Askeri Alanda Yapay Zeka

Kuzey Atlantik Paktından gelen açıklama yaşamın her alanında ve her konuda yapay zekanın yakın bir gelecekte hayatımızın merkezinde olacağına işaret ediyor. Artık savunma gibi kritik konularda bile yapay zekadan yararlanılacak…

ÖNÜMÜZDEKİ birkaç yıl içinde uluslararası bazı şirketlerin işlerin yerine getirilmesinde ve karar mekanizmalarında yapay zeka uygulamalarına başvuracaklarını biliyoruz. Peki, dünyayı ilgilendiren en önemli siyasi kararların altından da yapay zeka çıkarsa?.. Milyonlarca kişinin hayatını etkileyebilecek kararların alınması sürecinde kime güvenirsiniz? İnsana mı, makineye mi? Dünyanın en büyük askeri yapılanmasına sahip olan, Türkiye’nin de üyesi olduğu 68 yıllık NATO da yakın gelecekte, karar mekanizmasında yapay zekadan yardım alacak. Uluslararası yayın organlarında yayınlanan haberlere göre, NATO’nun Yüksek Müttefikler Dönüşüm Komutanı General Deniş Mercier geçtiğimiz günlerde Singapur’da yaptığı bir konuşmada, kurum için tarihi kabul edilebilecek bir açıklama yaparak yapay zekanın yakın gelecekte NATO’ya dahil edileceğini söyledi. Mercier, NATO’nun kilit konularda yapay zekayı kullanmaya hazırlanması gerektiği görüşünü belirterek şöyle konuştu:

“Burada önemli olan konu verinin dağıtılması. Komutanlığın ikincil önemdeki seviyelerini, zamanı geldiğinde kullanmak üzere nasıl güçlendireceğimiz…”

VERİYİ YÖNETMEK

Mercier, yapay zekanın NATO’nun ileri teknoloji kullanımında atacağı bir sonraki adım olduğunu belirterek, “Bahsettiğim bugün yaptığımız bir şey değil ama gelecekte gerçekten yapabileceğimiz bir şey” diyerek NATO’nun kapasitesini yükseltmek için teknolojiden her türlü yararlanacağının işaretlerini verdi. “Daha iyi işleyen daha büyük bir veri yaklaşımına, bulut gibi yapılar geliştirerek yapay zekadan en mümkün şekilde yararlanmaya ihtiyacımız var” diyen Mercier, yapay zekaya geçiş konusunda bir zaman vermekten kaçındı. Bu açıklama sonrasında ABD basınına yorumda bulunan savunma uzmanları, yapay zekaya geçişin birkaç yıl içinde gerçekleşeceği tahmininde bulunuyor.

GELİŞTİRİCİ FİRMALARA TALEP BÜYÜK

NATO’dan gelen bu açıklama, yaşamın her alanında ve her konuda yapay zekanın birkaç yıl gibi yakın bir gelecekte hayatımızın merkezinde olacağına işaret ederken, bu vurguyu çok daha somut olarak anlatan rakamlar söz konusu.

ABD Başkanı Donald Trump’m geçtiğimiz haftalarda ülkesini Paris İklim Anlaşması’ndan çekmesine itiraz eden en güçlü şirketler arasında enerji şirketlerinden önce Tesla, Google, Apple, General Electric gibi teknolojiye yatırım yapan firmaların olması dikkat çekiyor.

Bu şirketlerin “piyasa hareketleri” ise yapay zekanın önemini somut bir hale getiriyor. Google, IBM, SalesForce ve Apple, yapay zeka teknolojisi üreten şirketleri satın alma yarışı içine girmiş durumda. 2016 yılında 40 şirket bu dev markalara dahil olmuş. wBu nedenle geçen yıl yapay zeka geliştiren şirket sayısında uluslararası alanda müthiş bir yükselme yaşandığı belirtiliyor. ABD’de yapılan bir araştırma, 2018 yılma kadar dev uluslararası şirketlerin yüz de 62’sinin yapay zekayı kullanacağı hesabını yapıyor.

YENİ İSTİHDAM ALANLARI

Sadece NATO’nun değil, dev uluslararası şirketlerin CE-O’larınm da peşinde koştuğu iki ana unsur var: Yapay zeka sistemlerinin sunduğu şeffaflık ve buna bağlı olarak daha doğru ve kolay karar alabilme mekanizması oluşturmak. İkincisiyse, aslında NATO Komutam Mercier’in de dediği gibi geniş çaplı veri tabanım en verimli şekilde yönetmek.

