BES’in hanehalkı yatırım tercihi ile mukayesesi
TÜRK halkının tasarruf alışkanlıklarını incelediğimizde, mevduat (TL ve döviz) ana tasarruf aracı olarak ön plana çıkıyor. Bunun temel sebebi, uzun yıllar boyunca yüksek enflasyon ile yaşayan vatandaşların, mevduatı risksiz ve yüksek reel getiri sağlayan bir yatırım aracı olarak algılamalarıdır. Enflasyon ile mücadelede önemli yol alınmasına rağmen, geçmiş hafızadaki risksiz yüksek faiz algısının kaybolmamasından dolayı mevduat tasarruf araçları arasında hala önemini koruyor. 2014 yılı itibarıyla hanehalkı tasarruflarının yüzde 53’ü TL, yüzde 27’si ise döviz cinsi mevduatta değerlendiriliyor.
2003 yılında yürürlüğe giren Bireysel Emeklilik Sistemi’nin (BES) amaçları arasında yurt içi tasarrufların artırılması, bireylere emekliliklerinde ek getiri sağlanması ve bireylerin portföylerinde çeşitlendirme yapılması ön plana çıkıyor. 2014 itibarıyla sisteme dahil olan yatırımcıların portföy tercihleri yüzde 52,8 tahvil/bono, yüzde 13,4 hisse senedi ve yüzde 10,5 özel sektör borçlanma araçları oldu. Bu yönüyle, yatırım yapılan varlık türleri açısından BES katılımcılarının portföy tercihleri, hane halkının tasarruf tercihlerinden ciddi oranda farklılaşıyor. Yatırım vadesinin uzatılması ve sermaye piyasası araçlarımn çeşitlendirilmesi hedefleri açısından değerlendirildiğinde ise sistemin bu hedefleri gerçekleştirdiği görülüyor.
Bir başka açıdan bakıldığında ise BES’in sağladığı portföy çeşitlendirmesi ve vadelerin uzatılmasının, getirilere olumlu olarak yansıdığı görülüyor. Türkiye Kurumsal Yatırımcı Yöneticileri Derneği (TKYD) tarafından yapılan araştırmaya göre, 2004 yılından bu yana yıllık getiriler incelendiğinde, 11 yılın sekiz tanesinde emeklilik fonlarının ortalama getirisi, hane halkı tasarruf getirisinin üzerinde gerçekleşti. 11 yıllık kümüle getiriler incelendiğinde ise emeklilik fonlarının ortalama getirisi yüzde 280 olurken, hanehalkı tasarruflarının ortalama getirisi yüzde 206 seviyesinde gerçekleşti. Bu veriler,
BES’in yürürlüğe girmesinden bu yana geçen 11 yıllık süreçte; tasarrufların artırılması, portföylerin çeşitlendirilmesi ve ek getiri sağlanması amaçlarıyla uyumlu bir performans gösterdiğini söylüyor.
Emeklilik Fonları’nın ortalama getirisi yüzde 1,64 oldu
19 Ocak itibarıyla Bireysel Emeklilik Fonları’nın toplam varlık büyüklüğü yılbaşına göre yüzde 2,45 artarak 38,7 milyar TL’ye yükseldi. Sektörün yüzde 33’lük pazar payı ile en büyük fon türü olan Kamu İç Borçlanma Fonları’nın getirisi yüzde 2 olurken, yüzde ‘ 28’lik pay ile ikinci en büyük fon türü olan Dengeli-Esnek Fonların ortalama getirileri yüzde 1,4 oldu. Yılbaşına göre en yüksek getiri yüzde 6,5 ile Altın Fonları’nda yaşandı. Bu süreçte Emeklilik Fon-ları’nm ortalama getirisi ise yüzde 1,64 oldu.
