Elektrikli Otomobilin Öncüsü Norveç

Arap atı gibi geriden geldi, oransal olarak bütün ülkeleri geride bıraktı. Norveç’te bir ay içinde trafiğe çıkan otomobillerin yüzde 55.8’ini elektrikli otomobiller oluşturdu. Ülkenin bu konuda çok iddialı hedefleri var…

ABD, Almanya, Fransa, İngiltere, Japonya, Çin ve pek çok ülke, elektrikli otomobil teknolojisinde söz sahibi olduğunu ileri sürürken, hiç beklenmedik biri bu alanda birden bire öne geçmeyi başardı. Kuzey Avrupa’nın petrol zengini ülkesi Norveç, mart ayında sekiz binden fazla elektrikli araç satarak dünya rekoru kırdı. Bir başka deyişle bir ay içinde trafiğe kaydedilen araçların yüzde 55.8’ini, elektrikli otomobiller oluşturdu.

Diğer ülkelerde daha çok sayıda elektrikli araç satılıyor olabilir. Elbette ki bu rakamları, “nüfusla orantılı” olarak değerlendirmek gerekiyor. Yine nüfusuna göre en çok elektrikli otomobil satan ikinci ülke Finlandiya oldu. Finliler de 2017’de üç binden fazla elektrikli otomobil sahibi oldu.

Gözlemciler, Norveç’in başarısını, “havuç ve sopa” (carrot and stick) politikasına bağlıyorlar. Mecazi anlamı “ödül ve ceza” olan bu politikada hükümet, çok sert çevre kirliliği yasaları koyarak hem üreticileri hem potansiyel müşterileri, benzin ya da mazotlu otomobillerden caydırmaya çalışıyor. Politikasına uyan vatandaşları da ödüllendiriyor.

ÇOK ÇEKİCİ BİR “HAVUÇ”

Norveçliler şimdiden çevre dostu otomobillere alıştırılıyor. Ülke, 2025 yılından itibaren emisyonu olan akaryakıt motorlu araçlardan tamamen arındırılacak. Euronevvs’un haberine göre, Norveç Ulaştırma ve Çevre Bakanlığı’ndan Yoann Le Petit, işin “havuç” (ödül) tarafını şöyle özetliyor:

“Bir elektrikli otomobil aldığınızda trafiğe kayıt vergisi ve katma değer vergisi ödemiyorsunuz. Elektrikli aracınızı kullanırken de bazı artılara sahip oluyorsunuz. Ülkemizde pek çok paralı yol var. Elektrikli araç sürücüleri, paralı yollara hiçbir ödeme yapmıyor. Bu araçlardan park parası da alınmıyor. Bu durumda kim, akaryakıt motorlu araçları tercih eder ki?”

Sonuç olarak, fosil yakıtlardan zengin olmuş bir ülkenin, elektrikli araçlarda dünyanın öncüsü olduğuna tanık oluyoruz.

Norveç’te 2017’de satılan araçların büyük çoğunluğunu, Volksvvagen e-Golf, BMWi3, Toyota Rav4 ve Tesla Model X oluşturdu. Tesla, tamamen elektrik enerjisiyle çalışan bir otomobil. Diğer markalar ya elektrikli ya da elektrik ve fosil yakıtlı motorlarla birlikte çalışan hibrid (melez) modeller.

ROL MODELİ ÜLKE

Pek çok ülkede, elektrikli otomobillerin fiyatının yüksek olması, sınırlı menzilleri, şarjda uzun bekleme süresi, müşterilerin cesaretini kırıyor. Fakat üreticiler, bu dezavantajların birer birer aşıldığını hatırlatıyor. Norveç’in başarısı, elektrikli otomobil yapımcıları tarafından bir “rol model” olarak değerlendiriliyor.

Norveç’te dizel motorlu otomobillerin satışı, 2016’da yüzde 31, 2017’de de yüzde 23 oranında düşüş gösterdi. Ülkede bazı belediyeler, şimdiden dizel motorlu araçlar üzerindeki vergileri ve yol geçiş ücretlerini astronomik düzeylerde artırmaya başladı.

