Büyüme arttı, dış açık azalıyor!

Seçimler geride kaldı, belirsizlik sona erdi. 2013’te ekonomi beklentilerin üzerinde, yüzde 4 büyüdü. Dış açık da daralmaya devam ediyor. Uzmanlar olumlu görünümün 2014 büyümesini yukarı çekebileceğini belirtiyor…

2014 dünya ekonomisi açısından zayıf da olsa toparlanma yılı olarak görülüyor. ABD tarafında, tahvil alımı azalmaya devam ediyor. Yılsonun-dan itibaren de faiz artışının başlayacağı mesajı dikkat çekiyor. Euro bölgesinin de resesyondan çıkarak yüzde l’in üzerinde büyüme göstereceği tahminleri var.

Türkiye ekonomisinde ise yerel seçimlerin sona ermesiyle belirsizlik büyük ölçüde sona erdi. Seçim sonrası yurtiçi piyasalarda iyimserlik sürüyor. Döviz kum ve tahvil faizinde gevşeme dikkat çekiyor. Bu arada geçen hafta ekonomiyle ilgili açıklanan iki temel gösterge iyimserliği güçlendirdi. 2013 yılı büyümesi ve şubat ayı dış ticaret açığı bu açıdan olumlu havaya katkıda bulundu. TÜ-1K verilerine göre, 2013 yılı son çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre GSYH büyümesi yüzde 4.4 ile piyasa beklentisinin üzerinde gerçekleşti. Böylece 2012 yılında yüzde 2.1 olan büyüme oranı 2013 yılında yüzde 4’e yükseldi. 2013 yılında milli gelir 820 milyar dolara, kişi başına gelir ise 10 bin 782 dolara yükseldi.

BÜYÜME İÇ TALEP KAYNAKLI

2013 yılında büyümeye iç talep katkısı 6.4 puan olurken, dış tali 2.3 puanlık düşürücü etki yaptı. İç talebin içinde değerlendirilen stok katkısı ise 1.6 puan oldu. Bu yıl da büyüme önem taşıyor. Çünkü dış konjonktür çok elverişli değil. Dünyada likidite azalırken, faizlerin de yılsonundan itibaren artmaya başlaması bekleniyor. Buna karşın, ihracat pazarımız olan Avrupa’da işlerin düzelmeye başlaması ve yeniden büyümeye geçilmesi dış talebin katkısını artıracak.

2014 yılı için beklentiler yüzde 3 civarında olsa da belirsizliklerin azalması ve ihracatın ivmesinin artmasıyla bu oran yükselebilir.

Dış ticaret açığı ise, şubat ayında 5.1 milyar dolarla Haziran 2010’dan bu yana en düşük seviyeye geriledi. Bu veriler ışığında cari işlemler açığının şubat ayında 2.7 milyar dolar ve yıllık bazda ise 61.6 milyar dolar olacağı tahmin ediliyor. 2014 yılsonu tahmini ise 46.6 milyar dolar.

65 MİLYAR DOLAR

Kültür Üniversitesi 11BF Dekanı Prof. Dr. Durmuş Dündar, seçim sonrasında oluşan olumlu havaya dikkat çekerek, BİST-lOO’ün 70 bini geçebileceğini, doların ise 2 liranın altına gerileyebileceğini belirtiyor. Dündar’a göre, önümüzdeki iki seçim takvimiyle ilgili olarak olumsuz bir karar alınmadığı takdirde ekonomideki bahar havası sürebilir.

2013 yılında ekonominin yüzde 4 ile büyüme hedefini yakaladığını hatırlatan Dündar’a göre, bu durum düşük beklenen 2014 büyümesini olumlu etkileyecek ve belki de revizyona neden olabilecek, ilk üç ayda ihracatın sürekli artışı da bunu gerektiriyor. Çünkü geçen yıl ihracat artmadığı gibi yıllık bazda 0.4 gerileme gerçekleşmişti. O nedenle de 2013’ün yüzde 4’lük büyümesinde ihracatın olumlu etkisi bulunmuyor. Dündar, bu yıl ilk çeyrekteki ihracat artışının büyüme rakamlarına olumlu yansıyacağını vurguluyor.

Bu arada Dündar ekonomi kulislerinde konuşulan ve Türkiye’ye olumlu yansıması beklenen bir konuya dikkat çekiyor. Buna göre, Rusya ile ABD arasında Kırım nedeniyle yaşanan gerginlikten sonra 65 milyar dolar Rusya dışına çıktı. Kambiyo kısıtlamaları olmayan Türkiye’nin bu gelişmeden kazançlı çıkması bekleniyor.

“İKİ SEÇİM DAHA VAR”

Süleyman Şah Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Fatih Macit ise, seçim sonrası hükümetin güven tazelemesinin piyasalar açısından olumlu algılandığını belirtiyor. Ancak Macit’e göre, bu yıl için siyasi belirsizlik tamamen ortadan kalkmış değil. Önümüzde bir cumhurbaşkanlığı seçimi ve belki de muhtemel bir erken genel seçim var. Yerel seçimlerden çok daha önemli olan bu seçimlerden çıkacak sonuçlara ilişkin beklentiler piyasaların da yönünü belli edecek. İç talebin büyümeye bu şekilde pozitif bir katkı yaptığı yılda doğal olarak net ihracatın katkısı önemli ölçüde negatif oldu ve büyümeyi yaklaşık 2.3 puan aşağı çekti. 2014 yılı için genel beklenti cari açığın önemli ölçüde daralacağı ve net ihracatın büyümeye olumlu katkı yapacağı yönünde.

MERKEZ BANKASI’NIN ETKİSİ

Merkez Bankası’nın yaptığı sert faiz artırımı da dikkate alındığında, bu yıl iç talebin büyümeye katkısının son derece sınırlı kalması ve cari açıktaki keskin daralma ile Fatih W’aClt birlikte net ihracatın olumlu katkı yapması beklenebilir. Bu yıl iç talepte yaşanan düşüşle birlikte firmalar stok eritme eğilimi gösterebilir ve bu da stok yatırımlarının 2014’de negatif bir katkı yapması durumunu ortaya çıkarabilir.

“DIŞ BORCA DİKKAT!”

Bahçeşehir Üniversitesi Öğretim Görevlisi Dr. ismet Demirkol, Türkiye’nin halen en önemli sorunun dış borç riski olduğuna dikkat çekiyor.

Demirkol’a göre, 2013 yılında toplam dış borç stoku 50 milyar dolar artışla 388 milyar dolara ulaştı. 2012 yılında bu rakam 338 milyar dolar olmuştu. Bunun 288 milyar doları özel sektör borcundan oluşuyor. 143 milyar dolarlık kısmı da kısa vadeli.

Demirkol, ekonomi yönetiminin bundan sonra makro tedbirlere ve yapısal reformlara odaklanması gerektiğini savunuyor.