Dolar Daha Ne Kadar Çıkar?

ABD Doları tüm dünyayı sarstı. Yılbaşına kadarkî süreçte doların tüm para birimleri ve TL karşısında güçlü konumunu koruyacağı tahmin ediliyor. Uzmanlar, “Yeni bîr sürpriz yaşanmazsa dolar yılı 3.30-3.50 TL’den kapatır” diyor…

SON haftaların en hararetli konusu kuşkusuz ABD Doları… ABD başkanlık seçimi öncesi tüm para birimleri karşısında değerlenmeye başlayan dolar, Donald Trump’m sürpriz biçimde başkan seçilmesiyle gücüne güç kattı. Deyim yerindeyse dünyadaki para ABD’ye dönmeye başladı. Tabii dolardaki tırmanışın tek nedeni bu değil. Avrupa ekonomilerine ilişkin kaygılara eklenen seçim ve referandum gündemi, Çin ekonomisine ilişkin belirsizlikler, Trump’m Ortadoğu, Meksika, AB’ye ilişkin nasıl bir politika izleyeceğine ilişkin soru işaretleri son dönemde hep dolara yaradı. Sonuçta ABD Dolan’nın altı kuvvetli para birimine karşı değerini ölçen Dolar Endeksi geçen hafta son 13 yılın en yüksek düzeyi olan 100.570’ye kadar çıktı.

Gelelim Türkiye’ye… Türkiye’de bu rüzgardan nasibini aldı. Global belirsizlik ve risklerin dışında Türkiye’nin kendine özel sıkıntıları Türk Lirası’nın dolara karşı diğer ülke para birimlerine göre daha sert kayba uğramasına neden oldu. Özellikle başkanlık seçimine ilişkin belirsizlikler ve jeopolitik riskler TL’deki kan kaybını hızlandırdı. Ve dolar Türkiye’de de geçen hafta tarihi zirvesi olan 3.4055’e kadar yükselip haftayı 3.3730 TL seviyesinden tamamladı. Dünyada önemli oranda kan kaybeden euro ise TL karşısında değer kazanarak haftayı 3.5780 TL’den kapattı.

SON DARBE YELLEN’DEN

Tüm dünyayı etkisi altına alan dolar kasırgası perşembe akşamı ABD Merkez Bankası FED’in Başkam Yellen’den gelen açıklamayla daha da kuvvetlendi. Yellen ABD’de açıklanan verilerin istihdamda artışa ve enflasyonda yükselişe işaret etmesi halinde faizlerin görece yakın dönemde artırılabileceğini söyledi. Bu tüm dünyada FED aralık ayında faiz artıracak şeklinde okundu. Açıklamanın ardından tüm dünyada dolar değer kazanmaya devam etti.

Peki şimdi ne olacak? Dolardaki değerlenme sürecek mi? Euro dolar karşısında erimeye devam edecek mi? Bugün herkesin merak ettiği bu soruları döviz analistlerine sorduk. Yeni yıla girerken, dolar/TL, euro/TL ve euro/dolar paritesine ilişkin tahminlerini derledik İste nıtlar…

“YURTDIŞI BELİRSİZLİĞİ ARTIRIYOR”

Saxo Capital Markets Strateji Müdürü Cüneyt Paksoy, doların Trump’ın başkan seçilmesi, FED’in faiz artış ihtimalinin iyice güçlenmesinin yanı sıra, yaklaşan İtalya referandumu, AB bankacılık sistemine dair belirsizlikler, Çin’in para birimi yuan’ın dolar karşısında ekstra değer kaybetmesi ve artan jeopolitik riskler gibi başlıklar yüzünden güçlendiği görüşünde. Bu başlıkların belirli ölçüde netleşene kadar, özellikle Türkiye’nin de dahil olduğu gelişen ülkelerde ekstra baskı yaşanacağını ifade eden Paksoy, “Öngörülebilirliğin azaldığı ve her an dengelerin değişebildiği dalgalı piyasa ortamında bugünden sene sonuna doğru nokta atışı tarzında bir kur hedefi verebilmek zorlaşmış olsa da yukarda saydığımız risk başlıklarındaki değişimlere bağlı olarak; negatif senaryoda do-lar/TL için sene sonuna 3.30-3.40 aralığında, daha ılımlı bir senaryoda 3.20-3.30, pozitif senaryoda ise 3.10 -3.20 aralığında bir bölgede girmesi muhtemel olacaktır” diyor.

