Ekonomik Hareketlilik En Üst Seviyede

SAHİL bölgelerimizde çıkan yangınlar hepimizi çok etkiledi. Adeta yüreklerimiz dağlandı. Hayatını kaybeden yaralanan yurttaşlarımız için acımız sonsuz. Yok olan ormanlar, hem orman hemde başta yaban hayvanlan olmak üzere diğer tüm canlılar çok büyük bir üzüntü içindeyiz. Hiç kuşkumuz yok ki Türkiye tarihinin en büyük yangın felaketini de afeti de el birliği atlatacaktır. Aslında her şey çok güzel başlamıştı. Pandemi açılması ve peşinden bayram tatili ile reel piyasada yüzler gülmüştü, özellikle tatil bölgelerinde normalleşme döneminde çok ciddi bir ekonomik hareketlilik başlamıştı. Bayram ile birlikte ekonomik hareketlilik en üst seviyede idi. Biz bu büyük ekonomik hareketi masaya yatırmak istedik.

Pandemi döneminde en az etkilenen sektörlerden biri hiç kuşkusuz marketler oldu. Halkın temel ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için kısıtlama döneminde de belli saatler içinde açık olan marketlerde hizmetler devam etti. Sağlık çalışanlarından sonra belki de en özverili kesim oldular. Haziran ayında başlayan normalleşme ile birlikte insanlar akın akın tatil bölgelerine gitmeye başladı. Kurban Bayramı’ndaki 11 günlük tatil ile birlikte büyükşehirlerde neredeyse kimse kalmadı. Tatilciler ve yazlıkçılara bir de bayram trafiği eklenince Bursa’dan başlayıp Hatay’a kadar olan tatil ve sahil bölgelerinde marketler en yoğun dönemini yaşadı.

Tatil ve yazlıkçıların market alışverişlerine etkisini araştırdık. Yerel ve ulusal marketlerin sahil bölge stratejilerini sorduk. Yazlık bölgeler için özel açılan şubeler ve gemi market örnekleri ile karşılaştık. Yatlara, otellere, restoran ve kafelere özel servisler oluşturulmuş. Marketteki etiket fiyatları ile tatilcilere her kanaldan ulaşıldığını gördük. Hatta sadece yat ve otellere dönük özel sipariş hatları oluşturulmuş.

Ulusal zincirlerin Türkiye genelinde 35 bin civarında marketi bulunuyor. Bunun 5’te 1’i yani, 7 bin kadarı Ege ve Akdeniz sahil bölgelerinde yer alıyor. Yerel market zincirleri ile birlikte market sayıları 8 bini buluyor. Sezonluk açılan marketler bu toplam sayının içinde yok. Bu yaz döneminde de bölgede market açılışları kesintisiz devam etti. Tüketiciye daha iyi ulaşabilmek için yeni marketler açılmaya devam ediyor.

TATİLCİLERİN ALIŞVERİŞ EĞİLİMİ

Gıda Perakendecileri Derneği Başkanı Galip Aykaç, pandemi döneminde sektörün çok hareketli bir dönem geçirdiğini belirterek, “Pandemi döneminde yoğun bir hareketlilik yaşadık. Temel ihtiyaçların karşılanması açısından marketlerdeki bu hareketlilik tüm dünyada benzer bir seyir izledi.

Haziran ve temmuz aylarında pandemi öncesi trafiklere dönüşü gözlemliyoruz. Bununla beraber online tarafta bir düşüş olmasına rağmen hacim yine de pandemi öncesi dönemle kıyasladığımızda dah* yüksek” diyor. Bayram dönemine dönük de değerlendirmelerde bulunan Aykaç, “Bayram öncesi yoğunluk yaşansa da, tatil döneminde trafik Ege ve Akdeniz’e kaydığı için İstanbul, Ankara gibi büyükşehirlerdeki yoğunluk önemli ölçüde azaldı. Ancak tatil sonrası dengeler tekrar sağlanacaktır” diyor. Aykaç, tatil bölgelerindeki tüketici eğilimleri ve marketlerin uygulamaları ile ilgili şu bilgileri verdi:

“Günlük ve hızlı tüketilen ürünler daha çok tercih ediliyor. Tatil için kısa süreli konaklama çoğunlukta olduğundan, içecek gruplarında ve atıştırmalık ürünlerde yoğunluk olabiliyor. Bununla beraber sezonluk ürünlerde, güneş ürünleri, bahçe ve deniz ürünleri gibi kategorilerde de alışveriş yoğunlaşıyor. Üyelerimizin tüketicilere ulaşmak için farklı girişimleri oluyor. Gemi/vapur marketler özellik-i le yat turizminin yoğun olduğu bölgelerde, tüketiciye hızlı ve kolay erişim ‘ sağlamak için oldukça faydalı, tüketici yararına olan girişimler. Bu marketlerde normal bir market kadar ürün çeşitliliği olmasa da, temel ihtiyaçların karşılanması açısından yeterli stok ve çeşitlilik bulunduruluyor.”

