Ekonomi hızlandı!
Mayısta cari açık rekor daralma, sanayi üretimi ise hızlı artış gösterdi. Bütçe dengesi ise hazirandaki bozulmaya karşın ilk altı ayda 1.1 milyar TL fazla verdi. Uzmanlar, İkinci yari İçin İyimserliklerini koruyor…
YAZ aylarının bunaltıcı sıcaklan bastırdı. Piyasalar ise coşku içinde. Amerikan Merkez Bankasının faiz artışının gelecek yıla ötelenmesi piyasalara moral oldu. Ayrıca Japonya ve Ingiltere’den gelen parasal gevşeme adımları küresel risk iştahını artırıyor, içeride de piyasalardaki olumlu havanın etkisi hissediliyor. Borsa İstanbul’da 80 binin üzerine yükseliş yaşanırken, döviz ve gösterge tahvil faizinde gevşeme var. Geçen hafta gelen makro veriler ise cari açık ve sanayi üretiminde olumlu gidişi teyit etti. Buna karşın bütçe dengesi ötelenen harcamalar nedeniyle haziranda yüksek açık verdi.
Uzmanlar sanayi üretiminin mayısta yüksek artışının önceki aydaki düşük seviyeye bağlıyor. Yani baz etkisine dikkat çekiyor, ikinci yarıda ekonominin yavaşlama beklentisine karşın Suriyeli mültecilerin iç tüketime yapacakları katkı nedeniyle yavaşlamanın sınırlı olacağı öngörülüyor. Cari dengeyle ilgili ise petrol fiyatınm düşmesinin buna katkıda bulunduğunu savunan uzmanlar ancak ikinci yarıda turizm gelirlerindeki düşüşün yansımasıyla daralma eğiliminin olumsuz etkilenebileceğine dikkat çekiyor. Bütçe dengesinde haziran ayındaki bozulmaya karşın yılın ilk yarısında 1.1 milyar TL fazla verildi.
CARİ AÇIKTA REKOR DARALMA
Merkez Bankası verilerine göre, cari işlemler açığı, mayısta geçen yılın aynı ayına göre 1 milyar 406 milyon dolar azalarak, 2 milyar 863 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Bunun sonucunda, yıllık bazda cari açık 27 milyar 249 milyon dolara indi. Söz konusu gelişmede, ödemeler dengesi tablosundaki dış ticaret açığının bir önceki yılın aynı ayına göre 1 milyar 724 milyon dolar azalarak 3 milyar 764 milyon dolara düşmesi ve birincil gelir dengesi açığının 292 milyon dolar gerileyerek 442 milyon dolara inmesi etkili oldu. Öte yandan, hizmetler dengesi 560 milyon dolar azalarak 1 milyar 378 milyon dolar fazla verdi.
Büyümenin öncü göstergesi sanayi üretimi mayısta beklentinin üzerinde arttı. Türkiye istatistik Kurumu tarafmdan açıklanan verilere göre, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki aya göre yüzde 1.6 arttı. Yıllık artış da yüzde 5.6 oldu. Piyasa beklentisi aylık yüzde 1, yıllık yüzde 3.6 artış olması yönündeydi. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış ana sanayi gruplarında en yüksek artış sermaye malı imalatında gerçekleşti. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayiinde en yüksek artış diğer ulaşım araçlarının imalatında, en yüksek azalış deri ve ilgili ürünlerin imalatında gerçekleşti.
BÜTÇE 8 MİLYAR TL AÇIK VERDİ
Geçen yıl haziranda 3.2 milyar TL fazla veren bütçe, bu yıl aynı ayda 7.9 milyar TL açık verdi. Bütçe bu yıl haziranda 5.7 milyar TL faiz dışı açık verdi, geçen yıl aynı ayda 4.9 milyar TL fazla vermişti. Maliye Bakanı Naci Ağbal’a göre, haziranda bütçe giderlerindeki artış geçmişte başka aylardaki ödemelerin bu yıl hazirana kayması nedeniyle gerçekleşti. Dönemsel kaymalar haricinde bütçede öngörülmeyen olağanüstü harcama yok. Bütçe gelirleri haziranda yüzde 11.4 artarak 44.1 milyar TL oldu. Vergi gelirleri haziranda yüzde 9.7 artışla 33.2 milyar TL oldu. Bütçe ilk altı ayda 1.1 milyar TL fazla verdi. Vergi dışı gelirler ilk altı ayda yüzde 36.6 artarken, bunda Merkez Bankası temettü gelirleri, Hazine’nin faiz gelirleriyle, özelleştirme etkili oldu.