Le Petit, Norveç’in elektrikli otomobil politikasının diğer ülkelerde uygulanmasının zor olduğu, bu ülkenin mali kayıplarının petrol geliriyle kapatıldığı görüşünü reddediyor. Diğer ülkelerin, örneğin Almanya’nın elektrikli araçlara geçişte isteksiz davrandığını, bunun sebebinin otomobil endüstrisini korumak olduğunu hatırlatıyor.

Almanya gibi bütün dünyada yedi büyük otomobil markası (Audi, BMW, Mercedes, Opel, Porsche, Smart, Volksvvagen) dolaşan bir ülke için elektrikliye geçiş, kolay bir iş olmasa gerek (Menşei Fransa olan Bugatti, İtalyan olan Lamborghini ve İngiliz olan Bentley’nin Alman ortaklığını sayarsak, Volksvvagen grubunun yedi ülkeden 12 markayı bünyesinde bulundurduğunu da hesaba katarsak bu rakam daha da artar).

2018’in en gözde elektriklileri

Bu yılın ilk çeyreğinde Avrupa’da en çok satılan elektrikli otomobil modellerini sunuyoruz. Bu modeller, piyasalarda etkin olan otomobil dergilerinden “Auto Express” tarafından derlendi.

Nissan Leaf

Dünya piyasalarının seri üretim ilk markası. Şu sıralarda ikinci jenerasyon “Leaf”ler satılıyor. Tam şarjda 217 mil (347 km) gidebiliyorsunuz.

Yolda kalma ihtimaliniz olmaması için 150 mil menzil, garanti. 148 hp gücündeki elektrik motoru, 40 kw’lık lityumiyon batarya ile besleniyor. Bataryası, birinci jenerasyon modellerinden yüzde 67 oranında daha fazla enerji depoluyor. Sıfırdan 62 mile (100 km’ye) hızlanma süresi 7.9 saniye. Sürtünme katsayısı düşük olduğundan hareket halinde rüzgar sesi duyulmuyor. Tekerleklerin yolda yaptığı ses de bastırılmış.

Volkswagen e-Golf

Golf dizisi, akaryakıt motorlu araçların başarısı üzerine şirket, bu modeli elektrikli olarak da üretti.Biraz makyajlı ve 90 kilo da hafiflemiş olarak.

Avrupa’da benzin, mazot ve sıkıştırılmış doğal gazla çalışan modellerin yanı sıra hibrid olanları da, çok iyi satış rakamları yakalamış durumda. Beşinci jenerasyon Golf’ler tamamen elektrikli. Beş kapılı hatchback e-Golf’ler, şimdilik diğer kardeşlerinin biraz gerisinde kalıyor olsa da satış grafiği her geçen yıl yükselişte. Menzili biraz kısa: 80 mil (128 km).

BMWİ3

Yeni sportif i3’ler, 168 ve 181 hp gücünde elektrik motorlarıyla hareket ediyor. Her elektrikli araçta olduğu gibi enerji kaynağı lityum-iyon batarya. RE (Range Extenders – Menzil Uzatıcı) modellerinde iki silindirli akaryakıt motoru opsiyonel olarak sunuluyor. Kullanma alışkanlığınıza bağlı olarak menzilinin, 80 mil (128 km)-120 mil (192 km) aralığında olduğunu söylemek mümkün. Bu rakamlar, RE modellerde iki katına çıkabiliyor. İç mekanı rakiplerine oranla, daha geniş ve daha yüksek.

Renault Zoe

Fransızlar, güçlü bir motor, tam donanımlı iç mekan, kabul edilebilir performans, makul fiyatlar sunuyor. 106 hp gücünde motoru olmasına rağmen, menzil 250 mile (400 km’le) kadar çıkabiliyor. Yüksek torku (döndürme gücü] sayesinde hemen hızlanabiliyor. Oldukça etkileyici bir rakam. Fakat şehir dışı yollarda hızlı kullanırsanız bu menzil düşüyor. 290 kiloluk bataryaları emsallerine kıyasla biraz ağır. Bataryalar şasi üzerinde ama kullanıcılar, burun tarafın biraz ağır bastığını, sürüş sırasında fark ediyorlar.

