Erik Yetiştiriciliği ve Erik Üreticiliği Kazandırıyor

Erik yetiştiriciliği yapmak. Kayısı ve kiraz, dolu ve don gibi iklim şartlarından olumsuz etkilenirken, erik üreticinin yüzünü güldürdü. Arz sıkıntısı yaşayan eriğin hem rekoltesi arttı hem de fiyatları yükseldi.

Erik Yetiştiriciliği

TÜRKİYE meyvecilik konusunda son yıllarda çok başarılı bir grafik çiziyor. Dört mevsimi hakkıyla yaşayan Türkiye’de her çeşit meyve üretilebiliyor. Dünya genelinde üretimi yapılan 150 değişik meyvenin 90’ı Türkiye’de hayat buluyor. Yıllık üretim miktarı ise 17 milyon tonu geçti. Kayısı, kiraz ve vişnede dünya lideriyiz. Nar ve elmada üçüncü, şeftalide ise altıncı sıradayız. Bu meyvelerle ilgili geçmiş sayılarımızda çok sayıda ayrıntılı habere yer verdik.

Bu sayımızda ise yılın en fazla öne çıkan meyvelerinden birisi olan erikten bahsetmek istiyoruz.

Bu yıl pazarda, manavda 10 TL’nin altında erik bulmak neredeyse imkansız. Bu fiyatlardan yola çıkarak Türkiye’deki erik üretimi ve pazarını araştırdık. Eriğin tarladan çıkış fiyatı bu yıl 3-4 TL arasında. Perakendede ise 10-12 TL arasında satılıyor. 2013 yılında toplam erik üretimi 305 bin 393 ton olarak gerçekleşti. Tarladan çıkış fiyatı baz alındığında bile en az 1 milyar TL’lik büyüklük söz konusu. Perakende fiyatlarına göre ise 3 milyar TL’lik bir pazardan söz ediyoruz.

Peki erik fiyatları neden yüksek seyrediyor? Bu sorunun cevabı 2010 yılından önceki durumda saklı. 2010’dan önce erik fiyatlan dip yapmıştı. Tarlada 20 kuruştan zor alıcı bulan erik, üreticisine kaybettiren bir meyve olmuştu. Bunun üzerine birçok üretici erik bahçelerini söküp başka meyveler dikmişti. Dolayısıyla son yıllarda arz miktarında azalma söz konusu. Bu yıl da erikteki arz yeterli seviyede değil. Üzerine bir de don, dolu gibi mevsimsel etkiler eklenince fiyatlar olabildiğince yükselmiş durumda. İşte bu nedenle erik üreticileri bu yıl altın çağım yaşıyor.

HER BÖLGEDE ÜRETİLİYOR

Erik özel bir iklim istemiyor. Türkiye’de Edirne’den Hakkari’ye her bölgede üretmek mümkün. Eriğin ilk hasadı Hatay ve Mersin’de başlıyor. Ticari olarak da en fazla erik bu iki ilimizde üretiliyor. Sonraki dönemlerde İzmir, Aydın, Denizli, Bursa, Balıkesir erikleri piyasaya giriyor. Yaz ortasında ise rakımı biraz daha yüksek olan Afyon, Tokat, Amasya, Karaman gibi illerden gelen erikler pazarlara ulaşıyor.

Erik üretiminin merkezi konumunda bulunan Mersin’in Ziraat Odası Başkanı Cengiz Gökçel, üreticinin bu yıl altın çağını yaşadığını söylüyor. Son yıllarda narenciye ağırlıklı çalışan birçok üreticinin bahçelerinin bir kısmını sökerek erik diktiğini vurgulayan Cengiz Gökçel, şu değerlendirmeyi yapıyor:

“Mersin meyvecilik için çok uygun iklim koşullarına sahip. Bölgenin klasik meyvesi narenciyedir. Ancak son yıllarda kazancı düşen narenciye üreticileri diğer meyvelere yönelmeye başladı. Erik de bunların en başında geliyor. Narenciye bahçelerinin yüzde 30’u eriğe dönüştü. Biz diğer bölgelere göre çok şanslıyız, ilk erikler bizim bölgede yetişiyor. Dolayısıyla pazarda avantajlı durumdayız. Erken hasat avantajımız var. Ayrıca bu yıl birçok bölgede dolu ve don olayları yaşandı. Mersin bu olumsuz iklim şartlarından etkilenmedi. Bütün bölgelerde rekolte düşüşü yaşanırken bizde artış var. işte bütün bu nedenler yüzünden Mersinli üreticinin yüzü bu yıl güldü.”

“FİYAT ARTIŞI ARZ EKSİKLİĞİNDEN”

İstanbul Meyve Sebze Komisyoncuları ve Tüccarları Derneği Başkanı Burhan Er de erik fiyatlarının altın değerinde olduğunu söylüyor. Fiyat artışının arz yetersizliğinden kaynaklandığım .söyleyen Er, yeni erik bahçelerinin ku-rulması;gerektiğini söylüyor. Er, “2010 yılından önce erik fiyatları yerlerde sürünüyordu. Üretici küstü, ağaçları söktü. Bu yüksek fiyatın ana sebebi arz eksikliği. Ağaç sayısının artması lazım. Meyvecilik işine girecekler için erikte fırsat var” diyor. Halde kalibresi ve kalitesine göre 2 ile 6 TL’ye kadar erik bulunduğunu söyleyen Er, perakendede eriğin 10 TL’nin üzerinde satıldığını söylüyor.

