Ekonomi ve Uyum Yasaları

SEÇİMLER 2019’DA

Anayasa değişikliğinin diğer maddeleri seçimlerin zamanında yapılması halinde 3 Kasım 2019’da yürürlüğe girecek. Anayasa değişikliğine göre Cumhurbaşkanlığı ve TBMM seçimleri birlikte yapılacak. Cumhurbaşkanı ve TBMM bu tarihe kadar görevine devam edecek. Referandum sonrasında erken seçim olur mu tartışmalarına Başbakan Binali Yıldırım son noktayı koydu. “2019’a kadar seçim yok” diyen Başbakan Yıldırım, il başkanları toplantısında önceliğin ekonomi, yatırımlar, reformlar ve 2019 seçimlerine hazırlık olduğunu söyledi.

Referandum yürürlüğe girdikten sonra, TBMM yeni içtüzüğünü altı ay içinde çıkaracak, uyum yasalarını yapacak. Adalet Bakanlığı, anayasa değişikliğine ilişkin halkoylamasında “evet” oyunun çıkmasının ardından çalışmalara başladı. Bu kapsamda Cumhurbaşkanlığı Seçim Kanunu başta olmak üzere yedi kanunda yer alan 144 maddede düzenlemeye gidilecek. Öncelikli olarak değişiklik yapılacak diğer kanunlar arasında Milletvekili Seçimi Kanunu, Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun, Siyasi Partiler Kanunu, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Kanunu, Uyuşmazlık Mahkemesi Kanunu ve Askeri Ceza Kanunu yer alıyor.

SEÇİLME YAŞI 18’E İNECEK

3 Kasım 2019 seçimlerinde milletvekili sayısı 550’den 600’e çıkarılacak. 25 olan milletvekili seçilme yaşı 18’e inecek.

Anayasa değişikliği ile milletvekili adaylık şartlarından “askerliğini yapmış olmak” çıkarılacak. Dört yıl olan genel seçim dönemi beş yıla çıkacak. TBMM ve cumhurbaşkanı seçimi aynı gün yapılacak. Cumhurbaşkanı seçiminin birinci turunda yüzde 50.01 çoğunluk sağlanamazsa ikinci oylamada sadece cumhurbaşkanı seçimi yapılacak.

Cumhurbaşkanı seçilenin partisi ile ilişiği kesilir’ kuralı kaldırılırken, siyasi parti gruplarının yanı sıra, son seçimde toplam oyları yüzde 5’i bulan partiler veya en az 100 bin seçmen Cumhurbaşkanı adayı gösterebilecek. Cumhurbaşkanı, bakanlıkların yeniden yapılandırılması ve yürütmeyle ilgili konularda kararnameler çıkaracak. Anayasa’da özel olarak kanunla düzenlenmesi hükmedilen konularda kararname çıkarılamayacak.

Cumhurbaşkanı, kırk yaşını doldurmuş, yükseköğrenim j yapmış, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip, Türk vatandaşları arasından, doğrudan halk tarafından seçilecek. Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilecek. Cumhurbaşkanı seçilen milletvekilinin Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliği sona erecek. Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı seçilecek. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen ikinci pazar günü ikinci oylama yapılacak. Bu oylamaya, en çok oy almış iki aday katılacak ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı seçilecek. İkinci oylamaya tek adayın kalması halinde, bu oylama referandum şeklinde yapılacak. Aday, geçerli oyların salt çoğunluğunu aldığı takdirde Cumhurbaşkanı seçilecek.