Yerel market zincirlerinin çatı örgütü Türkiye Perakendeciler Federasyonu (TPF) Başkanı Ömer Düzgün de yaptığı değerlendirmede, hem bayram hem de tatil döneminde kıyı kesimlerindeki alışverişlerin arttığını söylüyor. Düzgün, geçen yıla kıyasla mayıs ve haziran aylarında satışların arttığını belirterek, “Mayıs ayı içerisinde yaşanan tam kapanma sürecinde ev dışı tüketim kanalından gelen müşterilerle birlikte yerel zincir marketlerin genelinde yüzde 25’lik bir artış yaşandı. Haziran ayı ise daha stabil geçti. Normalleşme süreciyle birlikte restoranların açılmasıyla ev dışı tüketim kanalından gelen artış azaldı. Haziran ayındaki satışlar piknik, mangal ve tatil ürünlerinde artış gösterdi” diyor. Türkiye genelinde 5 ve üzeri toplam 5 bin 500 markette 100 bini aşkın çalışanla hizmet veren yerel zincir marketlerde Kurban Bayramı satışlarını da değerlendiren Düzgün, “Kurban Bayramı’ndan bir hafta önce yerel zincir marketlerin genelindeki satışlar yüzde 28 oranında arttı. Kurban Bayramı haftasında ise bir önceki yıla kıyasla satışlar yüzde 18 artış gösterdi. Vatandaşlarımızın market arabalarında en fazla gazlı içecekler, ayran, tatlı, baharat ve çeşniler, mutfak yardımcı malzemeleri ile un yer buldu” açıklamasını yapıyor.

“SATIŞLAR YÜZDE 25-30 ARTTI”

Büyük şehirlerde yaşayan vatandaşların uzun bayram tatili nedeniyle Ege, Akdeniz, Karadeniz, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerine geçiş yaptığını, bu bölgelerdeki satışların arttığını belirten Düzgün şöyle devam ediyor:

“İstanbul’daki satışlar geçen yıla oranla yüzde 10 düşüş gösterdi. Satış ağırlığı ise bayram şekeri, ikramlıklar, sebze-meyve, yoğurt, soğuk içecek üzerine oldu. Ege Bölgesi’nde bakliyat ürünlerinde yüzde 25, şarküteride yüzde 26, manav ürünlerinde ise yüzde 15 artış gözlemledik. İç Anadolu Bölgesi’nde et satışlarıyla birlikte süt ürünleri ve Ayçiçeği yağı ürün grubunda ciddi talep artışı görüldü. Geçen yıla kıyasla yüzde 29’luk satış artışı yaşayan Karadeniz Bölgesi’nde ise market arabalarında en çok sebze-meyve, süt ürünleri, temizlik, şarküteri, atıştırmalık ürünler yer buldu.”

“TATİL BÖLGELERİ HAREKETLİ”

21 şehirde 37 mağaza ile hizmet veren Metro Türkiye Satın Almadan Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi Deniz Alkaç da kıyı kesimlerinde oldukça iddialı olduklarını vurguluyor. Alkaç, “Ege Bölgesi’nde Balıkesir Edremit ve Ayvalık’ta, İzmir Çiğli ve Gaziemir’de, Aydın Kuşadası’nda, Muğla Bodrum ve Fethiye’deki 7 mağazamıza ek olarak Marmaris’te HORE-CA (otel, restoran, kafe, catering) müşterilerimize hizmet için bir dağıtım merkezimiz bulunuyor. Akdeniz Bölgesi’nde ise Antalya Kepez, Konyaaltı, Alanya’da ve Mersin’deki 4 mağazamızın dışında yine bir dağıtım merkezi ile hizmet veriyoruz” diyor. Normalleşme sürecinden sonra marketlerdeki hareketliliğin de arttığını belirten Alkaç, şunları söylüyor:

“Normalleşme döneminde restoranların açılması ile birlikte bu artış özellikle HORECA müşterilerimizde daha gözle görünür düzeyde oldu. HORECA’nın bir numaralı iş ortağı olma vizyonu ile müşterilerimiz özelinde yapmış olduğumuz çalışmalar da bu artışları oldukça etkiledi. Diğer yandan turizm bölgelerinde yaşanan yerli ve yabancı turist artışı da bu bölgelerdeki mağazalarımızda hareketliliği artırdı. Önümüzdeki günlerde aşılanmanın da artması ve normalleşmenin devamı ile mağazalarımızdaki hareketliliğinin daha da artacağını öngörüyoruz. Tatil bölgelerinde müşterilerimiz tarafından en çok tercih edilen ürünlerimiz ise alkollü ve alkolsüz içecekler, sezon meyveleri ve sebzeleri, et ürünleri, deniz mahsulleri, dış mekân mobilyaları ve mangal ürünleri. En çok satılan ürün gruplarımız; deniz mahsulleri, et ürünleri, temel gıda ürünleri ve içecek ürünleri.”