Paksoy, euro/TL’de ise euro’nun dolar karşısındaki kan kaybı nedeniyle sınırlı değer kaybı yaşandığı görüşünde. Son dönemde döviz sepetinin 3.00-3.10 aralığından 3.45’lere doğru hareket ettiğini hatırlatan Paksoy, euro’ya ilişkinse şu değerlendirmede bulunuyor: “Euro/TL Eylül ayı ortalarında 3.30’lardan başlattığı hareketle 3.55’lere ulaştı. Saydığımız kriterlere bağlı olarak negatif senaryoya göre euro/TL’de sene sonu için 3.50-3.65, ılımlı senaryoda 3.40-3.55, pozitif senaryoda ise 3.25-3.40 aralığı muhtemel görünüyor.”

“ABD TETİKLEDİ”

Gedik Yatırım Araştırma Müdürü Üzeyir Doğan ise, dolardaki değerlenmenin Trump’ın seçimi kazanması ve ardından ABD’de faizlerde başlayan yükselişle tetiklendiğini söylüyor.

Trump’ın söylemlerinin de doları güçlendirdiğine dikkat çeken Üzeyir Doğan, sözlerini şöyle sürdürüyor:

“Faizlerin düşük tutulmasının hata olduğunu savunan Tnımp’ın, kamu harcamalarını artırarak büyümeyi canlandırma fikri de devreye girince FED’den daha şahin bir politika beklentisi arttı. Bu durum FED’in aralık ayındaki Açık Piyasa Komitesi toplantısına kadar devam edebilir. FED beklentisinin geçmesiyle birlikte kurlarda bir miktar düzeltme yaşanabilir. Bu dönemde hareketlerin boyutlarının sert olacağmı düşünmekle birlikte asıl hareketliliğin Trump’m görevi devralacağı ocak ayından sonraki ilk 100 gün içindeki icraat ve açıklamaları döneminde olacağım düşünüyoruz. FED toplantısına kadar stresin devam etmesini beklediğimiz dolar/TL kurunun, toplantı sonrası görülebilecek düzeltme ile yeni yıla 3.20-3.30 aralığında girmesini bekliyoruz. Dolar/TL ve euro/dolar beklentilerimize paralel olarak euro/TL tarafında da yeni yıla 3.45-3.55 aralığında bir seviyeden başlanılacağını düşünüyoruz.”

“EURO 3.40-3.60’A DAYANIR”

Meksa Yatırım Stratejisti Zeynel Abidin Balcı dolar kurunun yüksek seviyelerini koruyacağı görüşünde. Doların dışarıda değer kazanması içeride ise olumlu fiyatlamaya konu olacak beklenti bulunmamasının bunda etkili olduğu söyleyen Balcı, “Dolar/TL yeni yıla 3.20-3.40 bandında girebilir. Döviz kurlarındaki genel yükseliş eğilimi nedeniyle aynı dönem için euro/TL’de 3.40-3.60 bandı gündeme gelebilir” dedi.

“TL YOĞUN BASKI ALTINDA”

InvestAZ Yatırım Uzmanlığı Birimi Müdürü Mehmet Arın, özellikle yurt içerisinde yaşadığımız olağan dışı gelişmelerin TL üzerinde yoğun baskı yarattığı görüşünde. Küresel piyasalardaki belirsizliklerinden Türkiye’yi yakından etkilemeye devam ettiğini vurgu yapan Arın, euro ve doların yeni yıla kadarki seyrine ilişkin şu değerlendirmede bulunuyor:

“Seçimlerin ardından doların değer kaza-nımına devam etmesi ile birlikte yılsonunda dolar/TL’nin 3.39’da yılı kapatmasını öngörüyoruz. Bu dönem içerisinde 3.27-3.21 ve 3.17 seviyeleri doların güç toplaması için düzeltme hareketlerinde önemli noktalar. Avrupa’daki belirsizliklerin ise 2017 yılında artarak devam etmesini bekliyoruz. İngiltere referandumu ile başlayan çözülme diğer ülkelere de yansıması ile beraber euro’nun TL karşısındaki değerinin dolar kadar artmasını beklemiyoruz. Euro/TL paritesinin yılı 3.72’nin altında kapatmasını bekliyoruz.”

