En Yüksek Temmuz Ayı İhracatı
Temmuz ayı ihracatı 14.1 milyar dolarla en yüksek temmuz ayı ihracatı olarak kayıtlara geçti. Yıllık ihracat da 163.3 milyar dolarla tarihi zirveyi gördü. Yılın ilk 6 ayında turizm gelirleri 11.5 milyar dolara ulaştı. İhracatın artış eğilimini sürdürmesi, turizmdeki canlılığın da devam etmesi bekleniyor…
DÜNYADA yükselen korumacılık duvarlarına rağmen, Türkiye ihracatta yeni rekorlara imza atıyor, ihracat Temmuz’da yüzde 11.8 artışla 14.1 milyar dolarla “en çok ihracat yapılan temmuz ayı” verisi olarak kayıtlara geçti. 163 milyar 334 milyon doları aşan son 12 aylık ihracat ise yeni bir rekor kırdı. Yıl sonunda 170 milyar dolar aşılarak tarihi bir rekora imza atılması bekleniyor. Geçen hafta bir güzel haberde turizm sektöründen geldi. Yılın ilk 6 ayında turizmin ekonomik getirisi yüzde 30.6 artışla 11.47 milyar dolara yükselirken, Türkiye’yi ziyaret eden turist sayısı yüzde 28.9 artışla 18.9 milyonu aştı.
2018 yılında turizm sektöründe yüzlerin gülmeye başladığını söyleyen sektör temsilcileri, turizm geliri ve turist sayasındaki artışın devam etmesini bekliyorlar. Geçen hafta piyasaların takip et- tiği önemli verilerden biri de Temmuz ayı enflasyonu ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’mn (TCMB) açıkladığı enflasyon raporu oldu. TCMB, son enflasyon raporunda yıl sonu enflasyon tahminini 5 puan artırarak yüzde 13.4’e yükseltti ve piyasa beklentilerine yaklaştı. TCMB, enflasyonun 2019 sonunda yüzde 9.3’e, 2020 sonunda ise yüzde 6.7’ye geriledikten sonra orta vadede yüzde 5 düzeyinde istikrar kazanacağını öngördü.
SINIRLI ARTIŞ SÜRECEK
Enflasyon raporunda yıllık tüketici enflasyonunun 2018 yılı üçüncü çeyreğinde sınırlı bir artış gösterdikten sonra son çeyrekte gerileyeceği ifadelerine yer verildi. îç talepteki ivme kaybıyla iktisadi faaliyet düzeyinin yılın ikinci yarısı itibarıyla enflasyondaki düşüşe katkı vermeye başlamasını beklediklerini kaydeden Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya, turizmdeki toparlanmanın güçlü şekilde devam etmesi ve iç talepteki ivme kaybına bağlı ithalat talebinde gözlenen azalmayla net ihracatın büyümeye olumlu katkısının sürdüğünü gözlemlediklerini aktardı.
Bu arada geçen hafta elektrik ve doğal-gaz fiyatlarına yapılan zam, TCMB’nin yıl sonu enflasyon tahmininde yer aldı. Tahminleri oluştururken, akaryakıt fiyatlarında istikrarı sağlamaya yönelik düzenlemenin yıl sonuna kadar devam edeceğinin öngörüldüğüne yer verilen raporda “Akaryakıt dışındaki enerji kalemlerinde yılın üçüncü çeyreğinde Nisan Enflasyon Raporu dönemindeki öngörülene kıyasla daha yüksek oranlı fiyat ayarlamaları yapılacağını varsaydık” denildi.
Para Politikası Kurulu toplantı özetinde ise gelecek dönemde işlenmiş gıda fiyatları üzerinde ekmek ve çiğ süt alım fiyatları kaynaklı yukarı yönlü risklere dikkat çekildi. Önümüzdeki dönemde, enerji grubunda döviz kuru ve petrol fiyatları kaynaklı birikmiş maliyet etkilerinin izleneceği, hizmet fiyatlarında ise döviz kuru, petrol ve gıda fiyatları kaynaklı maliyet baskılarının yanı sıra turizmdeki olumlu görünüme bağlı talep yönlü etkiler hissedileceği vurgulandı.
