Enflasyon kasımda yıllık bazda yüzde 8.10’a yükseldi

Dış ticaret dengesi ise ekimde yüzde 42 ile rekor oranda daraldı. İhracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 78.6’ya çıktı…

ABD Merkez Bankası’nm (FED) 15 Aralık’ta yapacağı toplantıda kademeli faiz artırma ihtimali güçlendi. Avrupa Merkez Bankası (ECB) ise mevduat faizinde 10 puanlık indirimin yanı sıra parasal genişleme programını 2016 Eylül ayından 2017 yılı Mart ayma uzattı. Küresel ekonomi için diğer önemli bir unsur olan petrol fiyatı ise düşük kalmaya devam ediyor. Geçen hafta Breıjt türü ham petrolün varil fiyatı 45 doların altına geriledi.

Enerji maliyeti açısından önemli bir gelişme olmasına karşın Türkiye, Rusya ile yaşanan kriz sonrası hem enerjide hem ihracatta kayıp ihtimaline karşı tedbir almaya çalışıyor. Rusya krizinin hem turizm gelirleri hem de ihracat gelirleri üzerinde önümüzdeki dönemde olumsuz etkisi olabilir. Geçen hafta Rusya’dan gelen gerilimi tırmandırıcı mesajlar içeride piyasaları dalgalandırdı.

Makro görünümde ise enflasyon açısınkasımda yüksek tek hane gerçekleşti. Özellikle gıdada ılımlı seyir sürmesine karşın kur geçişkenliğinin gecikmeli etkisi yıllık bazda enflasyonu yukarı iten faktör oldu. Dış ticaret dengesi ise ekimde daralmayı sürdürdü. Ilımlı talep, düşük enerji maliyeti ve TL’nin rekabetçi seviyesi dış dengedeki iyileşmeyi destekliyor. Uzmanlar bundan sonrası için ise hem enflasyon hem dış dengede Rusya ile yaşanan krizin boyutunun önemli olacağına dikkat çekiyor.

YÜKSEK TEK HANE

TÜIK verilerine göre, kasım ayında tüketici fiyatları bir önçeki aya göre yüzde 0.67 artarken, yıllık bazda yüzde 8.10’a yükseldi. Aylık en yüksek artış yüzde 5.37 ile giyim ve ayakkabı grubunda oldu. Ana harcama grupları itibariyle 2015 yılı kasım ayında endekste yer alan gruplardan gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 1, ev eşyasında yüzde 0.66, konutta yüzde 0.54 ve haberleşmede yüzde 0.35 artış gerçekleşti. Aylık en fazla düşüş gösteren grup yüzde 0.78 ile ulaştırma oldu. Bunu yüzde 0.54 ile eğlence ve kültür, yüzde 0.28 ile çeşitli mal ve hizmetler izledi.

DIŞ AÇIK YÜZDE 42 AZALDI

TÜIK ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre, ihracat 2015 Ekim ayında, 2014 yılının aynı ayma göre yüzde 3.1 artarak 13 milyar 290 milyon dolar, ithalat yüzde 11.9 azalarak 16 milyar 911 milyon dolar olarak gerçekleşti. Ekim ayında dış ticaret açığı yüzde 42.5 azalarak 6 milyar 293 milyon dolardan 3 milyar 621 milyon dolara düştü.

Avrupa Birliği’nin ihracattaki payı 2014 Ekim ayında yüzde 44.1 iken, 2015 Ekim ayında yüzde 47.3’e çıktı. Ekimde Almanya’ya yapılan ihracat 1 milyar 320 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla 986 milyon dolarla İngiltere, 870 milyon dolarla Irak ve 707 milyon dolarla İtalya takip etti.

“EK BOZULMA OLMAZ”

Halk Yatırım Başekonomisti Banu Kıvcı Tokalı, kasımda enflasyonun beklentilerin üzerinde gerçekleştiğini belirtiyor.

Bu yükselişte işlen m e m i ş gıdşı ve “giyim fiyatlarındaki artışların etkili olduğunu belirten Tokalı, enflasyon görünümünde ek bir bozulma bekle miyor. Buna gerekçe olarak diğer alt bileşenlerin beklentilere uygun gelişmesini gösteriyor. Tokalı, aralık ayına ait baz etkisi nedeniyle 2015 yıl-sonu enflasyonun yüzde 8.5’e ulaşacağını tahmin ediyor. 2016 yılında ise gecikmeli kur etkisinin ne oranda yansıyacağının belirleyici olacağını ifade ediyor.

Banu Kıvcı Tokalı, dış ticaret dengesiyle ilgili olarak ise ılımlı talep koşulları, düşük enerji maliyeti ve TL’nin rekabetçi seviyelere gelmesinin iyileşme sürecini desteklediğini belirtiyor. Tokalı’ya göre, Rusya ile yaşanan kriz dış ticaret dengesinde kalıcı bir bozulmaya neden olmayacak.

“BOZULMAYA DİKKAT”

ING Bank Başekonomisti Muhammet Mercan, döviz ku runda yılın başından bu yana yaşanan dalgalanmanın çekirdek enflas yon üzerindeki etkisinin sürdüğüne işaret ediyor. Mercan’a göre, sonuç olarak, ılımlı enerji fiyatları katkı sağlasa da, hizmet enflasyonunun önemli bir göstergesi olan kiradaki artışın Ağustos 2009’dan bu yana en yüksek düzeye ulaşması enflasyon görünümü üzerindeki baskının sürdüğünü ortaya koyuyor. Zayıf TL’nin etkileri özellikle mal grubu fiyatlarına yansıyor. Mercan, dış ticaret dengesindeki düzelmeyi ise ithalatın daralması ve en büyük ihracat pazarımız olan Avrupa Birliği ekonomisinin toparlanmasına bağlıyor. Mercan’a göre, buna karşın, Rusya ile yaşanan gerilimin dış ticaret ve cari açık rakamlarına yansıması gelecek aylarda önem kazanabilir.

“GIDA VE ENERJİ YUKARI İTTİ”

Garanti Bankası Başekonomisti Ni-han Ziya Erdem ise, kur geçişkenliğin-deki yavaşlamaya rağmen gıda ve enerji fiyatları üzerindeki baz etkilerinin enflasyonu yukarı ittiğini belirtiyor.

“Baz etkileri sebebiyle aralıkta da benzer bir hareket göreceğiz” diyen Erdem’e göre, Rusya’nın açıkladığı ekonomik yaptırımlar gıda enflasyonu üzerinde düşürücü etki yapabilir. Bu anlamda, yılsonu için yüzde 8.5 olan yıllık enflasyon beklentisiyle ilgili riskler dengeli görünüyor. Enflasyonun 2016 yılının ilk çeyreğinde yüksek kalacağını tahmin eden Erdem, sonrasında ise ılımlı gerileyebileceğini düşünüyor. Bu anlamda, temkinli maliye ve para politikalarına ihtiyaç olduğunu savunuyor.