E-fatura ve e- defter uygulamasının sıkıntıları

E-fatura ve e- defter uygulamasının kapsamı genişletildi. 46 bine yakın şirket e-dönüşümü tamamlamak zorunda ama uygulama sıkıntılı başladı. Bazı firmalar “Maliye erteler” düşüncesiyle hazırlıksız yakalanırken, entegratörlerden kaynaklanan sorunlar da var.

İŞ dünyası e-fatura kavramıyla resmi olarak 2012 yılının sonunda tanıştı.

421 sayılı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’ne göre, madeni yağ lisansına sahip olan mükellefler ile kolalı gazoz, alkollü içki, tütün ve tütün mamulleri imal veya ithal edenlere, elektronik fatura kullanma ve elektronik defter tutma zorunluluğu getirilmişti. E-fatura ve e-defter uygulaması bu yılın başında genişletildi. 20 Haziran 2015 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 454 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile 2012’de kapsama giren mükelleflere ilaveten 2014 veya müteakip hesap dönemle ri brüt satış hasılatı 10 milyon TL ve üzeri olan mükelleflere de e-fatura ve e-defter uygulama zorunluluğu getirildi. 46 bine yakın şirket artık elektronik ortamda faturalama yapma ve defter tutma zorunluluğu ile karşı karşıya.

ENTEGRATÖR KAVGASI

1 Ocak 2016 itibariyle resmen başlayan uygulama ‘sıkıntılı’ başladı. Daha önce 19 bin şirketi kapsayan uygulama, 46 bin şirket için zorunlu olunca ‘kargaşa’ yaşandığı belirtiliyor. Özellikle kurumsallaşmamış birçok şirketin, “Maliye nasıl olsa uygulamayı erteler” düşüncesiyle e-fatura için ve e-defter için gerekli altyapıyı kurdurmadığı ifade ediliyor. Ayrıca şirketlere e-fatura uygulamasına Maliye’nin izniyle hazırlama yetkisi olan özel entegratörler arasında büyük bir rekabet başladı. Bu rekabette, entegratörler arasında fiyat farkı beş katma kadar çıkarken, çok ucuz fiyat veren entegratörlerin de mükelleflerini sisteme ‘sağlıklı’ entegre edemedikleri, bunun da sistemin tamamında sıkıntıya yol açtığı iddia ediliyor.

Hatta entegratörler arasındaki kavga, Digital Planet’in başvurusuyla BDDK ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı’na taşındı. Digital Planet, ‘ismi bizde saklı olan’ bir en-tegratörü çok ucuz fiyat verdiği için şikayet etti.

Sisteme hazırlık yapmadan son dakika girmek isteyen şirketler nedeniyle son haftalarda Gelir İdaresi Başkanlığı’nda aşırı bir yoğunluk oluştu ve uygulamayı resmen başlatacak olan ‘mali mühür’ün almabilme süresi 7 ila 10 güne çıktı. Yılbaşında resmi olarak başlayan uygulamada geç kalan şirketler fatura kesemedikleri için cezalı duruma düşerken, KDV iadelerini de alamama tehlikesiyle karşı karşıyalar.

SON DAKİKACI SIKINTISI

Türkmen Bağımsız Denetim ve Yeminli Mali Müşavirlik Yönetim Kurulu Başkanı Nedim Türkmen, “Bir buçuk seneden beri bu uygulamanın başlayacağı belliydi. Ama bazı firmalar 2-3 bin TL’lik masraf yapmaktan kaçındılar ve Mali- ’ ye’nin erteleme yapacağını düşündüler. Zaten Türkiye’de tesadüfen ticaret yapan firmalar var. Onlar sıkıntıya girdi; yoksa Maliye’nin sisteminde sıkıntı yok” diyor. Kendi hizmet verdikleri firmalara aylar öncesinden eğitimleri verip, uygulamaya hazır hale getirdiklerini sözlerine ekleyen Türkmen, sisteme hazırlanmayan firmaların hiç defter tutmamış konuma geldiklerini ve KDV indirimlerinden yararlanamamayla karşı karşıya kaldıklarını söylüyor.

