Ceo’lar Çocuklarını Nasıl Eğitiyor?

SİLİKON VADİSİ PATRONLARININ ÇOCUKLARINA DİJİTAL YASADI KOYDUĞU İYİ BİLİNİR. TÜRK İŞDÜNYÂSI DA ÇOCUKLARINI BENZER! BİR STRATEJİYLE YETİŞTİRİYOR.

Steve Jobs’un 2010 yılında iPad’in lansman toplantılarından birinde gazetecilerin “Çocuklarınız iPad’e bayılıyor olmalılar, değil mi?” sorusuna verdiği yanıt bugün bile hâlâ ebeveynlerin en büyük çıkmazı olarak karşımızda duruyor: “Henüz hiç kullanmadılar. Çocuklarımızın evdeki teknoloji kullanımını kısıtlıyoruz”… Gazeteciler o gün bu yanıt karşısında büyük bir şaşkınlık yaşamış olsalar da çocukların teknoloji ile ne ölçüde haşır neşir olması gerektiği konusu hala belirsizliğini koruyor. “Oğlum 3 yaşında ama Skype bağlantısı bile yapıyor” ya da “En son model telefonumun özelliklerini 5 yaşındaki kızımdan öğreniyorum” gibi ebeveynlerin gururunu okşayan teknoloji becerileri acaba çocukların zihinsel ve bedensel sağlığı için gerçekten doğru bir şey mi?

Teknoloji devleri kısıtlamadan yama

Bugüne kadar yazılan çizilenlere bakılacak olursa, buna benzer ünlü iş insanlarının çocuklarını teknolojinin kucağına sorgusuz sualsiz bırakmadıklarını söylemek mümkün. Teknoloji CEO’la-n, çocuklarının teknoloji cihazlarının kullanımını özellikle okul günlerinde katı bir şekilde yasaklıyor ve tatil günlerinde de belli sürelerle sınırlıyorlar. Örneğin, çocuklar akıllı telefonla tanışmak için 14 yaşını beklemek zorunda kalıyor. Bu konuda en geçerli kullardan biri de “Yatak odasında ekran tamamen yasak. Asla.”

Öte yandan teknolojinin dünya üssü Silikon Vadisi’nin göbeğinde E-Bay, Google, Apple, Yahoo ve HP gibi teknoloji devlerinin çocuklarını göndermeyi tercih ettikleri okul olan School of the Peninsula’nm en önemli özelliği, teknoloji kullanımının tamamen sıfırlandığı bir eğitim politikası benimsemesi. Bilgisayar ekranı ya da akıllı tahtalar yerine eski karatahtalar, tebeşirler, kağıt ve kalem var. Öğrenmenin diğer temel malzemeleri ise örgü ve dikiş iğneleri ve bazen de çamur… Bunun dışında oyun odaklı öğrenme ve bolca hikaye anlatma var. Evdeki tüm elektronik cihazın kullanımı için zaman sınırı ve aile kontrolü uyguladıklarını anlatan Wired dergisinin eski yayın yönetmeni ve 3D Robotics’in CEO’su Chris Anderson, “Çocuklarım beni ve eşimi, teknolojiyle ilgili olarak faşizanlık derecesinde endişeli olmakla suçluyor. Arkadaşlarının hiçbirine benzer kuralların konulmadığını söylüyorlar” diyor.

Türkiye teknoloji dünyası tarafında da benzer kural ve tedbirler revaçta… Çocuklarının teknolojiyi kullanma konusunda kontrolü elden bırakmamaktan yana olan Cisco Türkiye Genel Müdürü Cenk Kıvılcım, teknolojinin çocukların sosyal gelişim ve bilgiye erişimleri açısından olumlu katkılarına dikkat çekerek, “Hatta küçük kızım 1-2 yaşından beri bu uygulamalarla haşır neşir olmasından dolayı büyük kızından daha hızlı bir gelişim gösterdi” diyor. Kıvılcım’ın evinde internette aile koruması var. Her ay düzenli olarak evde router’dan internet trafiği ve hangi sitelere girildiği ve de internette çocuklarıyla ilgili hangi bilgilerin görüntülenip görüntülenmediği kontrol ediliyor.

“Rol model ebeveyndir”

