Endeksteki olası düzeltmelerden korunma yolları
Borsa İstanbul’da dokuz aylık kesintisiz yükselişin ardından ilk kez aylık bazda düşme ihtimali ortaya çıktı. Artık “Borsa zirvedeyken hisse alınır mı?” sorusu geliyor. Belirli bir strateji ile seçici olmak kaydıyla, “Evet alınabilir”…
2016 yılını 78.138 puandan tamamlayan endeks, 2017 yılı içinde 100 bin seviyesindeki psikolojik direncini aşmakla kalmayıp tarihi zirvesini 110.530 seviyesine kadar yükseltti. Aralık 2016-Ağustos 2017 döneminde aylık bazda üst üste dokuz ayı soluksuz bir yükseliş performansı gösteren endeksin 2017 yılı için gösterdiği yükseliş yüzde 40’lara ulaştı. Ancak, eylül ayı başından bu yana satış baskısının arttığı endekste, dokuz ay sonra ilk kez aylık bazda düşüş görülme ihtimali arttı. Endeksin temmuz ayı ortalarından bu yana kabaca 105.00 ile 110.500 aralığında görece yatay bir banda girmiş olması ve yaklaşık 3-4 defa test edilmesine karşılık 110 bin seviyesi üzerinde tutunamamış olması da bu olasılığı güçlendirmekte.
Bu tarz dönemlerde yatırımcıların aklına “Borsa zirvedeyken hisse alınır mı?” soru geliyor. Belirli bir strateji ve altını doldurabilecek gerekçeler olduğu müddetçe ve seçici olmak kaydıyla borsanm her seviyesinden hisse alınabilir. Kararsızlığın ön planda olduğu bu gibi dönemlerde yatırım yapılabilecek hisselere nasıl karar verilebileceğine geçmeden önce bir hatırlatma yapmakta fayda var. Risk-getiri algısı, piyasa tecrübesi -bilgisi, kişisel gelir- gider dengesi, yaş, yatırımın ne kadar süreyle değerlendirilmek istediği gibi her bir kişi için farklılık gösteren durumlar bulunması nedeniyle, herkese iyi gelecek bir reçete bulunmadığını ifade edelim.
MEVCUT DURUMUN BİZE SÖYLEDİKLER!
Her ne kadar kalıcı bir düzeltme hareketinin başladığından söz etmek için henüz erken olsa da, kısa vadede aşağı yönlü risklerin ağır bastığını düşünmekteyiz. Çünkü…
Borsalardaki ralliyi getiren iyimserlik önemli ölçüde fiyatlara yansımış durumda, BIST-lOO’ün iskontosu devam etse de birçok endeks çarpan bazında tarihi zirvelerde, Fed ve ECB gibi önemli ülke merkez bankalarının para politikası duruşlarını sıklaştıracakları yönündeki beklentiler küresel risk iştahını zayıflatıcı etki yapıyor, Dışarıda Kuzey Kore ve Trump; içeride ise Almanya ve ABD ilişkileri ile Kuzey Irak referandumu kaynaklı siyasi ve jeopolitik riskler artmış durumda.
Özetle, olumsuz senaryoda yükselen kur ve düşen endeks ihtimali ağır basmakta. Bu tarz dönemlerde en kritik konu olası yatırım kararlarında bir stop loss (zarar kes) stratejisi dahilinde hareket edilmesi ve buna kesinlikle riayet edilmesidir. Yukarıdaki analize bağlı kalarak, olası negatif senaryodan en az etkilenebilecek hisseleri belirlemenin yolunu bulalım.
ÜÇ ÖNEMLİ KRİTER
Önce belirli kriterlere göre filtreleme yapmak ve bu filtreleme sonrasında ortaya çıkacak 5-10 hisseyi detaylıca ele almak çok daha yerinde bir adım olacaktır. Bizde, buradaki senaryoya uygun olması açısından; beta, net yabancı para pozisyonu ve cari oran olmak üzere üç kriter üzerinden BIST-lOO’de yer alan hisseler üzerinden bir filtreleme yaptık.
