Dövizdeki hareketten etkilenen şirketler
Dövizdeki yukarı hareket nedeniyle döviz fazlası bulunan ve döviz pozisyonu ekside olan borsa şirketlerini inceledik. Döviz pozisyonu artıda olan şirketler arasında Enka İnşaat, Pegasus, Eczacıbaşı ilaç, T. Şişecam, Alarko Holding ve TAV Havalimanları bulunuyor. Döviz pozisyonu ekside olan şirketler arasında ise Türk Telekom, Tüpraş, THY, Anadolu Efes, Migros ve Torunlar GYO yer alıyor.
Endekste 86.000 seviyesinin üzerine kadar gelen seyirden sonra geçen hafta 83-000 seviyelerine kadar gevşeyen piyasada oynaklık devam ediyor. Bu dönemde yatırımcıların nasıl hareket etmesi gerektiğini ve gelecek yatırım stratejilerini bu haftaki kapak haberimizde detaylı olarak okuyabilirsiniz. Borsa haberinde ise dövizde günlük yüzde 2’yi bulan yukarı hareket nedeniyle döviz fazlası bulunan ve döviz pozisyonu ekside olan borsa şirketlerini inceledik.
Bir şirketin döviz fazlası veya borcunun olması, kur gelişmelerinden esas faaliyet kân ve net kârının ne ölçüde etkileneceğini belirliyor. Döviz fazlası olan şirketler, yabancı paranın (ağırlıklı olarak doların) TL karşısında güçlenmesinden pozitif etkilenirken, döviz borcu olan şirketlerde tam tersi bir etki oluşuyor. Kısaca, kurların yükseldiği dönemde döviz fazlası olan şirketler, ticari faaliyetlerden yazacağı kur farkı geliri ile esas faaliyet kârlılığına destek olurken, finansal gelirler tarafında yazacağı kur farkı geliri ile net kârlılığına pozitif katkı yapıyor. Haliyle, döviz fazlası olan şirketler kurlann yukarı yönlü hareketi ile birlikte pozitif ayrışırken, döviz borcu olan şirketler aynı konjonktürde negatif ayrışıyor.
Ancak şirketlerin döviz riskine karşı risk yönetimi (hedge) yaptıklarım da hatırlatalım. Yatırımcı açısından şirketin döviz borcu veya döviz fazlası tek gösterge olarak kullanılırsa yanıltıcı olabilir. Çünkü büyük holdinglerin döviz borçlan genelde uzun vadeli ve finanse etme güçleri oldukça fazlayken, diğer taraftan bu durumda şirketin döviz veya emtia riskini yönetiyor olup olmaması da önemli. Dolayısıyla döviz borcunun veya açık döviz pozisyonunun olması şirketin kötü durumda olduğunu göstermeyebileceği gibi döviz varlığının olması da tek başına şirketin iyi durumda olduğu anlamına gelmez. Ancak dikkat edilmesi gereken bir faktör olarak da bu dönemde öne çıkıyor.
İLK 20 ŞİRKET
Biz de döviz kurundaki oynaklığın FED kaynaklı endişeler nedeniyle artması sonucunda şirketlerin döviz pozisyonlarının da oldukça önemli bir hal aldığı bu dönemde yatırımcıların merak ettiği dövizdeki hareketten etkilenen şirketleri belirledik. Döviz pozisyonu fazlası olan ve eksi pozisyonu olan şirketlerden ilk 20’de yer alanları sıraladık. Burada bankalan ve iştiraki banka olan holdingleri liste dışında bıraktık. Buna göre, döviz pozisyonu artıda olan şirketler arasında Enka İnşaat, Pegasus, Eczacıbaşı İlaç, T. Şişecam, Alarko Holding ve TAV Havalimanları gibi şirketler bulunuyor. Döviz pozisyonu ekside olanlar arasında ise Türk Telekom, Tüpraş, THY, Anadolu Efes, Migros ve Torunlar GYO gibi şirketler var.
Gedik Yatırım Araştırma Uzmanları, “En yüksek döviz fazlasına sahip şirketlerden Enka İnşaat ve Pegasus öne çıkarken, döviz borcu en yüksek hisseler olan Türk Telekom ve Tüpraş, kurların yukarı yönlü hareketlerinden negatif etkilenecektir” diyor. Kurum, kurların yukarı yönlü seyir izlediği bu dönemde hisse ağırlıklarının döviz fazlası olan şirketlere kaydırılmasının, yatırımcıların düşen piyasalarda defansif kalmalarına yardımcı olacağını ifade ediyor. Bu nedenle, Gedik Yatırım uzmanlarına göre, içinde bulunduğumuz piyasa koşulları, döviz fazlası olan şirketlere bakışın daha olumlu olması gerektiğine işaret ediyor.