Çocukların gelişim çağında teknolojiye (bilgisayarlar, cep telefon-lan, tabletler) uzun saatler maruz kalmasının zararlanyla (gelişimi ve öğrenmeyi olumsuz etkilemesi, obezite ve saldırganlığa sebep olması, radyasyon emisyonu vs.) ilgili çok sayıda araştırma yayınlandı. Uzman pedagog Sevil Yavuz’a göre, anne babaların teknolojiyi bilinçli kullanması ve çocuklarına iyi model olması önem taşıyor. Eğer baba bilgisayar oyunlarına bağımlılık gösteriyorsa, “çocuğa sen bilgisayarda oyun oynayamazsın” demek doğru bir yaklaşım değil. Yavuz şunları da ekliyor: “Aynı şekilde çocuğun eline küçük yaşta akıllı telefon, bilgisayar, tablet verirsek çocuk teknolojinin olumsuz etkilerine küçük yaştan itibaren maruz kalır. Bu nedenle anne baba olarak önce iyi model olmayız. Çocuğu büyütürken mümkün olduğunca teknolojiden uzak büyütüp, okul çağma gelince teknoloji ile tanış-tırabiliriz. Eğer çocuk teknoloji ile zaten tanışmışsa yasaklamak doğru değil. Teknolojiyi nasıl kullanacağı ve fazla kullanmanın sağlığını nasıl etkilediği hakkında onu bilgilendirmek doğru bir yaklaşım olur. Aynı şekilde özellikle yaşı küçük çocukların internete erişimi kontrol edilmeli. Çocuklar internetten ödev araştıracaksa bilgisayar ekranım anne ya da baba görebilmeli”.

Tablet çocukların yeni bakıcısı mı?

Prof. Dr. Yankı Yazgan ise konuya dair bir makalesinde, kentli orta ve üst sınıftan ebeveynler, tablet türevleri ya da akıllı telefonlar gibi teknoloji kullanımlarını sorgulamasına karşın, “Ka-felerde lokantalarda, otobüs ve uçaklarda çocukların ellerindeki tabletlerle uslu uslu oturduğunu gördükçe “bakıcı”lık işlevini üstlenmiş bu aygıtlara ilişkin ne desek boş diye düşünüyorum” diyor. Tablet ile geçirilen zamanın mutlak bir ziyan olmadığına dikkat çeken Yazgan “Her ne kadar birçok araştırma bulgusu (özellikle okul öncesi çağda) ekran başında geçen her dakikanın dikkat, öğrenme ve kendini kontrol becerisinden bir puan eksilttiğini ortaya koymuş olsa da, azıcık ucundan verilecek tablet zamanlarının bir zararı olmayacağını söyleyebilirim” diyor.

“Teknolojiyi ödül ya da ceza olarak değerlendirmiyoruz”
Emre Uğurlu – Perform Türkiye ve Doğu Avrupa Genel Müdürü

Büyükler teknolojiyi bu kadar çok kullanırken, çocukları teknolojiden uzak tutmak çok mümkün olmuyor. İşim gereği sürekli bir cihaz elimde. Bu durumda çocuklara, “Bırakın” demek kolay değil. İlk çocuğumuz Zeynep’te çok daha dikkatliydik ama oğlumuz Mert çok daha rahat. Her şeye rağmen her iki çocuğumun da çok bağımlı olmadığını söyleyebilirim.

Teknolojik aletleri hiçbir zaman ödül veya ceza için kullanmıyoruz. Yasaklar yok ama kurallar ve onların fark etmediği teamüller var. Cihaz yemekte kullanılamaz, sofraya gelemez. Bırakılması istendiğinde, ağlayarak geri alınamaz. Yatakta, uyurken kullanılmaz. Arkadaşlarıyla kullanıyorlarsa, mutlaka paylaşırlar. Ben teknolojinin içine doğmuş bu çocukları uzak tutmanın mümkün olmadığını düşünüyorum.

“Kızım kendi kontrol etmeyi öğrendi”
Tulu DÜlge – Renklizebra Kurucusu

Günde ortalama 1 saat civarında İPad, iPod veya televizyon izleme süremiz var. Tabii bu güzel bir film olduğunda 1 saati aştığı veya teknoloji kullanımının hiç aklımıza gelmediği zamanlarda oluyor.

Biz, etkin ve yararlı olduğu sürece teknolojiyi kullanan ve hayatımızın içinde tutan bir aileyiz. Bununla beraber birbirimize karşılıklı paylaşımın bol olduğu kaliteli zaman ayırmaya çalışıyoruz. Kızımız, arkadaşlarının arasında genelde teknolojiyi ilk kullanan çocuklardan biri olmasına rağmen, İPad veya iPhone kullanımı en az olanlardan biri. Biz teknoloji kullanımında bir limit koymadık. Sadece teknolojinin faydaları ve zararlarını anlattık. Teknoloji ile vakit geçirmenin yanında evde yapacağı aktiviteler ile zamanının çok daha eğlenceli ve kaliteli geçirmesini sağladık. Sonuç olarak teknoloji kullanımını kontrol etmeyi öğrendi.

“Teknolojiyi yasaklamıyor, aktivitelerine zaman yaratıyoruz”
Aydın Bolkar – Waternet Genel Müdür Yardımcısı

Biri 4,5 diğeri 1,5 yaşında iki çocuğum var. Çocukların evde kendilerine ait bir adet iPad’leri var. İçinde gerek görsel, gerekse işitsel birtakım oyunlar bulunuyor. Kendi yaşlarına uygun olanları gün içinde oynamalarına ve çizgi film seyretmeyi çok sevdikleri için de aşırıya kaçmadan TV seyretmelerine izin veriyoruz.