TEMMUZ İHRACATI 14.1 MİLYAR DOLAR
Ticaret Bakanlığı, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) ile güç birliğine giderek aylık ihracat rakamlarının açıklanmasına ilişkin çalışmaları ortaklaşa yapma kararı aldı. Daha önce TİM tarafından her ayın l’inde, eski Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından ise ayın 2’sinde açıklanan bir önceki aya ilişkin geçici ihracat rakamları, artık iki kurumun ortaklaşa çalışması sonucu aym Tinde açıklanacak. Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan ile TİM Başkanı İsmail Gülle, ilk ortak basın toplantısını geçen hafta Ankara’da gerçekleştirdi. Temmuz ihracatı 14.1 milyar dolarla bugüne kadar ulaşılan en yüksek temmuz ayı ihracatı olarak kayıtlara geçti. Bilindiği üzere bu yü Haziran hariç her ay ihracatta rekor kırıldı. Mart’ta ise aylık rekorun da ötesinde tarihte ilk defa 15 milyar dolarlık ihracat barajı aşıldı, ihracatın lokomotifi yine otomotiv sektörü oldu. Otomotiv sektörü ihracatı Temmuz’da yüzde 13.8 artışla 2.76 milyar dolara ulaştı. Bu sektörü 1.6 milyar dolarla hazır giyim ve konfeksiyon. 1.5 milyar dolarla kimyevi maddeler sektörleri takip etti. Temmuz’da en fazla ihracat artışı yaşayan sektörler ise, yüzde 77 ile savunma ve havacılık sanayi, yüzde 64 ile gemi ve yat, yüzde 60 ile çelik oldu. Temmuz’da en çok ihracat gerçekleştirilen ilk 5 ülke Almanya, İngiltere, ABD, İtalya ve Irak olarak sıralandı. AB’ye ihracat Temmuz’da yüzde 15 artarak 6.9 milyar dolara ulaşırken, AB’nîn ihracattaki payı da yüzde 48.7 olarak belirlendi.
YENİ NESİL SERBEST BÖLGE
Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan yaptığı açıklamada, ihracat ne kadar güçlüyse ekonominin de o kadar güçlü olacağını vurgulayarak, muhasır medeniyetler seviyesine ulaşmak için Türkiye’nin gelirini birkaç misline çıkarmak gerektiğini, bunun da ihracattan başka hiçbir yolunun olmadığını söyledi. Türkiye’nin ihtiyaç duyacağı ve yükseleceği sektörleri daha çok destekleyeceklerini belirten Pekcan, bu kapsamda, yazılım, yapay zeka ve diğer teknolojik alanlarda Türkiye’nin potansiyelini küresel piyasalara sunmak üzere “yeni nesil serbest bölgeler” kuracaklarını kaydetti.
7 AYLIK AÇIK 46.7 MİLYAR DOLAR
Ticaret Bakanlığı’nm resmi olmayan geçici dış ticaret verilerine göre Temmuz’da ithalat yüzde 6.4 azalarak 20.1 milyar dolar, dış ticaret açığı ise yüzde 32.4 daralarak 6 milyar dolara indi. Temmuz’da, ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 70.1’e yükseldi. Yılın ilk 7 ayında ihracat yüzde 7.05 artarak 96.3 milyar dolara, ithalat yüzde 10.21 artarak 143.1 milyar dolara yükselirken, dış ticaret açığı yüzde 17.4 artışla 46.74 milyar dolar oldu.
TİM Başkanı İsmail Gülle, miktar bazında ihracatın Temmuz’da yüzde 28.4 artışla 10.7 milyon tona ulaştığını vurgulayarak, 2017’de 1.36 dolar /kg olan ihracat birim değerinin yılın ilk 7 ayında 1.38 dolar / kg’a çıktığını kaydetti; Gülle, Temmuz’da parite etkisinin negatif yönlü olarak 106 milyon dolar olduğunu belirtti.