“EGE VE AKDENİZ’DE 21 YENİ MARKET AÇTIK”

Sabancı Holding ve Carrefour Grup iştiraki CarrefourSA Ege ve Akdeniz Bölgelerinde 191 market ve Online Market CarrefourSA ile hizmet veriyor. CarrefourSA CEO’su Kutay Kartallıoğlu, bölgedeki market yatırımlarının devam ettiğini belirterek, “Market yatırımlarımıza devam ediyoruz, bunun yanı sıra küçük esnafa destek vermek amacıyla başlattığımız bayilik sistemiyle market sayımızı arttırıyoruz. Bu çerçevede Ege ve Akdeniz Bölgelerinde sene başından bu yana 21 market açılışı gerçekleştirdik” diyor. Pandemi ve sonrasında tüketicilerin alışverişlerine devam ettiğini belirten Kartallıoğlu, şunları söylüyor:

“Pandemi döneminde ve sonrasında normalleşme dönemlerinde tüketici, alışveriş faaliyetlerini sürdürdü. Pandeminin yoğun yaşandığı dönemlerdeki dijital dönüşümümüz sayesinde Online Market CarrefourSA üzerinden müşterilerimize hipermarkette alışveriş deneyimi yaşattık. Bunun yanı sıra 65 yaş üstü müşterilerimize ve sağlık çalışanlarına “öncelikli Teslimat” , marketlerimizi arayıp sipariş vererek eve teslimat sağladığımız “Alo Sipariş” ve online sipariş aracılığı ile aynı gün içerisinde siparişi marketten teslim alabilecekleri “Markette Hazır” hizmetlerimizi başlattık. Pandemi döneminde marketlerden alışveriş yapan müşterilerimizin yüzde 50’si Online Market CarrefourSA üzerinden alışveriş yapıyordu, bugün ise marketlerde hareketlilik artmış olsa da yine online taraftaki yoğunluk devam ediyor. Hem Kurban Bayramı olması hem de 9 günlük tatil dolayısıyla marketlerimizde yoğun bir hareketlilik yaşandı. Bu hareketliliği Kurban kolileri ve tatilcilerin alışverişi olarak sınıflandırabiliriz. Marketlerimizde bayramın son gününe kadar kurban faaliyetleri devam etti. Bunun yanı sıra büyük şehirlerden tatil beldelerine gerçekleşen hareket ve bu süreçteki alışveriş ihtiyacı da satışlarımızı olumlu etkiledi.”

Kutay KARTALLIOĞLU / CarrefourSA CEO’su
“CarrefourSA Mavi ile denizlerde 25 noktadayız”

Gerek havaların ısınması, gerekse salgının getirdiği yazlık yerlerde konaklama isteğinin sonucu olarak müşterimizin bu bölgelere yöneldiğini gözlemliyoruz. Bunun da satışlarımızı olumlu yönde etkilediğini görüyoruz. Bu süreçte marketlerimizden ve Online Market CarrefourSA üzerinden yapılan alışverişlerde yaş sebze meyve, balık, et, paketli şarküteri ve dondurma grubu, gıda tarafında alkollü ve alkolsüz ürünler, hazır yemek ve atıştırmalık, gıda dışında deniz yüzme grubu ve kamp malzemelerine yoğun bir ilgi var. Akdeniz’in cennet köşelerinden Göcek Körfezi’nde hizmet veren CarrefourSA Mavi isimli yüzer marketimiz, Nisan-Kasım ayları arasında haftanın yedi günü rotası üzerindeki 25 farklı noktaya 1000 çeşit ürün ulaştırıyor. Toplam 50 metrekare alışveriş alanına sahip olan 16 metre uzunluğundaki CarrefourSA Mavi’den en çok içecekler, sebze ve meyve, paketli şarküteri, buz, dondurma, ekmek, kuru gıdada ise temel mutfak ihtiyaçları alınıyor. İzmir Çeşme’den Antalya Kaş’a kadar olan tüm mamalardaki teknelere marina marketlerimizden ücretsiz sipariş teslimi gerçekleştiriyoruz.

Deniz ALKAÇ / Metro Türkiye Satın Almadan Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi
“Yatlara ve teknelere özel servisimiz var”

Metro Türkiye 2015 yılından bu yana yat ve teknelere özel hizmetler veriyor. Pandeminin etkisiyle artan yat ve tekne müşterilerine ve buralara catering hizmeti yapan firmalara özel marina sevkiyatı yapıyoruz. Fethiye ve Göcek civarında bulunan tüm marina, liman ve iskelelerdeki özel yat müşterilerimiz https://yatservis.metro-tr.com, Bodrum yarımadasındaki tüm iskele ve mamalardaki yat müşterilerimiz ise www.metroyatservis.com siteleri üzerinden sipariş imkânından faydalanabiliyor. Metro online sipariş kapsamında 5 bin ürünü fiyat farkı olmadan müşterilerimize pazar hariç haftanın her günü ulaştırıyoruz. Metro Türkiye olarak ürün çeşitliliğimiz ve güvenilir alışveriş deneyimimiz sayesinde özellikle Kurban Bayramı öncesinde mağazalarımızda yüksek satış hacmine ulaştık. 9 günlük tatil süresince bayram şekeri, içecek ürünleri, ayçiçeği yağı, et ürünleri ve deniz ürünleri satışları müşterilerimizin en çok tercih ettiği ürünler arasında yer aldı.

İDRİZ ÇOKAL