Bu konuda yayınlanmış birçok araştırma ve makalelerin büyük kısmı, televizyon ve video oyunlarının çocuklar üzerindeki etkilerinden yola çıkarak saptamalar yapıyor. Ebeveyn olarak çocuklarımızın ekran karşılığında geçirdikleri zamanı kısıtlamak yerine, açık havada geçirdikleri zamanı yaratmanın daha önemli olduğunu düşünüyorum.

“TV kumandası, iPad ve telefonlar ulaşabilir yerdedir”
Kaan Karayel – Tatilsepeti.com Yönetim Kurulu Başkanı

Önümüzdeki ay kızım 3 yaşma, oğlum 1 yaşma girecek. Aile olarak çocuk eğitiminde yasakların daha çekici olduğuna inanıyoruz. Ne kadar çok yasak olursa o kadar çok bağımlılık oluyor. Bu nedenle, bizim evimizde yasak yok denecek kadar az. İlk etapta, televizyon, iPhone ve İPad çocukların en çok ilgisini çeken cihazlar oluyor. Bizim evde televizyon her zaman açıktır. TV kumandası, İPad ve telefonlar ise çocukların ulaşabileceği yerlerdedir. Elektronik cihazlar, 1-2 yaşındaki çocukların daha çok ilgisini çekiyor. Biz serbest bıraktıkça çocukların ilgisinin azaldığını fark ettik. Kızım belki en fazla 15 gün TV bağımlısı olmuştur. Sonrasında, “Hadi, çizgi film seyret” desek de, o televizyonun yüzüne bakmadı. iPhone’um, kızımın bir dönem ilgisini çok çekiyordu.

1 yaşında tuş kilidim açıp, fotoğrafları bulup, tek tek resimlere bakıyordu.

O dönem devamlı telefonumu istiyordu, elimden çekip alıyordu. Sonra yüzüne bile bakmaz oldu.

2 yaşma doğru, bir dönem İPad oyunlarını keşfetti, gün içinde çok oyalandı onunla da, ama bu süre de 3-4 haftayı geçmemiştir. iPad devamlı ortalıkta olduğu için ilgisini çekmez oldu. Belki kaldırsaydık, saklasaydık ya da belli saatlerde verseydik ona çok daha değerli gelecekti ve gerçek bir bağımlılık yapacaktı. Bizim strateji ile, bağımlılık haline gelmeden “geçici bir heves” olmaktan öteye geçmiyor. Şu an da kızım hiçbirinin yüzüne bakmıyor. Oğlum ise yeni yeni telefonla ilgilenmeye başladı. Umuyorum ve inanıyorum ki, o da kızım gibi kısa süre kurcalayıp sonra vazgeçecektir.

“İyi not veya sporda başarının ödülü olarak teknoloji”
Egemen Kaya
Saxo Capital Türkiye Genel Müdürü

Çocuklar teknolojik bir dünyanın içinde doğuyorlar. Biz ebeveynlerin sürekli kullanımında olan bu cihazlara çocukların da özel bir ilgisi oluyor. 10, 7 ve 5 yaşında üç kızım var. Çocuklar tam gün okula gidiyorlar ve okul sonrası haftanın en azından iki günü spor antrenmanları var. Kalan zamanlarını ise arkadaşları ile oyun oynamaya ayırıyorlar.

Bu nedenle hafta içi günlük 30 ile 45 dakika tablet kullanımlarına izin veriyoruz. Hafta sonlarında ise özellikle okul ödevlerinin ve projelerinin zamanında bitmesi koşulu ile arkadaşları ile toplanıp çoklu tablet oyunları oynamalarına daha uzun süreler müsaade ediyoruz. Ancak tabii ki, tablet kullanımı ve oyunlar daha ziyade yapılan ödevlerin, okulda alman iyi notların, spor müsabakalarındaki başarılarının bir ödülü olarak gösteriyoruz. Amacımızın tablet kullanımını yasaklamak olmadığını biliyorlar. Onlara teknolojinin bir amaç değil araç olduğunu ve iyi kullanıldığı takdirde anlam kazandığını anlatmaya çalışıyoruz.

Çocuklar için teknoloji kılavuzu

> Ebeveynler önce kendileri doğru kullanmalı, örnek olmalı

> Çocuklara teknolojik cihazların doğru kullanımını öğretmeli

> 3 yaş öncesi çocuklar “elektronik medya ile tanıştırılmamalı”

> 3-5 yaş arası 1 saat/gün, 5 yaş sonrası 2 saat/gün aşılmamalı

> Belirgin kurallar getirmeli

> Yemek sırasında kesinlikle telefon kullanmaya izin verilmemeli

> Uykudan 1 saat önce kullanıma izin verilmemeli

> Çocukların odasında TV ve bilgisayar bulunmamalı

> Telefon, iPad gibi taşınabilir cihazlar uyuduğu oda dışında tutulmalı

> Teknolojik cihazların kullanımı “ödül” olmamalı

> Sosyal medya kontrol etmeli (13 yaş altı için geçerli)

> Oynadığı oyunlar hakkında bilgi sahibi olmalı