“DOLAR 3.30 TLYİ AŞAR”

Integral Menkul Değerler Araştırma Direktörü Tuncay Turşucu’ya göre, yeni yıla girerken dolardaki yükseliş eğilimi sürecek. Dolar/TL’de yeni yıla 3.30 seviyesinin üzerinde girilmesinin mümkün olduğunu belirten Turşucu, bunun nedenlerini şöyle özetliyor:

“Dolar/TL paritesinin yükselmesine neden olan iç ve dış faktörler kısa vadede yumuşamayacak gibi gözüküyor. FED’e yönelik beklentiler, Trump’ın ekonomik politikaları, içeride siyasi sahnenin hareketli olması ve son olarak AB ile gerilen ilişkiler TL’nin kırılgan olmasına neden oldu. Yeni yıla girerken bu parametrelerde çok ciddi yumuşamalar beklemiyorum. Dolar/TL’de bir nokta vermek zor ancak 3.30-3.36 arası bir bölge söylenebilir. FED’den yumuşak sinyaller gelmesi durumunda ise bir miktar TL için yardımcı olabilir. Bu durumda gelişmelere göre yeni yıla 3.23-3.30 bölgesinde de girebiliriz. “

Turşucu, bu dönemdeeEuro/TL’nin tepkilerinin dolar/TL kadar güçlü olamayacağı görüşünde. Bunun en önemli nedeninin global piyasalarda güçlenemeyen euro olduğunu belirten Turşucu, “Hem euro, hem de TL’deki zayıf seyirler euro/TL paritesinde hareketlerin dengelenmesine neden oluyor. Bu nedenle, euro/TL sert yükselişlerinde biraz daha zorlanıyor. Ancak TL için geçerli sebeplerin devamı durumunda euro/TL kurunda yeni yıla 3.50-3.57 arasında bir bölgede girmemiz mümkün görünüyor. Aynı şekilde FED’den yumuşak sinyallerin gelmesi halinde yeni yıla 3.45-3.50 arasında girmek mümkün olabilir” diyor.

“FED İZLENECEK”

Destek Menkul Değerler Araştırma Müdürü Murat Tufan, dolar/TL parkesinin yeni yıla hangi seviyelerden giriş yapacağını Amerika Merkez Bankasının (FED) aralık ayında yapacağı toplantıda vereceği mesajların ve yurtiçinde yaşanan gelişmelerin belirleyeceği görüşünde. Önümüzdeki dönemde FED’in politikaları, Türkiye’deki referandum süreci, AB ile / ilişkiler, ABD’nin yeni başkanı Trump’ın politikalarının belirleyeceğine değinen Murat Tufan, kurlara ilişkin tahminlerini şöyle özetliyor:

“FED hızlı faiz yükseltirse dolar yeni yılda güçlenmeye devam eder. Bu noktada TCMB’nin rolü de önemli olacaktır. Öte yandan FED Başkanı Janet Yellen’in son açıklamalarını piyasalar kısa vadede faiz artışına yaklaşıldığı yönünde değerlendirdi. Bu ifadelerin aralık ayında FED’in faiz yükseltme ihtimalini neredeyse yüzde 100’e çıkarttığını ifade edebiliriz. Elbette bu dönem TCMB’den piyasalara sert bir müdahalede bulunmasını beklemiyoruz. Bu bilgiler dahilinde kur yılsonunda en olumlu senaryoda yani FED’in faiz artırım sonrası 2017 yılında daha yavaş hareket edeceği mesajı verilirse kurda 3.15 söz konusu olabilir. Ancak bu senaryonun düşük ihtimal olduğunu söyleyebiliriz. Kötü senaryoda ise kurda yılsonunu 3.40’larda bitirebiliriz.