OLUMLU SEYRE DİKKAT
A&T Bank Başekonomisti Ayşe Özden, sanayi üretim verisinin iç talebin gücünü gösterdiğini belirtiyor. Özden, bu nedenle yıllık GSYH büyümesi açısından bakıldığında, yılsonu yüzde 3.5’lik büyüme tahminini koruduklarını ifade ediyor. Özden, talep şartlarına bağlı olarak, iç talep kuvvetinin enflasyon sepeti içerisinde bir ısınmaya işaret etmesini ve önümüzdeki aylarda yükselmesi beklenen yıllık enflasyon nedeniyle Merkez Bankası’nın faiz indirimlerine son vermesini bekliyor. Cari dengeyle ilgili olarak ise enerji dışı dengenin yıllık 0.2 milyar dolar açıktan 0.1 milyar dolar fazlaya döndüğünü söylüyor. Bavul ticareti ve turizm sektöründeki zayıflıklara rağmen cari açıkta bir önceki yılın mayıs ayına göre 1.4 milyar dolarlık azalışta düşen eneıji ithalatı ve Avrupa bölgesine yapılan ihracatın desteğinin etkili olduğunu ifade ediyor. Özden’e göre, bundan sonraki dönemde yaz aylarında turizm gelirleri cari açık açısından daha önemli olacak. Özden, 2016 yılı cari açık beklentisini 32 milyar dolar ve milli gelire oran olarak yüzde 4.5 olarak koruyor.
“MOMENTUM DEĞİŞECEK”
Kapital Fx Araştırma Uzmanı Enver Erkan, mayıs ayı sanayi üretim verilerinin nisan ayındaki zayıf momentuma göre oldukça güçlü olduğunu söylüyor. Erkan’a göre, mayıs ayındaki olumlu veriler nisan ayının sert bir düzeltmesi olmakla birlikte, telafi edici bir etkisi olduğu söylenebilir. Özellikle nisan ayında da Avrupa’da ekonomik aktiviteyi gösteren imalat PMI ve sanayi üretimi verilerinin güçlü olmasının gecikmeli bir etkisinden de bahsetmek mümkün.
Erkan yaz aylarında muhtemelen yavaşlayacak olan sanayi üretimi momentumu-nun etkisiyle muhtemelen çok yüksek bir ikinci çeyrek ekonomik büyümesi görülmeyeceği görüşünde, ilk çeyrekte yüzde 4.8 olarak gelen ekonomik büyümenin ikinci çeyrekte bir miktar yavaşlama göstereceğini düşünüyor.
“YÜZDE 4 BÜYÜMEYE YAKIN”
Halk Yatırım Başekonomisti Ba-nu Kıvcı Tokalı, sanayi üretiminde mayıstan sonra haziran ayında da, arındırılmamış verilerde, yıllık bazda yüzde 4 civarında yine güçlü sayılabilecek bir artış bekliyor. Tokalı’ya göre, ilk çeyrekte yüzde 5.6 düzeyinde yıllık büyüme gösteren sanayi üretimi, ikinci çeyrekte de yüzde 4 seviyesinde bir büyümeye ulaşmış olabilecek. Toka lı, tüm yıl için yüzde 3.8 düzeyindeki genel ekonomik büyüme oranı tahminini koruyor.
Tokalı, yıllık cari açıktaki düşüşün devam ettiğine dikkat çekerek, cari açığın temmuz sonuna kadar 26 milyar dolar seviyesini zorlayabileceğini ancak takip eden dönemde hafif yükseliş eğilimiyle yılı 30 milyar dolara yakın bir düzeyde kapatabileceğini tahmin ediyor. Cari dengede mayıs ayı gelişiminde dikkat çeken noktalar olarak, turizm gelirlerinde zayıf seyir devam etmekle birlikte hafif bir toparlanma izlendiğini kaydediyor.
“MÜLTECİLER OLUMLU ETKİLER”
Garanti Bankası Başekonomisti Nihan Ziya Erdem, öncü göstergelerin ilk çeyrekteki yıllık yüzde 4.8’lik büyümenin ardından, ikinci çeyrekte yüzde 4’e yakın büyüme sinyali verdiğini belirtiyor. Ilımlı yavaşlamanın yılın kalanında devam edeceğini düşünen Erdem, yılsonu için yüzde 3.9 büyüme tahminini koruyor. Erdem, sanayi üretimindeki düzeltmenin ardında tüketim malı ve sermaye malı üretimindeki iyileşmenin bulunduğunu söylüyor. Erdem, Rusya’yla varılan anlaşmaya rağmen, turizmin yaz aylarında büyümeyi aşağı çekeceğini bekliyor. Ancak Erdem’in öngörülerine göre, asgari ücret artışının gecikmeli etkileri ile mültecilerin katkıları büyümede belirgin bir yavaşlamayı engelleyecek.
“DÜZELME ZAMAN ALACAK”
ING Bank Başekonomisti Muhammet Mercan, enerji fiyatlarının katkısının önemli ölçüde ivme kaybettiğini belirterek, turizm gelirlerindeki daralmaya paralel olarak yılın kalan döneminde cari açığın yeniden artış eğilimine gireceğini düşünüyor. Mer-can’a göre, Rusya ile olan ilişkilerde gözlenen toparlanma dış dengeyi destekleme potansiyeli taşımakla birlikte ticaretin ve turizmin kriz öncesi seviyeye dönmesi zaman alacak. Öte yandan, küresel para politikaları daha uzun süre destekleyici olacak.