Tesla Model S

Tesla, elektrikli otomobilin hızlı ve lüks olduğunu kanıtlayan modeller üretiyor. Son derece şık tasarımı ve yüksek performansı, sürücüsünü mest etmeye yetiyor. Bir Porsche kadar hızlı, bir Mercedes kadar lüks ve bir Nissan Leaf kadar çevre dostu. Ölçüleri, BMW 7 serisindeki modeller kadar. Bir seri üretim otomobilden beklemeyeceğiniz özelliklere sahip. Bütün kontroller 17 inçlik (43 cm’lik) dokunmatik ekranında (touch screen] toplanmış. El freni ve kontak anahtarı yok. Sadece içine girip pedala basıyorsunuz. 311 millik (497 km’lik) menzile sahip.

Hyundai loniq

Müşteriyi, satın almaya kolay ikna edebilen bir otomobil. Diğer yapımcılar, bütün yumurtaları bir sepete koyarken Hyundai, elektrikli loniq’te müşteriye, üç değişik tercih hakkı tanıyor. “Hibrid” model, ekstra menzil için fişe takıp ek enerji depolayabileceğiniz “plug-in hibrid” model ve sadece elektrikle çalışan model. Menzili 170 mil (272 km). Motoru 118 hp gücünde. Sıfırdan 100 km hıza çıkma süresi 10 saniyenin altında ama sonuçta bu bir yarış otomobili değil. İç mekanı geniş ve ferah.

Tesla Model X

İşte size tam donanımlı bir SUV (Sport Utility Vehicle – Spor Amaçlı Otomobil]. Model X’deki bütün donanımlar bu otomobilde de mevcut. Değişik özelliği, kapıların martı kanatlı [yukarıya doğru) açılması. Menzili 300 mil (480 km). Motor gücü, 503 hp. Pahalı bir otomobil. 70 bin ile 125 bin sterlin fiyat aralığında. Kapıların yukarıya doğru açılması, dar yerlerde park edildiğinde bir avantaj sağlıyor. Fakat kapıyı kapatmak için kolunuzun biraz uzun olması gerekiyor. İçine yedi kişi alabiliyor.

Volkswagen e-up

Şehir içi kullanımda ideal bir otomobil. Küçük görünmesine rağmen iç mekanı geniş. 250 litrelik bir bagaj hacmi bulunuyor. Avrupa’da pek çok ülkenin alım kolaylığı için vergi indirimi ve teşvikler uygulaması bile bu otomobili pahalı olmaktan kurtaramıyor. 19 bin sterlinlik fiyat, piyasa gözlemcileri tarafından oldukça yüksek sayılıyor. Aerodinamik yapısı, tatlı renklerde seçenek sunması, az enerji harcayan LED ışıkları, klasik direksiyon tablosu yerine kolay kullanımlı elektronik bir tablonun olması, artı özelliklerinden.

Smart ForTwo ED

Dar sokaklara girebilen, dar alanlara park edilebilen Smart’lar da başarılı bir şekilde elektrikliye dönüştürüldü. İki kişilik bir araç ama son derece verimli ve ekonomik. 100 millik (160 km’lik) menzili az gibi görülebilir. Ama bu otomobille şehirlerarası yollara çıkmak zaten pek güvenli değil. Bir kent otomobili için ihtiyaç duyabileceğiniz her özelliğe sahip. 2.5 saatlik şarj süresi hayli kısa. Dönüş çapı, orta boy bir aile otomobilinin yarısı kadar. Dört kişilik bir Smart ForTvvo ED istiyorsanız o da yakında shovvroom’larda yerini alacak.