Hisse fiyatının piyasanın genelindeki yani endeksteki değişimlere göre nasıl hareket ettiğini gösteren ve istatistiksel bir risk göstergesi olan Beta’nın, l’den küçük olması hissedeki oynaklığın piyasadaki oynaklıktan daha düşük olduğunu gösterir. Yüksek betalı hisseler daha fazla piyasa riskine maruz kaldığından daha yüksek getiriler sağlayabilir, düşük betalı hisseler ise piyasa riskinden daha az etkilenmenizi sağlayacak ve daha düşük getiri fırsatları sunacaktır.
Net yabancı para pozisyonu artıda olan şirketlerin TL’deki olası değer kayıpları nedeniyle kur farkı gelir/gider dengesi üzerinden olumlu etkilenmesi beklenebilir.
Mali yapı oranları arasındaki önemli göstergelerden olan Cari Oranın (Dönen Varlıklar/Kısa Vadeli Yükümlülükleri) l’in üzerinde olması şirketin, dönen varlıkları yükümlülüklerini karşılayabilecek durumda olduğunu göstermektedir.
Aşağıda, BIST-lOO’de yer alan hisselerden betası l’den küçük, net yabancı para pozisyonu artıda ve cari oranı l’den büyük olan; aynı zamanda teknik görünümünün de olumlu olduğunu düşündüğümüz beş hisseye ait yorumlar bulunuyor.
Alkim Kimya (ALKIM): Açıklanan son finansal sonuçlar itibariyle, şirketin net yabancı para pozisyonu +9.22 milyon TL ve cari oranı 2.65. Alkim Kimya hisselerinin, BIST-100 endeksine göre son 2 yıl için günlük ortalama betası 0.70’tir.
ALKIM hisseleri 2016 ikinci yarısında başlayan yükseliş trendiyle 26 Mayıs tarihinde tarihi zirvesi olan 29.00 TL’yi test ettikten sonra gelen düzeltme hareketinin etkisiyle 16 Ağustos tarihinde 22.00 TL seviyesine kadar geriledi. 200 günlük hareketli ortalamasını destek edinen hissenin, dip çalışmasını tamamlayıp kısa vadeli bir yükseliş eğilimine girme çabasında olduğu görülüyor. Kabaca 200 günlük hareketli ortalamaya karşılık gelen 23.38 TL kısa vadeli en kritik destek (zarar kes-stop loss) olarak izlenebilir. 200 günlük hareketli ortalama üzerinde kalındığı müddetçe görülebilecek olası tepki alımları ile yukarıda belirttiğimiz tepe-dip seviyelerine göre yüzde 38.2 Fibonacci Düzelme seviyesine karşılık gelen 24.67 TL seviyesine kadar bir yükseliş gözlenmesi beklenebilir. Bu direncin aşılması durumunda ise 25.00-25.30 direnç bölgesi bir sonraki teknik hedef konumuna gelecektir.
Aygaz (AYGAZ): Açıklanan son finansal sonuçlar itibariyle şirketin net yabancı para pozisyonu +21.3 milyon TL olup cari oranı 1.11. Aygaz hisselerinin, BIST-100 endeksine göre son iki yıl için günlük ortalama betası 0.66’dır. 3 Ağustos tarihinde 17.18 TL ile tarihi zirvesini test eden Aygaz hisseleri, gelen düzeltme hareketinin ardından 14.50 TL civarlarından bulduğu destek ile kısa vadeli yükselen kanal
içinde hareket etmektedir. Kısa vadede ilk önemli destek 15.92 TL seviyesinde bulunsa da; en kritik desek seviyesinin kabaca kısa vadeli yükselen kanalın alt bandı ile 21 ve 50 günlük hareketli ortalamalara da karşılık gelen 15.74 TL seviyesinde bulunduğu görülmektedir. Hissede pozisyon almayı düşünen ya da pozisyonu olan yatırımcılar katlanabilecekleri zararı göz önünde bulundurarak bu desteklerden birini zarar kesme (stop loss) seviyesi olarak izleyebilirler. Kısa vadeli yükselen kanal içindeki hareketin devam etmesi durumunda sırasıyla, 16.29 TL, 16.48 TL ve 16.76 TL dirençleri kısa vadeli teknik hedefler olarak takip edilebilir.
