En ideal yatırım aracı swap nedir?

“Swap” nedir?

Swap kelime anlamı olarak “değiş tokuş, takas” anlamına geliyor. Finans piyasalarında ise swap, iki tarafın belirli bir zaman dilimi içinde bir varlık ya da yükümlülüğe bağlı olarak farklı faiz ödemelerini veya döviz cinsini karşılıklı olarak değiştirdikleri bir takas sözleşmesi. Buna göre iki para biriminden yüksek faizli olanı satıp, düşük faizli olan alınıyorsa, düşük faizli para biriminin gecelik taşıma maliyeti ödenmeye razı olunmuştur ve yatırımcının hesabına swap maliyeti olarak yansıtılır.

Forex piyasalarında swap kavramına “gecelik faiz maliyeti” veya “taşıma maliyeti” olarak da rastlayabiliriz.

Forex işlemlerinde, alınan para borç verilir, satılan para ise borçlanılır. Svvap bedelleri, işlem yapılan döviz kurunda pozisyon durumuna bağlı olarak, düşük faiz ve yüksek faiz ilişkisine göre hesaplanır.

Piyasada üç tür swap işlemi bulunuyor.

• Para swapı: Tarafların önceden anlaştıkları oran ve koşullarda belirli miktardaki para birimlerini değiştirmek suretiyle gerçekleştirdikleri işlemlerdir.

• Faiz swapı: Gösterge bir anapara tutarı üzerinden farklı faiz oranı esaslarına göre hesaplanacak faizlerin iki taraf arasında anlaşılan vadelerde değişimini öngören bir sözleşmedir. Bu sözleşmede, aynı para biriminden olan borçların faiz ödemelerinin yapısı değişmekte, anapara değişimi ise yapılmamaktadır.

• Çapraz döviz swapı: Farklı para birimleri ve farklı faiz yapısı üzerine (sabit veya değişken) borçlanan taraflar, diğer tarafın borcuna ilişkin anapara ve faiz ödemelerini yerine getirmek üzere anlaşarak gerekli yükümlülüğü yerine getirir.

“çifte kazanç” dönem

En az 1 milyon TL nakit paranız varsa bugünlerde en cazip yatırım aracı swap. TL tasarrufunu koruyup swap’ı tercih edenler hem döviz kurlarında meydana gelen artıştan hem de döviz mevduat faizinden yararlanıyor…

HEM kurlardaki yükselişten yararlanıp, hem de Türk Lirası mevduatın yüksek faiz oranını yakalamak mı istiyorsunuz?

O zaman sizin için en ideal yatırım tercihi swap olmalı. Son yıllarda kurlardaki hızlı artışın da yarattığı ivme ile popülaritesi iyice artan swap işlemi aslında “currency swap” denilen bir enstrüman. Peki, currency sawp ne ve dahası neden currency swap?

isterseniz önce currency swap nasıl bir işlemdir onu anlatarak başlayalım… Bireysel müşteri yani siz TL mevduat hesabı açmak için bankanıza gidiyorsunuz.

Banka size bunun karşılığı olarak o günkü kur üzerinden örneğin 3.75 TL’den euro satıyor. Aldığınız bu euro’yu ise ileri bir vadeye bağlıyor. Bu genellikle bir ile iki ay arasında oluyor. Ancak size vade sonunda euro’yu kaç TL’den bozacağını da söylüyor. Örneğin, bir ay sonra 3.90 TL’den geri alacağım garantisi veriyor.

Çünkü swap işlemlerde iki kur arasında müşterinin kazandığı bir getiri var. Yatırımcının öncelikle bu getiriyi alması hedefleniyor. Tabii elde edilen bu getiriden yüzde 10 stopaj düşülüyor ve kalanı vade sonunda net olarak müşteriye ödeniyor. Genellikle bu işlemin de size net yüzde 8.5-9 gibi mevduat eşiti getirisi var.

Ama işlem bununla da bitmiyor. Paranız euro hesabında yattığı için bankanız bu paranıza bir de seçtiğiniz vade kadar euro mevduat faizi veriyor. Yani hem kur farkından, hem de faizden iki farklı kazanç elde ediyorsunuz.

Ufak bir bilgi verelim, bugün bankalar euro mevduata yüzde 1.65 ile yüzde 2 arasında faiz veriyor. Böyle olunca swap işlemden kazandığınız yüzde 9’un üzerine bu yüzde 2 faiz de eklenince toplam getiriniz yüzde 11-11.5’lara geliyor.

GETİRİSİ MEVDUATIN ÜZERİNDE

Tasarruf sahibi swap işlemde mevduat ve swap işlemin farklı stopaj oranlarına tabii olması nedeniyle mevduatın üzerinde kazanç elde ediyor. Çünkü bugün mevduata uygulanan stopaj yüzde 18, swap’ın stopajı ise yüzde 10… Bankalar TL mevduata verdikleri faizi yani getirileri swap müşterilerine de teklif ediyorlar. Sizinle tüm kazançlarım paylaşmıyorlar. Sadece stopajdan kaynaklanan farkı yansıttıkları için swap’ta getiriler artıyor.

Bugün swap’m bankalara maliyeti yüzde 12.80’lere geliyor. Rekabetin yoğun olduğu dönemlerde bankalar bu kazancın tamamını müşterileriyle paylaşmıştı. Ve swap’ın aylık getirisi yüzde 12’nin, hatta üzerlerine çıkmıştı.