EN ÇOK KİM ETKİLENİYOR?
Dövizdeki yükselişin 2015’te de devam etmesi halinde yüksek miktarda dövizle borçlanan reel sektörün sıkıntı yaşamasının kaçınılmaz olduğunu söyleyen İntegral Menkul Araştırma Uzmanı Beste Naz Süllü, “Kurdaki yükselişten en fazla etkilenecek şirketlerin başında Türk Telekom ve Türk Hava Yolları bulunuyor. Temettü verimliliği yüksek olan bu iki hisse yine de kurda volatil harekeder ve aşırı değerlenme olduğu sırada düşüşten kurtulamıyor” diyor.
ALB Menkul Değerler Analisti Enver Erkan, şirketlerin döviz riskine karşı risk yönetimi (hedge) yapıyor olmaları varsayım dışında tutulursa, özellikle ihracat yapan sanayi şirketlerinin dolar üzerinden elde ettikleri satış gelirlerine dikkat çekiyor. Erkan, bu nedenle dövizdeki değerlenmenin finansal tablo gelir kalemlerine ve kârlılık oranlarına olumlu etkisi olmasının beklenebileceğini ifade ediyor. Erkan, “Ancak yoğunlukla ithalat yapan ya da bir başka deyişle dövizle borçlanan şirketlerin dövizdeki değerlenmeyle beraber borçluluk oranlarında yükseliş, borç kalemlerinde artış görülmesi muhtemel” diyor.
YATIRIMCIYA NE ÖNERİLİYOR?
Peki dövizdeki yükseliş sürerken ve şirketler bu durumdan etkilenirken yatırımcılar nasıl hareket etmeli? Uzmanlar, bir şirkete yatırım yapma kararı alınırken bakılması gerekenin döviz açığından önce şirketin kârlılığını yükseltebilme potansiyeli olduğuna vurgu yapıyor. Kurlarda hareketlenmenin arttığı dönemlerde, yatırımcıların, borcun net kâr üzerinde yaratabileceği etkilere dikkat ederek hisse seçimi yapması gerektiği ifade ediliyor. Uzmanlara göre, yatırım yapılacak şirketin döviz borcundan önce, satış potansiyeli ve ihracat rakamları incelenmeli, kur riski kontrolü yapıp yapmadığı araştırılmalı.
Aynca şirketin büyüme için hikayesinin olması yatınmcı açısından oldukça büyük avantaj. Ancak uzmanlar şirket hem temel değerler hem de fiyat açısından cazip bir seviyede olsa bile hisse senedi fiyatının trendine bakılması gerektiğini ifade ediyor. Uzmanlar, dövizdeki değer kazancının devam etmesi durumunda ise ihracat yapan sanayi şirketlerinin ön plana çıkacağını söylüyor.
DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR
Borsa genelinde yaşanan bir düşüş söz konusu olduğunda özellikle kurda da hareketler artıyorsa döviz borcu olan şirketlerin bir kademe daha fazla etkilendiğini ifade eden Beste Naz Sül-lü, yatırımcılara şunu öneriyor: “Bu nedenle hisseleri yüksek maliyetten elinde tuttuğunu düşünen yatırımcılar, soğukkanlı davranmalı ve tüm yatırımlarını bu hisselerde tutmamalı. Özellikle banka ve holding hisseleri borsa-nın düşüş trendinde en hızlı düşüş gösteren fakat toparlanmalarda da en önce alınan hisseler arasında bulunuyor. Yükseliş trendine geç katılan yatırımcıların çıkış trendinde erken davranmaları gerekir.”
Enver Erkan da bu dönemde döviz borcu az olan veya net döviz varlığı olan şirketlerin ön plana çıkmasının beklenebileceğini, diğer taraftan ihracat yapan sanayi şirketlerinin olumlu olarak ayrışabileceğim söylüyor. Erkan, “Maliyetlerinin büyük bir kısmını enerji oluşturan çimento, cam, enerji, do-ğalgaz ve havayolu sektörleri de petrol ve doğalgazdaki düşüşten olumlu etkilenebilir” diyor. Enver Erkan’a göre, döviz kurundaki yükseliş genel anlamda borsa şirketleri açısından olumsuz olacaksa da bu dönemde ihracat yapan ve döviz varlığı veya geliri olan şirketler pozitif ayrışabilir. Ancak şirketlerin döviz varlığının da tek belirleyici olmadığını unutmamak lazım.
