Ekmeğınde dünyamıza zararı varmış
Ekmek, insanların en önemli besin kaynağı. Çok masum gibi görülse de aslında yetiştirilmesinden tüketimine kadar harcanan enerji nedeniyle küresel ısınmanın en önemli nedenlerinden birisi olarak gösteriliyor…
BU hafta, Kalp ve İç Hastalıkları uzmanı sevgili hocamız, Profesör Doktor Canan Karatay’ı sevindirecek bir konudan söz edeceğiz. Ekmeğin sadece kişiye değil, çevreye verdiği zararı da inceleyeceğiz.
Bütün dünyanın başlıca besin maddesi olan ekmeğin, çevreyle, hatta küresel ısınma ile ne işi olabilir ki? İngiltere’de Shef-field Üniversitesi araştırmacıları, bu sorunun cevabını bulmaya çalışmış. Yayın organı “Nature Plants”te çıkan araştırmaya göre ekmeğin, tarlada tahıl halinden soframıza gelene dek, küresel ısınmada büyük pay oluşturacak kadar çevreye zarar verdiği ortaya çıkarılmış.
BÜYÜK EMERJİ TÜKETİCİSİ
Hep motorlu araçların, binaların, evlerin karbon izi araştırılmıştı. Oysa şimdi ekmek de, küresel ısınmada suçlamaların hedefi haline geldi. Hasatta kullanılan biçerdöverlerin, değirmenlerin, yoğurma makinelerinin çalışması, büyük miktarda enerji gerektiriyor. Endüstriyel seviyede kullanılan fırınları saatlerce 230 derecede tutmak, yine çok büyük enerji harcanması demek. Un, maya, tuzun nakliyatında, piştikten sonra ekmeğin dağıtımında kullanılan kamyonlar, sünger gibi petrol ürünleri emiyor.
Daha da öncesine gidecek olursak çevresel zarar, tahılın tohumlarından başlıyor. Tohumu yeşertmekte kullanılan gübre, küresel ısınmayı tetikleyen kaynakların başında geliyor. Gübre olarak kullanılan amonyum nitrat, sera gazlarının yüzde 43’ünü oluşturuyor. Bütün dünyada yıllık 100 milyon tondan fazla gübre kullanılıyor. Gübre olmasaydı, ya daha az üretim yapardık ya da daha geniş toprakları ekip biçmek zorunda kalırdık.
DRONE’LARLA YENİ TARZ TARIM
O zaman akla, “gübresiz üretim yapabilir miyiz?” sorusu geliyor. Böyle bir yöntem şimdilik pek mümkün değil. Ürünün gelişmesi için azota ihtiyaç var. Drone’lara yerleştirilecek yeni teknoloji ürünü algılayıcılar (sensörler), toprağı ve bitkileri inceleyip analiz ederek ne kadar gübre atılması gerektiğini, gramı gramına belirleyecek. Pekiyi, gübre miktarını azaltma sorumluluğu kimde olacak? Gübre üreticilerinde, çiftçide, perakendecide, tüketicide, kısaca herkeste. Organik tahıl sorunu çözebilecek mi? în-gilizlerin haftalık bilim dergisi New Scientist, bundan pek emin değil. Çünkü organik tarım için çok geniş toprakları işlemek gerekiyor. Daha “yeşilci” ekmek, hem tüketici hem çevre için ideal. Ancak her geçen gün daha ucuz ekmek talep eden tüketici, yeşilci ekmeğe daha çok para ödemeye yanaşmayacak.
Ortada pek çok soru var. Dünyadaki yedi milyar kişiyi doyurmak kolay değil.