Silikon Vadisi’ndeki teknoloji şirketleri, artık sorunun veri tabanının büyüklüğü olmadığını, günümüz yazılımlarının bu geniş tabanı kolayca bölerek veri uzmanının (data scientist) önemini azalttığını söylüyor. Araştırma şirketi IDC’ye göre, ABD’de 2018 yılında analitik yorum yapma becerisine sahip 180 bin kişinin işe alınması bekleniyor. Dev ABD’li şirketler ise, 900 bin kişiyi “veri yönetimi” ve “veri yorumu” yapmak üzere işe alacak.

Koyunların yüz ifadesi

Yapay zeka artık pratik olarak hayatımıza girdiğine göre, yapay zeka sistemleri içinde tanımlanan “makine öğrenimi” kavramına da değinebiliriz.

Yapay zekanın temel amacı, insan beyninin nasıl davrandığını, düşündüğünü, hatta bu örnekte olduğu gibi hissettiğini öğrenmek. İngiltere’deki Cambridge Üniversitesi araştırmacıları geliştirdikleri makine öğrenimi tekniğiyle insanlardan önce bir koyunun yüzünü inceleyerek “aklından geçenleri” okumaya çalışmış. İnsanların duygu ve ifadelerini anlamak için geliştirilen bir algoritmayı koyunlar üzerinde deneyen araştırmacılar, bir koyunun acı çektiği anlarda yüzünde beş değişiklik yaşandığını gözlemlemiş. Koyunun yanaklarının genişlediğini, kulaklarının öne doğru geldiğini, dudaklarının aşağı ve geriye düştüğünü, burun deliklerinin V şeklini aldığını ve gözlerinin küçüldüğünü tespit eden uzmanlar, algoritmanın hayvanın yüzündeki acı ifadesinin yüzde 80 oranında tahmin edilebildiğini söylüyor.

Peki, bu algoritma nasıl çalışıyor?

Algoritmaya 500 kadar koyun fotoğrafı verisi girilerek koyunun “acılı” ve “acısız” yüz ifadesi “öğretiliyor”. Makine bu öğrenimle, karşılaştığı fotoğraftaki “farklılıkları” ortaya koyuyor.

Araştırmayı yürüten Dr. Merve Mahmud, “«oyunların acı çekme anındaki yüz ifadesi insanlarınkine benziyor. Kasları kullanma bakımından oldukça benzerlikler var. Ancak bir koyunun normal bir yüz ifadesine nasıl sahip olduğunu bilmek, makine öğrenimi metodu bakımından pek mümkün değil. Çünkü koyunlar profil veremiyor. Bir koyuna poz verdiremezsiniz” şeklinde esprili bir açıklama getiriyor.

Makine öğreniminin doğru çıkarımları yapabilmesi için fotoğraflardaki öznenin yüz ifadesinin belirgin olması, dolayısıyla poz vermesi gerekiyor. Ancak koyunların su içtiği ve otladığı alanlara yerleştirilen kameralar sayesinde alınan görüntülerle ortaya çıkarılan veri, bu hayvanların sağlığı bakımından oldukça önemli. Böylece çiftçiler, koyunlar acı çektiğinde hemen duruma müdahale edebilecek.

Yapay zeka ressam olursa…

Eğer bilgisayarda bir yazılım üzerinden çizim yapmak isterseniz, yapay zeka yine size yardımcı olmak için hazır.

Google’ın Kreatif Laboratuvarı tarafından geliştirilen AutoDravv, kişiye yaratıcılığını geliştirme şansı da bırakarak bilgisayar üzerinde çizim yapmasını kolaylaştırıyor. Diyelim bir bisiklet çizmek istiyorsunuz, Siz bisikletin tekerleklerini çizdiğiniz an, AutoDravv’un makine öğrenimi sayesinde yazılım çizdiğiniz şeyin bisiklet olduğunu anlayıp karşınıza otomatik olarak bisiklet çizimi çıkarıyor. Ancak Google’ın amacı çizimi sizin elinizden çalmak değil. Şimdi, “Madem bu yazılım bu kadar akıllı, neden ben bisiklet yazdığımda çizimi doğrudan karşıma getirmiyor?” diye sormak isteyebilirsiniz. Google’dan kreatif teknoloji uzmanı Dan Motzenbecker, “Sıkılmamanız için… Aksi halde yaratıcılığı program üstlenmiş olurdu” cevabını veriyor.

Şule Güner