Euro içinse Avrupa Merkez Bankası’nın varlık alım programının süresini uzatması değer kaybına neden olabilir. Bu bağlamda euro/TL paritesi 3.50-3.55 bant aralığında yeni yıla giriş yapabilir. 4 Aralık’ta İtalya’da yapılacak olan Anayasa referandumundan Hayır çıkması durumunda ise euro/TL paritesi 3.35-3.40’da dengelenebilir.”

“DEĞER KAYBI SÜRECEK”

Kapital FX Araştırma Uzmanı Enver Erkan’a göre, gelişmekte olan ülke para birimlerinde değer kaybı eğilimi devam edecek. Bu duruma en duyarlı para biriminin Türk Lirası olduğunu söyleyen Erkan,

“Biz 3.40 beklentimizi halen muhafaza ediyoruz. Trumponomics’in uluslararası etkileri, FED’in faiz artırması, küresel tahvil faizlerindeki yükseliş eğilimi gelişmekte olan ülkeleri gözden düşürecekken, içeride de Anayasa, AB ve NATO ilişkiler, sınır ötesindeki jeopolitik riskler, OHAL’in süresi, Fitch’den gelebilecek bir not açıklaması gibi gelişmeler TL varlıkların az tercih edilmesine neden olacaktır. Biz yeni yıla 3.35 seviyesinde girileceğini tahmin ediyoruz” diyor.

Erkan’a göre, dolar FED toplantısına kadar dünyadaki güçlü para konumunu devam ettirecek. Euro tarafında ise zayıflığın korunabileceğine işaret eden Erkan, şu tahminde bulunuyor; “Biz Avrupa kaynaklı siyasi belirsizlik unsurunun ve ECB’nin varlık alım programına ilişkin soru işaretlerinin euro üzerinde negatiflik yaratmasını bekliyoruz. Euro/dolar için öngördüğümüz 1.07-1.09 marjı ile dolar/TL için beklediğimiz 3.35’i ele aldığımızda euro/TL paritesi için de 3.65 ortaya çıkıyor. Dolar/TL’nin 3.40’a gitmesi ise, euro/TL’yi 3.70’e götürür.”

“TRUMP İZLENECEK”

Venbey Yatırım Araştırma Müdürü Banş Ürkün ise, doların son günlerde gitgide artan FED faiz artırım beklentilerinin yanı sıra, yurtiçinde yaşanan siyasi-jeopolitik gelişmelere dayalı risk algısıyla birlikte TL karşısında yükseldiği görüşünde.

Donald Trump’ın başkanlık seçimlerinden zaferle çıkması ve ardından yaptığı konuşmalarda ABD ekonomisinde büyüme ivmesini artırmak amacıyla mali teşvikler içeren politikalar uygulayacağım vurgulamasının bir anda geleceğe yönelik enflasyon beklentilerinin artırdığına dikkat çeken Ürkün, sözlerini şöyle sürdürüyor:

“Bu açıklamalar sonrası dolar endeksi hızlı bir şekilde 100 seviyesinin üzerine tırmandı. ABD 10 yıllık tahvil faizleri ise yüzde 2.3’lere yükseldi. Bu gelişmekte olan ülke para birimlerinde hızlı değer kaybı yarattı. FED’in faiz artırım kararı ve yılsonuna kadar geçecek sürede Trump’ın söylemleri takip edilecek. Gelecek faiz artırım karan ile birlikte 2017’ye ilişkin daha fazla sıkılaştır-ma içeren mesajlar/beklentiler doların yukarı yönlü ivmesini daha da hızlandıracaktır. Böyle bir durumda dolar/TL’de yeni yıla 3.40-3.50 bandında bir yerde girme ihtimali yüksek olabilir. FED’den Aralık toplantısında temkinli mesajlar gelse bile yılı 3.30-3.40’da kapatabiliriz.”