Yapılandırmada son tarih uzatıldı
Vergi ve kamu tarafından bazı alacakların yeniden yapılandırma süresi vatandaşlardan ve kurumlardan gelen yoğun talep ve başvuru noktalarındaki yoğunluktan dolayı 27 Ağustos 2018 Pazartesi gününe uzatıldı. Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada “Daha önce açıklandığı gibi, Bakanlığımız bundan sonraki süreçte yeni bir yapılandırma öngörmemektedir. Mükellefler için bu yapılandırmanın son fırsat olduğunu bir kez daha hatırlatmak isteriz. Tarih değişikliği yalnızca başvuru tarihini kapsamaktadır.
Ödeme vadelerinde herhangi bir değişiklik söz konusu değildir. Söz konusu yapılandırma kapsamında, bugüne kadar mükelleflere ait 45.3 milyar TL tutarında borç yapılandırılmış. Yapılandırma hükümlerinden yararlanmak isteyenlerin en geç 27 Ağustos 2018 tarihine kadar ilgili vergi dairesine başvuruda bulunmaları gerekmektedir” denildi.
Yıllık TÜFE yüzde 15.85’e yükseldi
Tüketici fiyatları Temmuz’da beklentilerin altında gerçekleşti. Tüketici fiyat endeksi (TÜFE] Temmuz’da aylık yüzde 0.55 artarken, yıllık TÜFE bir önceki aya göre 0.46 puan artışla yüzde 15.85’e yükselerek 2003 bazlı serinin zirvesini gördü. Beklenti, Temmuz’da ortalama yüzde 1.1’lik artış şeklindeydi. Tüketici fiyatlarında 7 aylık dönemde yüzde 9.77, on iki aylık ortalamalara göre yüzde 12 oranında artış gerçekleşti. Aylık en yüksek artış yüzde 2.26 ile lokanta ve oteller grubunda oldu. Ana harcama grupları itibarıyla Temmuz’da endekste yer alan gruplardan, ev eşyasında yüzde 1.82, eğlence ve kültürde yüzde 1.62, sağlıkta yüzde 1.20 ve konutta yüzde 1.10 artış yaşandı. Özel kapsamlı TÜFE göstergelerinden B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 0.43 ve 0.50 puan artarak yüzde 15.01 ve yüzde 15.10 olarak gerçekleşti. Aylık en fazla düşüş gösteren grup yüzde 3.07 ile giyim ve ayakkabı oldu. Yurt İçi Üretici’ at Endeksi (Yİ-ÜFE], Temmuz’da yüzde 1.77 artarken, yıllık Yİ-ÜFE bir önceki aya göre 1.29 puan artışla yüzde 25’e ulaştı. Yİ-ÜFE’de sanayinin dört sektörünün bir önceki aya göre değişimleri; madencilik ve taşocakçılığı sektöründe yüzde 0.86, imalat sanayi sektöründe yüzde 1.87, elektrik ve gaz sektöründe yüzde 0.99, su sektöründe ise yüzde 1.44 artış olarak gerçekleşti.
“TEK HANELİ RAKAMLAR 2019’DA”
Temmuz ayı enflasyonunun beklentilerin altında olduğunu, yılsonuna kadar daha da olumlu gelişeceğini vurgulayan Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, yaptığı bir açıklamada Türkiye’nin risk priminin aşağı yönde kırılacağı ile ilgili hiçbir şüphesi olmadığını kaydetti. Albayrak, “Önümüzdeki dönemde enflasyon ve faizlerin aşağı düşmesini tecrübe edeceğiz” ifadelerini kullandı. Bir numaralı hedeflerini enflasyon ve faiz düşüşü olarak dile getiren Albayrak, tek haneli rakamların 2019 yılı itibarıyla görüleceğinin altını çizdi.