Ancak son aylarda bankaların gerek TL, gerekse yabancı para cinsi kredilerine olan talepteki azalış nedeniyle artık para bulma konusundaki rekabetleri çok azaldı. Bu da müşterinin swap getirilerini aşağılara çekti. Son 4-5 aydır bir aylık swap işlemlerinde getiriler yüzde 11-11.50’ler seviyelerine kadar indi. Ama bu getiri bile mevduata verilen faiz oranlarının üzerinde olması yüzünden yatırımcılar tarafından hala tercih ediliyor.

STOPAJ AVANTAJI KORUNUYOR

Aslında currency svvap işlemlerde herkes kazanıyor. Hem bankalar hem de parasını swap’ta değerlendiren yatırımcılar için son derece avantajlı bir yatırım aracı. Dediğimiz gibi swap’ın bankalara getirisi yüzde 12.80. Ancak daha önce de belirttiğimiz gibi bankalar şu anda 11.50-11.70 faiz uyguluyor. Swap’m bankaya mevduat karşılığı maliyeti ise yüzde 11.10’lara denk geliyor.

İsmini açıklamak istemeyen bir bankacı, svvap işlemlerde yatırımcıların stopaj kadar artı kazanç elde ettiğini söyleyip şu hesaplamayı yapıyor:

“Bankalar bugün mevduata yüzde 10-11-11.20 gibi bir faiz uyguluyor. Aslında bankalar svvap işlem yapan müşterisine TL mevduata uyguladığı faiz kadar faiz uyguluyor yani yüzde 11 ’ler civarında. Ancak normal TL mevduatın stopajı yüzde 15, swap’ın stopajı ise yüzde 10. Arada stopajdan kaynaklanan yüzde 5’lik bir marj var. Siz aslında TL’nize TL faizini alıyorsunuz yani yüzde 11, stopaj farkı da eklendiğinde getiriniz 11.50-11.70’lere çıkıyor. Bu işlemin bankaya asıl maliyeti ise yüzde 11.10’lar düzeyinde. Bankaların TL’ye ihtiyacının arttığı dönemlerde svvap faizleri yüzde 12’lere hatta yüzde 12’lerin de üzerine çıktığı günler oldu. Ancak kredi talebi azaldığı için 4-5 aydır svvap faizleri de bu seviyelere indi.”

TÜRK LİRASI İLE YAPILIYOR

Peki, swap işlemi hangi para birimleri arasında yapılıyor?

Öncelikle kesinlikle Türk Lira’nızm olması gerekiyor. Çünkü svvap’ta TL’nin faiz farkı kullanılıyor. Karşısındaki para ise ya ABD Doları ya da euro olmalı. Çünkü Türk bankaları bugün currency svvap’ta TL/ABD Doları veya TL/euro üzerinden işlem yapıyor.

Ancak bugün piyasada en çok tercih edilen swap işlem TL/ euro. Bankacılar euro’daki fiyat oynamalarının daha sert olması yüzünden son dönemde svvap işlemlerinde TL/euro işlemlerinin daha ağırlıklı yapıldığını söylüyor.

İŞLEMİN RİSKİ YOK

“Peki, bu işlemin riski var mı?” dediğinizi duyar gibiyim… Swap aslında daha riskli bir enstrüman olan forvvard’dan türeyen bir ürün. Ancak riski yüzde 1 olarak görülüyor. Çünkü dolar veya euro’nuzu vadeye bağladığınızda vade sonunda ne kadar döviz alacağınızı net olarak biliyorsunuz. Bu arada döviz mevduatınıza alacağınız faiz de size bildiriliyor. Swap’ın vergisel riski de yok. Kanuna göre svvap’ın stopajının yüzde 10 olduğu ve kalan getirinin müşteriye verileceği net olarak açıklanmış durumda.

Bu ürün bankalar açısından da riskli görünmüyor. Bugün sektördeki bankaların yüzde 75-80’i bu işlemi yapıyor. Ancak bankalar bilançolarına olumsuz yansımasın diye toplam mevduatlarının yüzde 15’ini geçmesine pek izin vermiyor.

En az 1 milyon TL’niz olmalı

Swap TL mevduata göre çok daha cazip. Ancak bankalar bugün bu işlemi her para birimine uygulamıyor. Bazı bankalar 1 milyon TL’nin üzerindeki mevduatlara bazı bankalar ise 5 milyon TL’nin üzerindeki mevduatlara swap işlemi teklif ediyor.

Yani bankadan bankaya büyük farklılıklar var. Bankacılık kaynaklarına göre sektör ortalaması ise 2.5-3 milyon TL civarlarında. Tahmin ettiğiniz gibi bankalar bu ürünü varlık seviyesi yüksek müşterilerine uyguluyor. Enstrümanın daha çok özel bankacılık müşteri segmentine uygulandığını söyleyen bir bankacı, “Swap aslında birebir müşteri temsilcisi yatırım danışmanı olanların ürünü. Yani bir bankanın herhangi bir şubesine gittiğinizde swap işlemi yapamazsınız” diyor. Bankalar bugün bireysel yatırımcıların yanı sıra kurumsal yatırımcılara da swap enstrümanını sunuyor. Yapılan işlemlerin yüzde 85’i de 32 ve 60 gün vadelerde yoğunlaşıyor. Az sayıda işlemde 3-5 ay vadelere kadar süreler veriliyor.