En yüksek ocak ayı ihracat rekoru kırıldı

İHRACAT 2021’e hızlı başladı. Türkiye’nin ihracatı iki iş günü eksik olmasına rağmen 2021 Ocak’ta geçen yılın aynı ayma göre yüzde 2.46 artışla 15 milyar 48 milyon dolar oldu.

Bu rakam, tüm zamanların en yüksek Ocak ayı ihracatı olarak kayıtlara geçti. Ticaret Bakanlığı’nın verilerine göre genel ticaret sistemi (GTS) çerçevesinde Ocak’ta ithalat geçen yılın aynı ayına göre yüzde 5.63 azalarak 18.1 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. Dış ticaret açığının yüzde 32 azalışla 3 milyar 75 milyon dolar düzeyinde gerçekleştiği bu dönemde, ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 83 oldu.

Altın hariç ihracatın ithalatı karşılama oranı ise yüzde 87 seviyesine yükseldi. Son 12 aylık dönemde ihracat bir önceki döneme göre yüzde 6.5 azalarak 169.8 milyar dolar, ithalat yüzde 2.31 artarak 218.3 milyar dolar oldu. Bu dönemde ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 77.8 oldu.

Ocak ayı dış ticaret verilerini basın toplantısıyla açıklayan Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, dijital pazarlama faaliyetlerine yönelik desteklerin gelecek dönemde de artarak sürdürüleceğini belirterek, e-ihracatın artırılmasına yönelik çalışmaların hızlandırılacağını kaydetti. Pekcan, İhracat Ana Plam’nda belirlenen 17 hedef ülke ve beş hedef sektöre yönelik odaklanma çalışmalarının sürdürüleceğine işaret ederek, bu ülkelere yönelik ihracatçılara ilave destekler sağlanacağını bildirdi.

EN ÇOK İHRACAT ALMANYA’YA

Ocak’ta en çok ihracat 7.5 milyar dolarla ara mallar grubunda yaşanırken, bunu 5.9 milyar dolarla tüketim malları ihracatı, 1.57 milyar dolarla yatırım malları ihracatı izledi. Ocak’ta en çok ithalat 13.8 milyar dolarla ara mallarında yaşandı. Ocak’ta en fazla ihracat yapılan ülke 1.46 milyar dolarla Almanya olurken, bu ülkeyi sırasıyla 933 milyon dolarla ABD, 864 milyon dolarla İtalya izledi. Ocak ayında en fazla ithalat yapılan ülke 2.2 milyar dolarla Çin olurken, bu ülkeyi 1.87 milyar dolarla Rusya Federasyonu, 1.5 milyar dolarla Almanya takip etti. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre Ocak’ta 2.27 milyar dolarla otomotiv endüstrisi ihracatın lokomotifi oldu. Bu sektörü 1.65 milyar dolarla kimyevi maddeler ve mamulleri, 1.5 milyar dolarla hazır giyim ve konfeksiyon izledi.

Kırıkkale Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Harun Öztürkler, AB, İngiltere, Rusya ve Türkiye’nin diğer dış ticaret ortaklarında aşılamanın yılın ilk yarısından önce büyük ölçüde tamamlanması varsayımı altında, Türkiye’nin ihracat kapasitesinin ihracatta önemli bir sıçramayı beraberinde getirebileceğini vurguladı, öztürkler. “Ancak, Türkiye’nin dış ticaretinde, yüksek teknoloji ürünlerinde büyük oranlı açık veriyor olması, teknolojik içerik olarak rekabet gücümüzün çok zayıf olduğu anlamına gelir. Bu durum uzun dönemde dış ticaret hadlerinin de aleyhimize gelişmesi anlamına gelecektir. Türkiye ivedilikle, insan sermayesine, sağlığa, eğitime ve Ar-Ge’ye azami önemi atfetmeli, ihtiyaç duyulan yatırımları yapmalıdır” dedi.

AYLIK TÜFE ARTIŞI YÜZDE 1.68

Enflasyon Ocak’ta beklentilerin üzerinde arttı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre tüketici fiyatları endeksi (TÜFE), Ocak’ta aylık yüzde 1.68 artış gösterirken, yıllık enflasyon 0.37 puan artışla yüzde 14.97 oldu. Yurtiçi üretici fiyat endeksi (Yl-ÜFE) Ocak’ta aylık yüzde 2.66 artarken, yıllık enflasyon 1.01 puan artışla yüzde 26.16 oldu. TL’de yaşanan değerlenmeye rağmen, Ocak’ta döviz kurunun birikimli yansımaları ve uluslararası fiyatların etkisiyle üretici fiyatlarındaki güçlü artış eğilimi devam etti. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) aylık fiyat gelişmeleri raporuna göre Ocak’ta tüketici yıllık enflasyonundaki artışın sürükleyicisi temel mal ve eneıji gruplan oldu. Giyim dışında kalan temel mallarda birikimli döviz kuru etkileri, talep koşulları, bazı sektörlerde süregelen arz kısıtları ve uluslararası metal fiyatlarındaki gelişmelere bağlı olarak fiyat artışları yüksek seyrini sürdürdü.

