Enerji Sektörü Yüksek Kurdan Etkileniyor

Yüksek kur ortamından olumsuz etkilenen enerji sektöründeki tablo, dokuz aylık rakamlarla daha da belirginleşti. Enerji şirketleri net satışlarını ve esas faaliyet kârlarım artırsa da yüksek kur, şirketlerin hem net zararlarım hem de toplam borçlarım zıplattı. Sektörde en önemli sorun kâr elde edememe olurken, artan borçlar da önümüzdeki dönem için tabloyu karamsar kılıyor.

Yüksek kur hareketlerinden negatif anlamda en çok etkilenen sektörlerden biri de hiç şüphesiz enerji. Türkiye’nin net olarak dışa bağımlı olduğu enerjide, sektördeki oyuncuların uzun zamandır zarar yazması önemli bir sorun. Son dönemde yatırımların hız kaybetmesi de sektörün yüksek kur yüzünden önünü görememesine bağlanıyor. Gerçekleşen yatırımların daha çok yenilenebilir tarafta olması da bununla ilişkilendiriliyor.

Sektörde durum böyleyken, borsa uzmanları da halka açık olan enerji sektörü şirketleri için olumlu öngörülerde bulunamıyor. Yapılan öneriler genelde negatif ve kısa süre içinde bu durumun değişmesi beklenmiyor. Çünkü net zarardan çok dikkat çekilen konu şirketlerin toplam borç rakamları.

YÜKSEK KUR ÇARPTI

Enerji sektörüne bakıldığında Türkiye’nin kurulu gücünün 2015 yılı başında 69 bin 519 MW olduğu biliniyor. Bu rakam 2014 yılı başı ile kıyaslandığında 5 bin 500 MW’ın üzerinde bir artışı ifade ediyor. Kaynaklann dağılımına bakıldığında; yenilenebilir enerji kaynaklı santraller kurulu gücün yüzde 6’sını, kömür yakıtlı santraller kurulu gücün yüzde 22’sini, doğalgaz yüzde 37’sini, hidroelektrik yüzde 34’ünü ve fuel-oil kaynaklı santraller ise yüzde Tini oluştruyor. Bu kurulu güç içerisinde kamunun payı yüzde 31,5 iken özel sektörün payı ise yüzde 68,5.

Fakat net olarak dövize bağımlı bir sektör olan enerjide, son yıllardaki yüksek kur, şirketlerin zarar yazmasında da ana rolü üstleniyor. Tabloya bakıldığında enerji şirketlerinin önemli satış gelirleri ve esas faaliyet kârlan üretmesine rağmen, net olarak çok ciddi zararların olduğu görülüyor. Üstelik bu zararlar, geçen yılın ve 2013’ün aynı dönemine göre de katlanarak artmış durumda.

FİYATLAR ÇOK DÜŞTÜ

Türkiye Elektrik iletim AŞ (TEtAŞ) bünyesindeki Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezi’nde oluşan rakamlara bakıldığında, piyasadaki elektrik fiyatlarının son birkaç yılda gerilediği gözlemleniyor. TL bazında fiyatlar açısından da durum bundan farklı değil.

Uzmanlar, önümüzdeki dönemde de elektrik fiyatlarının düşük seviyelerde kalacağı konusunda hemfikir. Burgan Yatırım Enerji Sektörü Kıdemli Analisti Murat Iğnebekçili, bu durumu Türkiye ekonomisinin geçen yıllardakinden daha düşük bir büyümeye sahip olmasına ve geçen yıl Türkiye’deki yağışların fazla olmasına, dolayısıyla barajlardaki doluluk oranına başlıyor. Iğnebekçili, “Bunun yanında Türkiye’de üretim altyapısının da geliştiği biliniyor. Hal böyle olunca da arz, talebin üstüne çıkmış durumda. Ayrıca düşük verimli eski santraller kapatılırken yerine yenilenebilir enerjiyle çalışan yeni santraller de devreye alındı” diyor. Murat Iğnebekçili, tüm bunların toplamında elektrik fiyatlarının oldukça düştüğünü dile getiriyor. Bu fiyatların bir süre daha aynı seviyelerde seyretmesi de bir diğer beklenti.