Ürkün’e göre dolar endeksinin özellikle Trump’m seçimleri kazanmasmın ardından hızlı yükselişe geçmesi Euro/doların da hızlı bir şekilde güç kaybederek 1.08’lerin de altına gerilemesine neden oldu. Aralık ayındaki İtalya referandumu gibi gelişmelerin de paritede-ki baskıyı artırdığını söyleyen Ürkün, “Fakat TL’nin dolar karşısındaki değer kaybının da sürme ihtimalinin yüksek olması Euro/TL’de yukarı yönlü ivmenin dolar/TL kadar olmasa da devam edebileceği anlamına geliyor. Kurda yılbaşında 3.62-3.64 bandı arasında bir seviye görebiliriz.

Parite için ne dediler?

SAXO CAPtTAL MARKETS

FED’in faiz artırım süreci ve Trump etkisi ile güçlü dolar görünümüne karşın euro daha zayıf bir görünüm sergiliyor. Global piyasalardaki dalgalanma riskini de eklediğimizde zaman zaman yukarı yönlü tepkiler gelse de daha zayıf bir euro/dolar kapanışı beklemek daha gerçekçi görünüyor.

Teknik olarak 1.04-1.05’te önemli 1-2 senelik desteği bulunan euro/ dolar paritesinde sene sonu kapanışına dair iki ana senaryo masada gibi görünüyor. Buna göre doların güçlenmesinin ve euro’nun zayıflamasının devamı durumunda 1.00-1.07 geniş aralığı içinde bir bölgede kapanış muhtemel görünüyor. İkinci senaryoya göreyse doların güçlenmesine mola verdiği, euro’nun tepki verdiği bir ortamın gerçekleşmesi halindeyse 1.07-1.12 aralığında bir kapanış görülebilir.

GEDİK YATIRIM

Doların TL karşısındakine benzer seyrini diğer para birimleri tarafında da bekliyoruz. FED toplantısına kadar olan süreçte euro/dolar Ged* paritesinde 1.05’e kadar olabilecek bir geri çekilme riski var. Bu durum euro/TL’nin dolar/TL’ye göre daha zayıf bir performans sergilenmesine neden olabilir. Yılsonuna yaklaşıldığında ise kısmen toparlanma ile yeniden 1.07-1.08 aralığına dönüş görülebilir.

INVESTAZ YATIRIM

Her güç toplama çabası sonucunda satışlarla karşılanan euro/dolar paritesinde satış baskısı son dönemde daha da arttı. Genelde bu noktalara geldiğinde dolar = euro beklentileri vurgulanır ancak bu çok mümkün görmüyoruz. Euro/dolar paritesinde şu anda uzak olduğumuz 1.1470 kırılmadığı sürece satış baskısı devam edecektir. Paritede 1.1180 ve 1.1240 aşılmadığı sürece aşağı yönlü beklentiler daha yoğun olarak gerçekleşecektir.

VENBEY YATIRIM

Avrupa para birimi euro’nun üzerinde baskı sürecek. FED ise faiz artırım kararını yüksek ihtimalle aralık ayında verecek. Bu durumda parite üzerindeki baskının daha da artabileceğinden bahsedebiliriz. Aylık bazda incelediğimiz grafikte de 1.07 ile önemli bir destek noktasına gelen paritede bu seviye altında sağlanacak kapanışlar sırasıyla 1.0500-1.0400 bandına doğru hareketleri gündeme getirecek. 1.0900 altında kalıcı olunmaya devam ettikçe parite için görüşümü satış baskısının süreceği yönünde.

DESTEK MENKUL

Euro/dolar paritesinin geleceğini FED ve ECB’nin kararları belirleyecek. FED’in aralık ayında faiz yükseltme ihtimali yüzde 90 seviyelerine yaklaşırken, ECB’nin varlık alım programının süresini uzatmaya devam etmek istediğini ifade edebiliriz. Bu durum euro varlıklarının dolar karşısında değer kaybetmesine neden olabilir. Bu bağlamda euro/dolar paritesi , yıl sonuna doğru 1.0550-1.0850 aralığında sonlandırabilir. Şayet ECB / varlık alım programının azaltılabileceğine yönelik mesajlar verirse euro/dolar paritesi yeniden 1.1050’lerden yılsonunu tamamlayabilir.