Erbosan (ERBOS): Açıklanan son finansal sonuçlar itibariyle şirketin net yabancı para pozisyonu +33.2 milyon TL olup; cari oranı 2.75. Erbos hisselerinin, BIST-100 endeksine göre son iki yıl için günlük ortalama betası 0.84’tür.
Sene başından bu yana sert yükseliş hareketlerinin gözlendiği ERBOS hisselerinin eylül ayı başında 66.50 TL seviyesini dip yaparak (kısa vadeli en kritik destek olarak izlenebilir) kısa vadeli bir yükseliş trendi oluşturma çabasında olduğu görülmektedir. 23 Mayıs tarihinde görülen tarihi zirve olan 80.15 TL seviyesindeki tepeden, temmuz ayı başında görülen 64.25 TL’deki kısa vadeli dip seviyeye çizilen Fibonacci düzelme seviyelerine karşılık gelen seviyeler kısa vadeli destek-dirençler olarak takip edilebilir. Kabaca, 21 ve 50 günlük hareketli ortalama ile yüzde 38.2 Fibonacci düzelme seviyesine karşılık gelen 70.32-70.58 TL aralığı fasa vadeli en kritik direnç konumundadır. ERBOS hisselerinin 68.00 TL üzerinde tutunmaya devam etmesi ve bu direnç bölgesini aşması durumunda 70.58-72.20 TL aralığında bir dengelenme eğilimine girdiği görülebilir.
Soda Sanayi (SODA): Açıklanan son finansal sonuçlar itibariyle şirketin net yabancı para pozisyonu +938.3 milyon TL olup; cari oranı 3.59. Soda hisselerinin, BIST-100 endeksine göre son iki yıl için günlük ortalama betası 0.62’dir. Soda hisselerinin ağustos ortasından eylül ortasına kadar 5.18 TL civarında bir dip çalışması yaptığı ve 14 Eylül perşembe günü itibariyle güçlü bir hacimle 5.34 TL direncini kırdığı görülmektedir. Katlanabilecek zarar göz önünde bulundurularak destek hâline gelen 5.34 TL seviyesi ve/veya 5.18 TL’deki dip stop loss olarak izlenebilir. Hisse açısından kısa vadeli ilk kritik direnç bölgesi 5.50-5.53 TL aralığında bulunmaktadır. Bu direnç bölgesinin de geçilmesi durumunda yukarı yönlü eğilimin güçlenmesi ve sırasıyla 5.76 TL ve 5.90 TL dirençlerine doğru bir hareketlenme görülmesi beklenebilir.
Tat Gıda (TATGD): Açıklanan son finansal sonuçlar itibariyle şirketin net yabancı para pozisyonu +15.0 milyon TL olup; cari oranı 2.87. TATGD hisselerinin, BIST-100 endeksine göre son iki yıl için günlük ortalama betası 0.88’dir. Temmuz ayı sonlarında 7.50 TL’li seviyelerde olan TATGD hisselerinin açıklanan son finansal sonuçların ardından oldukça sert bir düşüşle 5.69 TL seviyesine kadar gerilediği görüldü. Yaklaşık bir aylık süre boyunca 5.70-5.80 TL civarlarında dip çalışması yapılan hissede eylül aya itibariyle gözlenen tepki hareketi öne çıkmakta. Ayrıca, hissenin düşüş gösterdiği dönemdeki hacme kıyasla son yükselişin oldukça güçlü hacimlerle gerçekleşiyor olması da dikkat çekici.
Katlanılabilecek zarar dikkate alınarak sırasıyla 21 günlük hareketli ortalamaya karşılık gelen 5.87 desteği ile 5.69 TL’deki kısa vadeli dip seviye zarar kesme seviyesi olarak izlenebilir. Hisse fiyatlarının, grafik üzerinde gösterilen yüzde 23.6 Fibonacci Düzelme seviyesine karşılık gelen 6.14 TL seviyesi üzerinde tutunması durumunda sırasıyla yüzde 38.2 seviyesine karşılık gelen 6.42 TL, devamında kabaca 50 ve 200 günlük hareketli ortalama ile yüzde 50.0 seviyesine karşılık gelen 6.60 TL dirençlerine kadar bir yükseliş gerçekleştirmesi beklenebilir.
EROL GÜRCAN