YATIRIMLAR YAVAŞLADI

Sektörde özellikle son zamanda en çok hissedilen başka bir nokta ise şirketlerin yatırımlarda frene basması. Şeker Yatırım Enerji Sektörü Analisti Burak Demirbilek, çok yüksek maliyetli yatırımların geri dönüşünün ancak uzun vadede alınabildiğini hatırlatıyor. Demirbilek, “Şirketler, böylesi bir yüksek kur ortamında, büyük yatırımlara girişmekten çekiniyor. Kaldı ki geçmiş yıllarda yapılan yatırımların da geri dönüşü tam anlamıyla alınabilmiş değil. O zaman yapılan yatırımların da şirketlerde yüksek maliyetler yarattığı ortada” diyor.

Burak Demirbilek, fiyatların bu denli düşük olduğu bir ortamda önümüzdeki dönem gerçekleştirilecek yatırımların ise daha çok yenilenebilir enerji tarafında görülebileceğini söylüyor. Demirbilek, “Bu bağlamda yatırım da cazip değil. Döviz kurunun hızla değişmesi fi-nansal kurumların da kredi politikalarını etkiliyor ve döviz riski yüksek olan enerji yatırımlarının finansmanını sağlama sürecini de zorlaştırıyor” şeklinde konuşuyor.

YÜKÜMLÜLÜKLER ÇOK FAZLA

Şirketlerin üçüncü çeyrek bilançolarının tamamlanmasıyla 2015 dokuz aylık rakamları da şekillendi. Bu bağlamda enerji şirketleri esas faaliyet kârlarını ve satışlarını artırmış da olsa net zararları yanında şirketlerin borçluluk oranları da çok yükseldi. Bilançolara bakıldığında Akenerji’nin 2014 yılında 2 milyar 736 milyon TL olan toplam yükümlülükleri, bu yılın dokuz aylık döneminde 3 milyar 549 milyon TL’ye çıkmış durumda. Aksa Enerji’de ise toplam yükümlülük 2014 yılında 1 milyar 755 milyon TL iken dokuz aylık dönemde 2 milyar 65 milyon TL’ye yükseldi. Ayen Enerji’de bu kalem, 2014 toplamında 923 milyon TL iken, 2015 yılının üç çeyrek döneminde 1 milyar 143 milyon TL’yi gördü. Zorlu Enerji’de de tablo farklı değildi. Şirket, geçen yıl 4 milyar 430 milyon TL’lik toplam yükümlülük yazarken, bu yılın dokuz ayında bu rakamı 4 milyar 771 milyon TL’ye yükseltti.

Iş Yatırım Enerji Sektörü Analisti Aslı Kumbaracı, enerji şirketlerinin dövizle borçlandığını hatırlatırken, yüksek kur ortamı devam ettikçe, orta ve uzun vadede bu borçların kolay kapanamayacağını belirtiyor.

TEK ŞİRKET ÖNERİLİYOR

Enerji sektörünün bu denli cazibesini yitirdiği ortamda aracı kurumlar da enerji şirketlerini çok fazla önermiyor. Bu bağlamda aracı kurumların yalnızca bir şirket üzerinde ‘alım’ tavsiyesi verdiği görülüyor. O şirket de Aksa Enerji. Gana’daki fuel-oil yatırımının şirkete olumlu bir şekilde döneceğini aktaran Aslı Kumbaracı, Aksa Enerji’nin linyit santralinin de devreye girdiğini hatırlatıyor. Kumbaracı, bunun yanında Akenerji için ‘tut’, Zorlu Enerji için de ‘sat’ tavsiyesi verdiklerini söylüyor.

Murat Iğnebekçili ise Aksa Enerji için ‘al’, Akenerji için ise ‘sat’ önerisi verdiklerini ifade ediyor. Iğne-bekçili, “Aksa’nın Gana ve devreye giren ve girecek olan kömür santralleri hikayesi mevcut. Bu da şirketi gündemde tutuyor. Çünkü bu yatırımlar önümüzdeki dönemde şirketin FVAÖK’ü üzerinde oldukça olumlu etkiler gösterecek” diyor. Murat Iğnebekçili, yüksek borcu bulunan Akenerji’nin ise bu durumu yakın zamanda lehine çeviremeyeceği için ‘sat’ tavsiyesinde bulunduklarını belirtiyor.

Burak Demirbilek de hikayesi olan Aksa Enerji için ‘al’ tavsiyesi verdiklerini söylerken, Akenerji’de de önerilerinin ‘tut’ olduğunu sözlerine ekliyor.