Nissan e-NV200 Combi

Nissan’dan elektrikli bir MPV (Multi Purpose Vehicle – Çok Amaçlı Otomobil). Yedi koltuklu bir araç. Her koltuğa ulaşımı çok kolay. Arkası “station vvagon” otomobillerde olduğu gibi kapalı. İster çok sayıda yolcu, ister yük taşıyın. Satıştaki elektrikli otomobillerin en geniş iç hacmine sahip araç. Karoseri rengi tamponları, otomobili sevimli gösteriyor. 24 kw’lık lityum iyon bataryaları 80 kvv’lık motoru besliyor ve araca, (tam şarjda) 110 mil (176 km) menzil veriyor. Ağırlık merkezinin yukarıda olması, sürüşü ve seyir konforunu biraz olumsuz etkiliyor.

Elektrikli otomobil kullanmalı mı?

AVANTAJLARI

• Akaryakıt gerektirmediğinden pis işlerle uğraşmaz, temiz elektrik enerjsini kullanırsınız. Bir Amerikalı yılda ortalama akaryakıta 4-6 bin dolar harcama yapar. Elektrik daha ucuzdur.

• Tasarruf edersiniz; hem hükümetlerin vergi indiriminden hem de fiyatı sürekli artan petrol ürünlerinden. Yapacağınız tasarruf ömür boyu sürer.

• Çevre dostu bir aracınız olur. Havayı ve etrafı kirletmezsiniz. Yapımcılar elektrikli otomobiller için yüzde 100 çevre dostu der. Ama elektriğin de biraz olsun emisyonu var.

• Popüler araçlardır. Yıllardır akaryakıtlı otomobillere alışmış sürücüler, elektriklilerin avantajlarını keşfetme merakı içinde olur.

• Güvenlidirler. Yapılan testler, elektrikli otomobillerin daha güvenli olduğunu ortaya koymuştur. Bir kaza anında otomobilin bütün elektrik bağlantısı kesilir.

• Bakım masrafları düşüktür. Çünkü elektrikli otomobiller basittir. Geleneksel motorlu otomobiller kadar çok fazla parçası bulunmaz.

• Gürültünün azalmasına yardım etmiş olursunuz. Hem elektrik motoru sessizdir hem de tekerleklerin yuvarlanma direnci düşük olduğundan az ses çıkarır. Yüksek hızda bile.

DEZAVANTAJLARI

• Benzin istasyonunu her yerde bulabilirsiniz ama elektrik şarj istasyonu bulamazsınız. Bu işi, genelde evinizde yapmak zorundasınız. Hibrid otomobiliniz varsa sorun yok.

• Kullandığınız elektrik, bedava değildir. Onun da bir maliyeti vardır. Akaryakıttan tasarruf ederken elektrik faturanızın arttığına tanık olabilirsiniz.

• Elektrikli otomobillerin menzili kısadır. Menzil uzunsa, elektrikli otomobiliniz pahalı bir model demektir. Gelecekte artacağına kesin gözüyle bakılıyorsa da şimdilik menziller 100-170 km arasıdır.

• Benzini, istasyondan birkaç dakikada alırsınız. Ama elektrikli otomobilinizi şarj etmek için 4-6 saat beklemeniz gerekir. Oldukça can sıkıcı bir süre.

• Elektrikli otomobiller genelde iki kişilik olur. Son derece rahatsızdır. Dört kişilik bir elektrikli istiyorsanız, daha fazla ödemek zorundasınız.

• Kullandığınız bataryaların da bir ömrü vardır. Bataryalar eskidikçe şarj süreleri artar, daha kısa sürede deşarj olurlar. Ömürleri de 3-10 yıl arasıdır. Yenileriyle değiştirmek zorundasınız.

• Elektrik enerjisinin sorunlu olduğu, sık sık kesintilerin yaşandığı kentler için uygun olmayabilirler. Bir de akşam on binlerce sürücünün, otomobilinin fişini prize taktığını düşünün.

• Bazı ülkeler, elektrikli otomobil satışını teşvik eden önlemler alır. Ama çoğu ülkede elektrikli otomobillere ekstra vergiler yüklenir.

• Elektrikli otomobiller hala akaryakıtlı otomobillere oranla pahalıdır. En ucuz elektrikli otomobili bile geleneksel otomobilin yüzde 40 pahalı satın alırsınız.

ALEV RİGEL