KAPİTAL FX

Dolar diğer para birimleri üzerinde yapacağı baskının süreceğini düşünüyoruz. Trumponomics ve FED doların kısa dönemde yukarı doğru ataklar yapabileceğini gösteriyor. Öte yandan en yakını 4 Aralık’ta İtalya’da olmak üzere Avrupa’da yapılacak referandum ve seçimler (Fransa, Hollanda, Almanya’daki seçimlerde popülist, statükoyu değiştirici adayların öne çıkmaları] kıtada siyasi risklerin ve belirsizliklerin artacağı bir döneme girileceğinin habercisi olabilir. KdDlTCII pJÇ Brexit’in uluslararası etkisi ve ECB’nin varlık alım programının geleceği ile ilgili soru işaretleri de euro’nun güçlenmesi önünde engel. Biz euro/dolar paritesinde yukarı trend hareketi beklemiyoruz. Dolarda de kısmi realizasyonlar olabilir, ancak bu bizce dolar için uzun euro içinse kısa pozisyon için fırsat yaratacaktır. Kısa dönemde daha düşük seviyeler görülebileceğini de belirterek, yılsonu için 1.07-1.09 bölgesinde bir euro/dolar paritesi görebiliriz.

IOTEGRAL MENKUL DEĞERLER

FED ve Deutsche Bank spekülasyonları euro üzerinde baskı yaratıyor. Avrupa Merkez Bankası ECB’nin de düşük faizi sürdürecek olması, karşılığında FED’in faiz artırımlarının süreceği beklentileri paritede yukarı doğru fazla şans tanımıyor. Mevcut şartların devamı durumunda yeni yıla 1.05-1.07 bölgesinde girebiliriz. FED yumuşak mesajlar verirse 1.07-1.11 bölgesi mümkün. Buna ek olarak, ECB’den şahin duruşların veya mesajların oluşması durumunda ise 1.12 ve üzeri noktalar görülebilir.

Merkez Bankası gereken tedbirleri alacak

Döviz kurundaki son dönemdeki yükseliş, hükümeti harekete geçirdi. Küresel ölçekte ve Türkiye’de yaşanan gelişmelerin finansal piyasalara etkisi önce Finansal İstikrar Komitesi’nde, ardından Ekonomi Koordinasyon Kurulu’nda ele alındı.

18 Kasım Cuma günü Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek başkanlığında toplanan Finansal İstikrar Komitesi’nde son dönemde küresel ölçekte ve Türkiye özelinde yaşanan gelişmelerin Türkiye finansal piyasalarına etkileri ile önümüzdeki döneme ilişkin görünüm ayrıntılı olarak değerlendirildi. Aynı gün Başbakan Binali Yıldırım Başkanlığı’nda toplanan Ekonomi Koordinasyon Kurulu’nda da konu ele alındı. Ekonomi Koordinasyon Kurulu toplantısına, Başbakan Yardımcıları Nurettin Canikli ve Mehmet Şimşek, Maliye Bakanı Naci Ağbal ile bütçe görüşmeleri nedeniyle gecikmeli katılan Kalkınma Bakanı Lütfi Elvan’ın yanı sıra Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya, Hazine Müsteşarı Osman Çelik, SPK Başkanı Vahdettin Ertaş, TMSF Başkanı Şakir Ercan Gül, Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı Himmet Karadağ ve AFAD Başkanı Fuat Oktay katıldı. Toplantıda, Amerikan seçimlerinden sonra dünya ekonomilerinde özellikle döviz kurlarıyla başlayan ve devam eden hareketlilik masaya yatırılarak, alınacak önlemler konuşuldu. Piyasalardaki hareketliliğin esas itibarıyla küresel kaynaklı olduğu değerlendirilmekle birlikte Türkiye’ye etkilerini sınırlamak amacıyla tüm tedbirler gözden geçirildi. Bu çerçevede, Merkez Bankası, ekonomik gelişmeleri yakından takip ederek fiyat istikrarı hedefi doğrultusunda gereken tedbirleri alacak. Ekonominin direncini artıracak reformlar hızlandırılacak. Ayrıca, reel sektörün güçlü biçimde desteklenmesine yönelik adımlara devam edilecek.