Ekonomide Son Durum Temmuz 2015
Ekonomide karıışık seyir
Enflasyon haziranda düşen gıda fiyatlarıyla yıllık bazda yüzde 7.20 oldu. Sanayi üretimi ise mayısta otomotiv grevi nedeniyle daraldı. İhracattaki düşüşe karşın ithalatın da düşmesi dış dengeyi korumaya devam ediyor…
YUNANİSTAN krizi halen dünyada ilk gündem maddesi. Referandum sonrasında çözüm bulunması için görüşmeler halen sürüyor. Yunanistan’ın olası bir iflasının eu-ro’da yaratacağı kayıp ise önümüzdeki dönemin endişelerinden birini oluşturuyor. İçerde ise seçim sonrası yeni hükümet çalışmaları başladı. Koalisyon girişimleri sürerken erken seçimde telaffuz ediliyor. Buna karşın piyasalarda genel olarak sakin bir hava var. Döviz ve faizde gevşemeye karşın borsada 80 binin üzerinde alıcılı bir seyir hakim.
Türkiye’nin olası yeni koalisyon hükümetiyle beraber ekonomide bekleyen pek çok yapısal soruna odaklanması gerektiği dile getiriliyor. Geçen hafta gelen makro veriler ise enflasyon ve dış açıkta olumlu bir görünüm çizerken sanayi üretiminde düşüşe işaret ediyor.
ENFLASYON ZİRVEDEN DÜŞÜYOR
TÜİK verilerine göre, tüketici fiyatları (TÜFE) haziran ayında yüzde 0.51 ile piyasa beklentilerinin üzerinde düştü. Yıllık bazda ise mayıs ayındaki yüzde 8.09 seviyesinden, yüzde 7.20’ye geriledi. Haziran ayında enflasyondaki düşüşte gıda fiyatları etkili oldu. Enflasyon sepeti içinde en yüksek ağırlığa sahip olan gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatları haziranda, bir önceki aya göre yüzde 2.79 düşerek aylık bazda enflasyonun negatif gerçekleşmesini sağladı. Böylece gıda ve alkolsüz içecekler grubu haziranda enflasyona 0.68 puan ile en yüksek düşüş yönlü katkıyı yapan grup oldu. Eğlence ve kültür grubu ise yüzde 2.64 artışla haziran ayında aylık bazda en yüksek artışı gösterdi. Çekirdek enflasyon (I endeksi) ise haziranda yüzde 0.33 artarak yıllık bazda, yüzde 7.51’e çıktı. Mayısta yüzde 7.48 idi.
DIŞ DENGEDE İHRACAT ALARMI
Merkez Bankası ödemeler dengesi verilerine göre, mayıs ayında dış ticaret açığı 2014 yılının aynı dönemine göre yüzde 6.1 azalarak, beklentilere paralel 6.75 milyar dolar oldu. 12 aylık kümülatif dış ticaret açığı ise, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 11 azalarak, 79.7 milyar dolara geriledi. Dış ticaret açığı yıllık bazda mayıs ayında gerilemeye devam etmesine karşın, eneıji hariç dış ticaret açığının yüzde 15.6 artış kaydettiği dikkat çekiyor. Öte yandan, dış ticarette altın ihracatı dışlandığında geçen yıl baz etkisiyle görülen olumlu katkı bu yıl azalma gösterdi. Ayrıca euro’daki değer kaybı ve euro bölgesindeki ekonomik sorunlar ihracatın mayısta yüzde 18.8 düşmesine neden oldu. Buna karşın mayısta ithalatın yüzde 14.4 azalması dış dengenin beklentilere yakın bir açık vermesine katkıda bulundu.
SANAYİDE DURAKSAMA
Sanayi üretim endeksi, 2015 yılının mayıs ayında arındırılmamış verilerle yıllık bazda piyasa beklentilerinin üzerinde yüzde 0.49 oranında arttı. Buna karşın mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksi bir önceki aya göre yüzde 2 düşerken takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayma göre yüzde 2.4 artış gösterdi. Mayısta ara malı imalatındaki gerileme azaldı. Dayanıklı tüketim ve sermaye malı imalatı önceki aya göre geriledi. Özellikle sermaye malı imalatının yıllık artış hızında yaşanan düşüşün çok rni sert olduğu görülüyor.
İKİNCİ YARIDA BELİRSİZLİK VAR
Garanti Bankası Başekonomisti Nihan Ziya Erdem, enflasyonda gıda tarafında bir normalleşme yaşandığını belirtiyor. Erdem’e göre, asıl kritik olan bundan sonra meyve ve sebze grubunda düşüş eğiliminin sürmesi. Döviz kurundaki artış çekirdek enflasyonu yukarıda tutmaya devam ediyor. Sanayi üretimi aylık bazda bir yavaşlamaya işaret etse de mayısta otomotiv firmalarındaki grevin üretimi olumsuz etkilediğine dikkat çekiyor. Sanayi üretiminin otomotivdeki bu düşüş dışlandığında yavaşlama göstermediğini savunan Erdem, şunları söylüyor: “Sanayi üretimini yavaşlatan en önemli faktör grevler oldu. Haziranda bir toparlanma olabilir. Tüketim tarafı halen güçlü.” Dış ticarette ihracatın zayıflamaya devam ettiğini belirten Erdem, Avrupa kaynaklı belirsizlikle-rin sürdüğünü, yılın ikinci yarısında birçok belirsizlik bulunduğunu kaydediyor.
‘TEPEYİ GÖRDÜ, DÜŞÜYOR”
Halk Yatırım Başekonomisti Banu Kıvcı Tokalı, enflasyonda yaşanan düşüşü “tepenin görüldüğü ve düşüşün başlayacağı” yönündeki beklentilerini karşıladığını söylüyor. AncakTokalı’ya göre, yıllık enflasyondaki düşüş, mayısta ulaştığı yüzde 8.09’dan haziranda yüzde 7.20’ye sert bir şekilde başlamış olsa da, düşüş hareketinin devamı aynı hızla olmayabilir. Son dönem olumlu gelişimine karşın gıda fiyatlarıyla il-, gili devam eden belirsizliklere ek olarak, kurun seyri ile ilgili küresel ve iç politik riskler, enflasyon görünümüne yönelik temkinli yaklaşım gerektiriyor. Tokalı, sanayi üretimiyle ilgili ise daha ümitli. Mayıs ayındaki zayıf üretim performansına karşın, haziran ayında yıllık bazda yine güçlü bir artışın gözlenebilecekleğini savunuyor. îlk çeyrekte yüzde 2.3 büyüyen ekonominin, ikinci çeyrekte yüzde 3’ün üzerinde büyüyebileceğine yönelik tahminini koruyor.
DIŞ DENGEYE PETROL KATKISI
ING Bank Başekonomisti Muhammet Mercan, önümüzdeki dönemde, petrol fiyatlarındaki düşük seyrin ve güçlenme işaretleri sergileyen euro bölgesindeki canlanmanın dış dengeye katkıda bulunmaya devam edeceğini söylüyor.
Enflasyonla ilgili ise daha temkinli olan Mercan’a göre, gerek gıda hariç yıllık enflasyonun değişmeden kalması gerekse bu gelişmeyi de içeren çekirdek enflasyon rakamlarının yüksek düzeyde seyretmesi, enflasyon görünümünde ciddi bir toparlanma olmadığını teyit ediyor.
