Cari açık tarihi dipte

Cari açık martta 29 milyar dolarla dibe vurdu. Sanayi ise martta yavaşlama gösterdi. Uzmanlar, cari açıkta önümüzdeki aylarda benzer bir açık beklerken, büyümenin ise ılımlı olacağını öngörüyor…

KÜRESEL piyasalarda düşüş eğilimi hakim. Amerikan Merkez Bankası FED’in haziranda faiz artışına başlayabileceği mesajı gelişen piyasalarda risk iştahını azalttı. İçeride ise siyasi gelişmeler yeniden belirleyici olmaya başladı. Yeni anayasa ve başkanlık tartışmaları piyasalara olumsuz yansıyor. Geçen hafta özellikle döviz kuru ve tahvil faizinde yukarı yönlü baskı dikkat çekti. Borsa İstanbul ise önceki hafta yaşadığı sert düşüşün ardından gelen alımlarla toparlanmaya çalıştı. Makro ekonomide ise geçen hafta gelen mart ayı verisi cari açığın dip seviyeye gerilediğini gösterdi. Cari açık mart ayında yıllık bazda rekor daralma göstererek 30 milyar doların altına geriledi. Güncel Orta Vadeli Plan’a göre, cari açığın 2016 yılını 28.6 milyar dolar ile tamamlaması beklenirken, bu rakam milli gelirin yüzde 3.9’una denk geliyor.

Öte yandan büyümenin öncü göstergesi olan sanayi üretimi mart ayında kısmi bir yavaşlama gösterdi. Öncü göstergeye bakarsak, 2016 yılı için ekonominin yüzde 4 civarında büyümesi beklense de aşağı yönlü riskler de yok değil.

DIŞ TİCARET AÇIĞI AZALDI

Merkez Bankası verilerine göre, cari açık mart ayında bir önceki yılın mart ayma göre 1 milyar 92 milyon dolar azalarak, 3 milyar 677 milyon dolar olarak gerçekleşti. Bunun sonucunda, yıllık bazda cari işlemler açığı 29 milyar 491 milyon dolar oldu. Söz konusu gelişmede, ödemeler dengesi tablosundaki dış ticaret açığının bir önceki yılın aynı ayma göre 1 milyar 307 milyon dolar azalarak 3 milyar 566 milyon dolara düşmesi ve birincil gelir dengesi açığının 482 milyon dolar azalarak 723 milyon dolara gerilemesi etkili oldu. Cari dengede önemli rol oynayan net altın ihracatı mart ayında bir önceki yılın mart ayma göre 46 milyon dolar azalarak 775 milyon dolar oldu. Enerji ithalatı da mart ayında yüzde 40.1 azalarak, 2.21 milyar dolar olarak gerçekleşti.

SANAYİDE YAVAŞLAMA VAR

TÜ1K verilerine göre, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki aya göre yüzde 0.5 azaldı. Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi ise bir önceki yılın aynı ayma göre yüzde 2.9 arttı. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış ana sanayi gruplarında en fazla düşüş yüzde 2.4 ile enerjide gerçekleşti. En yüksek artış yüzde 21.7 ile bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatında gerçekleşti. Bu artışı, yüzde 7.4 ile tütün ürünleri imalatı ve yüzde 6.7 ile ağaç, ağaç ve mantar ürünleri imalatı takip etti. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki çeyreğe göre yüzde 1.5 arttı. Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi ise bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 4.7 arttı.

“TURİZM FENA VURACAK”

Finans Yatırım Başekonomisti Burak Kanlı, mart ayında cari açıktaki daralmada altın ihracatının önemine dikkat çekiyor.

Son iki aydır altın ihracatının 2 milyar dolara çıktığını belirten Kanlı, enerji maliyetlerinin de düşüşte etkili olduğunu söylüyor. Kanlı, turizm gelirlerindeki azalmanın nisan ayma kadar olan dönemde sınırlı kaldığını, ancak bundan sonra düşüşün belirginleşeceğini savunuyor. Kanlı’ya göre, yaz aylarına girilmesiyle beraber turizm gelirlerindeki düşüş cari dengeyi oldukça olumsuz etkileyecek. Turizm fena vuracak ve cari açık hazirandan itibaren yeniden artışa geçecek. Kanlı “Artık dibi gördük. Cari açığın yükseldiğini göreceğiz” diyor.

Sanayi üretimi konusunda ise Burak Kanlı, mart ayındaki düşüşü önceki iki aydaki güçlü gelen rakama bağlıyor. Ocak ve şubatta Kanlı’ya göre, sanayi üretimi özellikle dayanıksız tüketim malı talebindeki artıştan dolayı oldukça güçlüydü. Kanlı bunun ardından sınırlı bir yavaşlama olmasını normal karşılıyor. Yılın ikinci çeyreğinden sonra ılımlı büyümeye geçişin görüleceğini ifade eden Kanlı, 2016 yılı için yüzde 4’lük büyüme tahminini gerçekçi görmüyor. 2016 yılında geçen yılın altında bir büyüme olacağını tahmin ediyor.

“EKONOMİ YÜZDE 3.5 BÜYÜR

A&T Bank Başekonomisti Ayşe Özden ise, cari açığın ilk çeyrekteki daralmaya karşın bundan sonraki dönemde turizm gelirlerindeki kayıp nedeniyle olumsuz etkileneceğini belirtiyor. Sebep olarak da Rusya ile yaşanan gerginlik ve içerideki güvenlik endişelerini gösteriyor. Özden mayıs ayında yaşanan siyasi risk artışının portföy yatırımlarına yansımasının bundan sonra belirginleşeceği görüşünde. 2016 yılı için 32 milyar dolarlık cari açık beklentisini ise koruyor.

Büyümenin öncü göstergesi olan sanayi üretimi rakamını değerlendiren Özden’e göre, dış talepte toparlanma devam ederken, iç talep büyümeyi destekleyecek temel adres olarak ön plana çıkmaya devam ediyor. Şimdilik genel resim yılın geneli için yüzde 3.5 olan büyüme tahminini destekliyor. Özden, yine de yılın ikinci yarısında büyümenin önünde artan sayıda risk olduğunu düşünmeye devam ediyor.

KPMG UYARDI

Türkiye’nin cari açık ve büyüme tahminiyle ilgili önemli bir uyarı geçen hafta uluslararası vergi, denetim ve danışmanlık şirketi KPMG’den geldi. KPMG Türkiye’ye göre, 2016 boyunca küresel ekonomi gündeminin en önemli iki maddesi, Çin ekonomisindeki yavaşlama ve FED’in faiz artışları olacak. Türkiye içinse öne çıkan bir iyi bir de kötü iki uyarı var: İlki, 2016 Türkiye için yine ılımlı büyüme yılı olacak. İkincisi, 2015’te gerileyen cari açık, yapısal adımlar atılmazsa bu yıl tekrar yükselişe geçebilir. Petrol fiyatı 38-50 dolar aralığında seyrettiği sürece piyasaları ve Türkiye ekonomisini sarsacak dış şok görünmüyor. İlk çeyrek büyüme kanalında iyi geçti. İkinci çeyrekte yurtiçin-den kaynaklanması beklenen yapısal bir risk yok. 2016 için kritik dönem, hem iç hem dış gelişmeler açısından üçüncü çeyrek olacak.

Ayrıca tüketici güveni ve genel ekonomik güven zayıf performans gösteriyor. Devamı durumunda önce reel kesim güveni sonra da hem üretim hem tüketim yavaşlayabilir. Bu da büyümeyi aşağı çeker.