“MALİYE, TOLERANSLI”

Kayseri Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası Başkam Baki Gümü-şoluk ise, her yeni başlayan sistemde olduğu gibi e-dönüşümde de ufak tefek sıkıntılar yaşanabildiğim söylüyor.

Kayseri”de ciddi bir probleme tanık olmadıklarını vurgulayan Gümüşoluk, “Bazı entegratör firmalar bu işi çok ciddiye almadan sisteme girdiler. Zaman içinde bir elenme olacağını tahmin ediyoruz. Sıkıntı yaşayan firmalara Maliye zaten toleranslı davranıyor. Kağıt ortamında kesilmiş faturaları da halen kabul ediyorlar. Geçiş sıkıntıları olabilir ama bu sistem çok büyük faydalar getiriyor” diye konuşuyor.

ENTEGRATÖR ENFLASYONU

Sisteme zamanında başvuran firmaların yanı sıra özel entegratörünü doğru seçememekten kaynaklanan sıkıntılar yaşayan firmalar da var. Türkiye’nin ilk özel entegratör firmalarından Digital Planet’in Yönetim Kurulu Başkam Adnan Vural, yaşanan karmaşanın önemli bölümünün entegratör kaynaklı olduğunu, ehil olmayan firmaların bu işe girdiğini söylüyor. Vural, “15-20 bin fatura kesen şirkete 300 TL fiyat vereni duyduk. Ya art niyetliler şirketlerin bilgilerini ele geçirecekler ya da cahil cesaretiyle bu işe girmişler. Elini sallayan entegratöre çarpıyor. GİB’in kriterleri gözden geçirmesi lazım” diye konuşuyor.

“ESNEKLİK SAĞLANMALI”

Özel entegratör FİT Solutions CEO’su Koral Gültekin Bahar, “Sisteme giriş yapan e-fatura ve e-defter kullanıcılarının karşı karşıya kaldıkları durum aslında mükelleflerin tercih edecekleri doğru yöntemi seçememesinden ve çoğunlukla geciktirdikleri başvurulardan kaynaklanıyor” diyerek sözlerine başlıyor.

Doğru özel entegratör tercihini zamanında yapmış mükelleflerin kaos yaşamadığını vurgulayan Bahar, sözlerini şöyle sürdürüyor:

“Uygulamaya hazır olmayan firmaların çoğunda aslında bir erteleme beklentisi vardı. Erteleme beklentisi karşılanmayan mükellefler bir anda kendilerini platform üzerinde buldular. Geçme zorunluluğu olmasına rağmen sürecini elektronik ortama tam anlamıyla taşıyamayan mükellefler şimdi cezai yaptırım gelir mi sorusunu sormaya başladı. Sancılı geçiş ile karşı karşıya kalan işletmeler için uyulmayan kuralların Maliye Bakanlığı ve Gelir İdaresi Başkanlığı karar mercileri tarafından gözden geçirilmesi gerekiyor.”

YAZILIM EKSİKLİĞİ

Sentez Yazılım İş Geliştirme Müdürü Umut Alyu da sorunların kaynağıyla ilgili farklı bir neden anlatıyor: “15 farklı entegratör firma ile ERP çözümlerimizi entegre çalıştırıyoruz. Çalıştığımız entegratör firmalar sistemlerindeki değişiklikleri anlık olarak bildiriyorlar ve bizde ERP çözümlerimizde o entegratöre ait güncellemeleri hızlı bir şekilde gerçekleştiriyoruz. Yazılım firmaları, entegratörlerin yaptığı değişiklikleri göz ardı ettiğinde e-fatura, e-defter, e-arşiv faturası gönderme esnasında problemler yaşanabiliyor. Uygulamalar birbirleri arasında veri transferi yapamıyor ve mükellefler fatura gönderme ve alma süreçlerinde aksaklık yaşayabiliyor. Bizim müşterilerimiz e-dönüşüme hazırdı fakat her mükellefin bu dönüşüme hazır olması gerekir.”

Bu arada, Gelir idaresi Başkanlığının da uygulamada çok sık güncelleme yaptığı, entegratörlerin ve yazılım firmalarının bu değişiklikleri takip etmekte zorlandıkları belirtiliyor. E-dönüşüm firmaları GİB’den güncelleme sıklığının azaltılmasını da talep ediyorlar.