TURİZM GELİRİ 11.5 MİLYAR DOLAR
Turizm gelirleri 2018’in ilk yarısında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 30.6 artışla 11.47 milyar dolar, Türkiye’nin turizm gideri ise yılın ilk yarısında yüzde 21.7 artışla 2.7 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. TÜİK verilerine göre turizm geliri 2018 yılının ikinci çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 30.1 artarak 7 milyar 44.6 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. Bu çeyrekte ziyaretçilerin kişi başı ortalama harcaması 636 dolar oldu.
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın sınır istatistiklerine göre Türkiye’yi 2018 yılı Haziran ayında geçen yılın aynı ayma göre yüzde 28.5 artışla 5 milyon 91 bin 496 kişi ziyaret etti. Yılın ilk 6 ayında Türkiye’yi ziyaret eden kişi sayısı yüzde 28.9 artışla 18.9 milyonu aştı. Türkiye’yi ziyaret eden yabancı sayısı Haziran’da yüzde 29.2 artışla 4.5 milyon, yılın ilk 6 ayında yüzde 30.4 artışla 15 milyon 968 bin düzeyinde gerçekleşti. 2018 Haziran’da Türkiye’ye en çok ziyaretçi gönderen ülkeler sıralamasında Rusya yüzde 21.97 pay ile birinci, yüzde 10.03 pay ile Almanya ikinci, yüzde 6.81 pay ile İngiltere üçüncü oldu.
EKONOMİK GÜVENDE ARTIŞ
24 Haziran sonrası için oluşan siyasal istikrar algısı ve yeni bir ekonomik reform ve yapılanma programı beklentileriyle, ekonomik güven endeksi 5 aylık gerilemenin ardından artışa geçti. TÜİK verilerine göre ekonomik güven endeksi Temmuz’da bir önceki aya göre yüzde 2 artışla 92.2 değerine yükseldi. Ekonomik güven endeksindeki yükseliş, tüketici, perakende ticaret, inşaat ve hizmet sektörü güven endekslerindeki artışlardan kaynaklandı. Ekonomik güven endeksinin 100’den küçük olması genel ekonomik duruma ilişkin kötümserliği gösteriyor.
İnşaat maliyetlerinde artış sürüyor. TÜİK verilerine göre inşaat maliyet endeksi, 2018 Mayıs’ta aylık yüzde 2.95, yıllık yüzde 23.04 arttı. İnşaat Müteahhitleri Konfederasyonu Başkanı Tahir Tellioğ-lu, döviz kurundaki artışın da etkisiyle inşaat maliyetlerindeki artışın devam ettiğini ve sektörü sıkıntıya soktuğunu vurguladı. Konut sektöründe aşırı üretimden dolayı arz talep dengesinin zaten bozuk olduğuna dikkat çeken Tellioğlu, “İhtiyacı olan şirketler, nakit çevrimini sağlamak, işini tamamlamak adına ucuza satış kampanyalarına devam edecek. Kur baskısı ve maliyet artışını fiyatlarına yansıtmayacak. Ancak uzun vadede yansıtmak durumunda. Alıcılar açısından bu dönem olumlu diyebilirim” dedi.
Şerafettin CECELİ / Ankara Demir ve Demirdışı Metaller İhracatçıları Birliği Başkanı
“En çok ihracatı ABD’ye yaptık”
Temmuz ayı ihracatı rekorlarla geldi. İhracatta yakaladığımız bir ivme var, bu ivmenin devam etmesini bekliyoruz. Her zaman umutluyuz. Temmuz ayında en çok ihracatın yapıldığı ülke ABD oldu. İlave gümrükler piyasa fiyatlarını yükseltti ABD’de. Ancak bizim ihracatçımızın vergiye rağmen, ABD pazarında pay alması imkanı ortaya çıktı. Güney Kore gibi kota uygulanan ülkelerin kotaları 1 Ocak itibarıyla belirlendi. İlave gümrük tarifeleri yürürlüğe girdiğinde çoğunun kotaları dolmuştu. İlave pazara girecek kota imkanları olmadı. En önemlisi, iç piyasa fiyatlarının yükselmesinden dolayı, ihracatçımızın ABD’de normalden daha karlı olarak ihracat yapma imkanı doğdu. Ancak bu ne kadar devam edecek bilemiyoruz.