İstanbul Kültür Üniversitesi öğretim Üyesi Prof. Dr. Sinan Alçın, gıda enflasyonunda sağlıklı, sürdürülebilir ve kalıcı düşüşün ulusal gıda arzının artırılmasına bağlı olduğunu vurgulayarak, gıda enflasyonunun salt parasal bir sorun olmadığını, tarımsal üretimin teşvikine bağlı olduğunu kaydetti. Alçın, “Pandemi sonrası gıda riskindeki artışla 2020’yi tarımsal emtia fiyatlarında artış ile kapattık. Bu seyrin önümüzdeki birkaç yılda da devam etmesini bekleyebiliriz” dedi.

“HEDEFİN UZAĞINDAYIZ”

Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, Ocak ayı enflasyon verilerine ilişkin olarak Twitter hesabından yaptığı paylaşımda “Açıklanan rakamlar enflasyon hedefinin uzağında olduğumuzu gösteriyor” ifadelerini kullandı. Elvan, hedefe ulaşmak için önlemlerden asla taviz vermeyeceklerinin altını çizdi.

Bu arada TCMB, enflasyon hedefinde yaşanan sapma nedeniyle hükümet adına Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan’a “açık mektup” gönderdi. 2020 sonu enflasyonunun hedef aralığının üzerinde gerçekleştiği belirtilen mektupta, enflasyonun hedeften sapmasının nedenleri ile hedefe ulaşmak için alınan ve alınması gereken önlemler yer aldı, öte yandan Gıda ve Tarımsal Ürün Piyasaları izleme ve Değerlendirme Komitesi toplantısında alman Erken Uyarı Sistemi kurulması kararından sonra, TCMB idare Merkezi bünyesinde Gıda ve Tarımsal Ürün Piyasaları Analiz Müdürlüğü kuruldu.

FAİZ ARTIŞI BEKLENMİYOR

Enflasyondaki artış sonrasında gözler 18 Şubat’taki Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısına çevrilirken, TCMB Başkanı Naci Ağbal enflasyonda yukarı yönlü risklerin önemini koruduğunu belirterek, bu yıl içinde faiz indirimini uzun bir süre gündeme almanın mümkün gözükmediğinin altını çizdi. Ağbal, “Erken bir aşamada, geçici nedenlerle enflasyonun aşağı geldiğini görünce sıkı para politikası duruşundan çıkarsanız, enflasyon tekrar yukarı yönlü hareket ediyor. Bu durumda da sıkı para politikası uyguladığınız dönemdeki kazanmalarınızı da kaybedebiliyorsunuz” dedi.

Ekonomist görüşleri TCMB’nin Şubat’ta politika faizinde değişikliğe gitmeyeceği yönünde ağırlık kazandı. Ahlatcı Yatırım Genel Müdür Yardımcısı Tonguç Erbaş, gelecek hafta yapılacak olan PPK’da politika faizinde değişiklik beklemiyor. Erbaş, enflasyonun önümüzdeki ay itibarıyla yatay seyir izleyeceğini, Nisan ayı ile aşağı yönlü ivmenin başlayacağını öngörüyor. A&T Bank Ekonomik Araştırmalar Müdürü Ayşe özden de TCMB’nin Şubat’ta politika faizine herhangi bir müdahalede bulunmayacağı görüşünde. Özden, 2021 sonu enflasyon tahminini yüzde 11 olarak koruduklarının altını çizdi. Enflasyonun önümüzdeki birkaç ay yüksek kalacağını vurgulayan Tera Yatırım Ekonomisti Enver Erkan, enflasyonun ikinci yarıda kur baskının hafiflemesi ve baz etkisinin lehte çalışması ile düşüşe geçeceğini kaydetti. Erkan, “Nisan’da enflasyon yüzde 15.6-15.8 seviyelerinde olabilir. TCMB, Şubat toplantısında bekleyebilir. Mart’ta, bir faiz artırımı opsiyonu daha olabilir” ifadelerini kullandı. Prof. Dr. Sinan Alçın ise Nisan’a kadar enflasyonda beklenen artış olması halinde TCMB’den sınırlı bir faiz artırımı görmenin şaşırtıcı olmayacağı yönünde.

İMALAT PMI 54.4’E YÜKSELDİ

Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (ISO) Türkiye imalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) Ocak’ta 54.4’e yükseldi ve faaliyet koşullarında Temmuz 2020’den bu yana en güçlü iyileşmeye işaret etti. Böylelikle, sektörün performansı üst üste sekiz ay güçlenmiş oldu. Eşik değer olan 50’nin üzerinde ölçülen tüm rakamların sektörde iyileşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına göre PMI, Aralıkta 50.8 olarak ölçülmüştü. Yeni siparişlerdeki yükselişin yanı sıra Covid-19 aşılarına ilişkin olumlu haberler üretimdeki artışa katkı sağladı.

HÜLYA GENÇ SERTKAYA