DEVLETİN BAŞI OLACAK

Yürütme yetkisi Cumhurbaşkanına ait olacak. Cumhurbaşkanı, devlet başkanı sıfatıyla Türkiye Cumhuriyeti’ni ve Türk milletinin birliğini temsil edecek. Başbakanlık makamı kaldırılıp çift başlılığa son verilecek. Devletin başı olan Cumhurbaşkanı, Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanları atayıp görevden alabilecek. Üst düzey bürokrat atayacak. Milli güvenlik politikalarını belirleyebilecek. Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisi ile ilgili konularda cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkartabilecek. Ancak, temel haklar, kişi hakları ve siyasi hak ve ödevler hakkında, anayasanın kanunla düzenlenmesini zorunlu kıldığı durumlarda, kanunda açıkça düzenlenen konularda kararname çıkartılmayacak. Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar, cumhurbaşkanı tarafından milletvekili seçilme niteliği taşıyanlar arasından atanacak. Yardımcılar ve bakanlar, görevleriyle ilgili suçlamalarda cumhurbaşkanı ile aynı şartlarda yargılanacak. Görev dışında iddia olunan suçlamalarda ise milletvekillerinin dokunulmazlık haklarına sahip olacaklar. Bakanlar, milletvekilleri arasından atanırlarsa TBMM üyelikleri sona erecek. Cumhurbaşkanının yokluğunda vekil olarak görevlendirdiği bir yardımcı, tüm yetkileri kullanma hakkına sahip olacak. Başbakanlık kurumu 3 Kasım 2019 seçimlerinden sonra tamamen kalkacak.

MECLİS DENETİMİ

Mevcut sistemde vatana ihanet dışında yar-gılanamayan Cumhurbaşkanı için Meclis denetimi yolu açılacak. Cumhurbaşkanının yargılanabilmesi için Meclis’te 301 imzayla soruşturma önergesi verilebilecek. 360 gizli oyla soruşturma açılması ve 400 gizli oyla Yüce Divan’a gönderilebilecek. Yüce Divan’da seçilmeye engel bir suçtan mahkum edilen cumhurbaşkanının görevi sona eriyor. Yüce Divan’m verdiği ceza veya suç türü milletvekili seçilme şartlarına engel oluşturmu-yorsa cumhurbaşkanı göreve devam edebiliyor. Cumhurbaşkanı görevi bittikten sonra aynı şartlarda yargılanabilecek. Meclis’in af çıkarmasıyla ilgili nitelikli çoğunluk sayısı 330’dan 360’a yükseldi. Meclis’in denetim yollarından gensoru ve sözlü soru kaldırıldı. Seçilmeye engel suçtan Yüce Divan’da mahkum olmadığı sürece hiçbir bakan ve hükümet beş yıl boyunca düşürülemeyecek.

TBMM İçtüzüğü’ndeki “yazılı soruların 15 gün içinde cevaplanması” kuralı Anayasa’ya taşındı. Meclis 360 milletvekilinin oyuyla seçimlerin yenilenmesine karar verebilecek. Bu halde genel seçim ile Cumhurbaşkanı seçimi birlikte yapılacak. Cumhurbaşkanı Meclis’in yenilenmesine karar verebilecek. Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde cumhurbaşkanının görevden geçirdiği süre ‘dönem’ sayılmayacak. Olağanüstü hal (OHAL) Cumhurbaşkanı tarafından ilan edilecek. OHAL’in süresi en fazla altı ay olacak. Meclis OHAL ilan süresini kısaltma, uzatma veya kaldırma yetkisine sahip olacak.

BÜTÇEYİ CUMHURBAŞKANI YAPACAK

Bütçeyi, Cumhurbaşkanı yapıp TBMM onayına sunacak. Bütçe kanununa, bütçe ile ilgili hükümler dışında hiçbir hüküm konulamayacak. Cumhurbaşkanı bütçe kanunu teklifini, mali yılbaşından en az 75 gün önce, Meclis’e sunacak. Bütçe teklifi bütçe komisyonunda görüşülecek. Komisyonun 55 gün içinde kabul edeceği metin TBMM Genel Kurulu’nda görüşülecek ve mali yılbaşına kadar karara bağlanacak. Bütçe süresinde yürürlüğe konulamazsa, geçici bütçe kanunu çıkarılacak. Geçici bütçe kanunu da çıkarılamazsa, yeni bütçe kabul edilene kadar bir önceki yılın bütçesi yeniden değerleme rakamlarına göre arttırılarak uygulanacak.