En çok ihracat artışının yaşandığı sektörler arasında çelik de yer aldı. Çelik ihracatında ABD önemli. Çelikte değere değil miktara bakmak önemli. Yılbaşından bu yana çelik fiyatları yükselme eğiliminde. Onun verdiği değer artışının payı mutlaka var. Tabii ki bu tek başına değer artışı olarak ifade edilemez Miktar artışı da var bunun içinde.
Dr. Uğur Yasin ASAL / İstanbul Ticaret Üniversitesi Öğretim Üyesi
“Turizmdeki toparlanma ihracatın büyümesinde temel faktör”
ABD’nin başlattığı ticaret savaşları, küresel ekonomik daralmanın temel gerekçesi konumunda. Bu gerekçeyi, Amerikan gücünün düşüşünü engelleme ve hegemonyanın istikrarını yeniden sağlama çabası olarak ifade etmek mümkün. Dolar karşısında değer kaybı yaşayan gelişmekte olan ülke ekonomilerinin gittikçe artan oranlarda para politikasında sıkılaşma, maliye politikasında ise tasarruf ve iktisadi faaliyeti arttırıcı uygulamalara yöneliyor. ABD Merkez Bankası FED’in 2018’de 4 kez arttırmayı hedeflediği faiz oranları, doların gelişmekte olan ülke paraları karşısında yükselişini beraberinde getiriyor. Dolar karşısında değer kaybı yaşayan gelişmekte olan ülke ekonomilerinin gittikçe artan oranlarda para politikasında sıkılaşma, maliye politikasında ise tasarruf ve İktisadi faaliyeti arttırıcı uygulamalara yöneldiği görülüyor.TCMB’nin 2018 yılı üçüncü Enflasyon Raporu’nda gelişmekte olan ülkelerde yaşanan para birimlerindeki değer kayıplarının yükselen petrol fiyatları ve dış , ticarette küresel ölçekte artan korumacılık söylemleri nedeniyle, büyüme görünümünün ülkeler arasında farklılaştığı vurgusu yapıldı. Turizmdeki güçlü toparlanma net ihracatın büyümesinde en temel faktör oldu. 20l8’in ilk 6 ayında dış ticaret açığının artışında enerji fıyatlamalarındaki yükseliş ile küresel ticarette artan korumacılık ve Türkiye’nin yakın çevresinde devam eden jeopolitik riskler temelli doğrudan yabancı yatırımlarda azalma ve diğer ekonomik istikrarsızlıkların ön planda olduğu görüldü.
Doç. Dr. Atılım MURAT /TOBB ETÜ İİBF İşletme Böl. Öğr. Üyesi
“Beklentinin altında gelen enflasyon moral verdi”
Manşet enflasyonun beklentinin altında gelmesi biraz moral verdi. Tabii üretici fiyatlarına ve çekirdek enflasyon göstergelerine bakılırsa, yukarı yönlü baskı bir süre daha devam edebilir. Özellikle döviz kurları tarafından ciddi darbe alıyoruz. USD/TL’deki her yüzde 10’luk yükseliş enflasyona yüzde 1.5’lik etki yapıyor. Merkez Bankası’nın bir sonraki toplantısı eylül ayında. Ara bir toplantının olma olasılığı biraz da kurdaki gelişmelere bağlı. Dolardaki artış hızlanırsa bir toplantı gündeme gelebilir. Toplantı olmasa da, TCMB’den ek sıkılaştırma gelebilir. Merkez’in yılsonu enflasyon tahmini piyasa beklentisine yakın. Ancak açıklanan zamlardan, döviz kurlarında yaşanan hızlı yükselişlerden sonra enflasyon yılsonunda yüzde 15 civarında olabilir.
HÜLYA GENÇSERTKAYA