Cumhurbaşkanlığı sistemi, ekonomide ve ekonomi yönetiminde “idari ve anlayış” açısından yeni bir paradigma getirecek. Ekonominin rotasını cumhurbaşkanı belirleyecek. Yeni sistemle birlikte Cumhurbaşkanı’nm bakanları atayacak olmasının önemine dikkat çeken Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erdal Tanas Karagöl, “Ekonomi yönetimini bu bağlamda doğrudan Cumhurbaşkam’nm seçecek olması, ülke ekonomisini yönetecek kişilerin en doğru kanallardan gelecek olması, yapılması planlanan ekonomik reformlar için hızlandırıcı etki yapacaktır” dedi.

REFORMLARA AĞIRLIK VERİLECEK

Referandum sonrasında reformlara ağırlık verilecek. Hükümetin gündeme alacağı reformlardan biri “Üretim Reform Paketi” olacak. Referandum sonrasında toplanan Ekonomi Koordinasyon Kurulu’nda (EKK) görüşülen paket, üretimi kolaylaştırıcı düzenlemeler getiriyor. Vergi mevzuatında kapsamlı değişikliğe gidilecek. Gelir Vergisi, Vergi Usul Kanunu ve KDV Reformu Bakanlar Kurulu gündemine taşınacak. Referandumun ardından gündeme yeniden gelen konulardan birisi de kıdem tazminatı fonu oldu. Kıdem tazminatına ilişkin taslaklar üzerindeki çalışmalar bu haftadan itibaren başlayacak. Çalışma hayatına yönelik önemli düzenlemelerden bir diğeri ise kamu personeli rejimi olacak. Bu düzenlemede esnek çalışma modeli benimsenecek.

Gıda Komitesi, gıda kaynaklı enflasyonun aşağı çekilmesine yönelik yeni tedbirleri hayata geçirecek. Et ve no-hutun ardından, kuru fasulye ve kırmızıbiberde de gümrük vergisi sıfırlanacak. Gümrük ve Ticaret Bakam Bülent Tüfenkci, kuru fasulye ve kırmızıbiberde gümrük vergisini düşürecek kararnameyi Bakanlar Kurulu’na sunduklarını açıkladı. Tüfenkci, Hal Yasası değişikliği için de taraflarla görüşmeye başladıklarını kaydetti.

Türkiye Varlık Fonu yatırım stratejisi ve yatırım planı önümüzdeki günlerde açıklanacak. Kalkınma Bankası’na ilişkin yeniden yapılandırma yeni bir gündem maddesi olacak. Gümrük Birliği anlaşmasının güncellenmesine yönelik çalışmalar sürdürülecek.

Rusya ile krize dönüşen yaş meyve ve sebze ihracatının açılması da öncelikli gündem maddelerinden biri olacak. Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek başkanlığındaki heyet, yaş meyve ve sebze ithalatı ile Türk işçi çalıştırılmasına yönelik yasakların kaldırılması talebinde bulunmak üzere Rusya’ya gitti.

Aralarında Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci’nin de bulunduğu heyet, Başbakan Yardımcısı Arkady Dvorkovich ile bir araya gelerek, sorunları görüştü. Bu hafta Rusya’dan bir teknik heyet, görüşmeler için Türkiye’ye gelecek. Rusya Başbakan Yardımcısı Dvorkovich’in 6-7 Mayıs’ta Türkiye ziyaretinde ise nihai müzakereler yapılacak.

YENİDEN YAPILANDIRMA MECLİSTE

Ekonomiye destek olmak amacıyla alman tedbirler arasında yeniden yapılandırma yer alıyor. Maliye Bakanı Naci Ağbal’ın yaptığı açıklamalara göre, yeni uygulamayla yaklaşık 73 milyar TL’İik alacak yapılandırılacak. Mevcut yapılandırma 2016 Haziran öncesindeki borçlar dahil iken, yeni uygulamayla 1 Temmuz 2016-31 Mart 2017’e kadar dönemde vadesinde ödenmemiş vergi, gümrük vergisi, sosyal güvenlik primleri ve bazı kamu alacakları yapılandırılacak. Meclise sevk edilen tasarıya göre borçlarım yeniden yapılandırmak isteyenler 30 Haziran 2017 tarihine kadar başvurularını yapabilecek.