10 BİN AĞACI VAR

Adana merkezli Sunar Group, yağ ve yem işlerinin dışında ciddi bir meyve üreticisi. 2006 yılında bin dekarlık alanda meyvecilik yapmaya başlayan Sunar Group’un bahçesinin büyük kısmı Japon eriğinden oluşuyor. Grup, tarım faaliyetlerini NÇS Tarım adlı şirketi ile yürütüyor. NÇS Tarım’m bahçesinde dokuz çeşit Japon eriği ürettiklerini söyleyen Sunar Group Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Çomu, “Bahçemizde sekiz çeşit şeftali, sekiz çeşit nektarin, dokuz çeşit erik, iki çeşit elma ve iki çeşit nar yetiştiriyoruz. 10 bin ağaçta üretilen black splendor japon eriği, Adana’da yedincisi düzenlenen Meyve Bayramı kapsamında ‘En Güzel Erik Yarışması’nda birinci seçildi” diyor. Üretilen erikleri hem iç piyasada hem de ihracatta değerlendirdiklerini söyleyen Çomu, erik ağaçlarının yaş ortalamasının yedi olduğunu belirtiyor.

ÇUKUROVA’DA BODUR MEYVE

NÇS, Global GAP ve iyi Tarım Uygulamaları kapsamın yıllık yaklaşık 485 ton erik elde ediyor. Yurtiçi ve dışındaki süper marketlerin taze meyve tedarikçisi olmayı amaçlayan NÇS, üretimine ilk olarak black splendor çeşidi erikle başlamış. Birçok meyve çeşidinin kuzey yarım küredeki ilk hasadının Çukurova’da gerçekleştiğini söyleyen Çomu sözlerini şöyle sürdürüyor: “NÇS’nin ürettiği ürünlerin bazıları Çukurova’da, dolayısıyla kuzey yarım kürede ilk hasat edilen ürünler arasında yer alıyor. Bu durum NÇS’ye özellikle ihracat açısından büyük avantaj sağlıyor, ihraç pazarına, başka bölgelerde yetişenlerden önce gönderilen ürünlerin fiyatı, zamanlamadan gelen fırsat nedeniyle daha yüksek olabiliyor. Çukurova’da gelişen bodur meyvecilik, bölgenin kendine has özellikleri sebebiyle üreticileri zamanla hedeflerinin de üzerine taşıyacak nitelikte.

Erik Çeşitleri

Can grubu erikleri

Papaz eriği: Meyveleri iri, yuvarlak, sap çukuru hafif basıktır. Meyve boyu 30 milim, meyve ağırlığı 18 gramdır. Rengi yeşil, gevrek ve suludur.

Can eriği: Papaz eriğine göre daha yuvarlak, açık yeşil, mayhoş ve suludur. Et dokusu incedir. Meyve eti sarı ve gevrektir. Olgunluk ilerledikçe yeme kalitesi artar. Meyve ortalama 15-20 gram ağırlığındadır.

Havran (Bekiroğlu) eriği: İri, yuvarlak, kısa saplı, kabuk açık yeşil renkli ve olgun meyve sarıdır. Çekirdek ete yapışık ve oldukça küçüktür. Papaz eriğinden 10-15 gün sonra hasat edilir.

Aynalı eriği: Kabuk düz parlak sarı zemin üzerine kırmızı renklidir. Olgun meyve yuvarlak, meyve eti gevrek, sulu ve mayhoştur. Çekirdek ete yapışıktır.

Kebap eriği: Papaz ve can eriğine göre daha küçük meyvelidir. Meyve basık yuvarlak, parlak koyu yeşildir. Tatlı ve gevrektir. Kendine verimlidir.

Japon grubu erikleri

Formasa: Meyveler 55-60 gram ağırlığında ve kalp şeklindedir. Sarı yeşil zemin üzerine morumsu kırmızı renktedir. Meyve eti sarı, sulu, ince dokulu, gevrek, tatlı ve aramalıdır. Haziran ayı sonunda hasat edilir.

Climax: Formosa çeşidinden bir hafta sonra olgunlaşır. Meyve yumurta şeklinde, kabuk kırmızı-mor ve sarı benekli kalındır. Meyve eti sarı, yumuşak sulu, orta tatlı ve çok aramalıdır.

Santa Rosa: Formasa ile aynı anda olgunlaşır. 55-60 gram ağırlığında meyveleri olan bir çeşittir. Kabuk koyu mor renkli, çok puslu ve caziptir. Meyve eti koyu pembe-kırmızı, tatlı, sulu ve aramalıdır.

Avrupa grubu erikleri

Stanley: Ülkemizde en yaygın olarak yetiştirilen çeşittir. Ağustos ayının sonunda olgunlaşır. Meyve uzun, yumurta şeklinde ve boyunludur. Kabuk rengi koyu mor, çok mumlu, meyve eti sarı, sulu, lifli, gevrek ve tatlıdır. Sofralık olarak tüketildiği gibi kurutmalık ve sanayilik olarak da değerlendirilir.

Giant: Meyve yumurta şeklinde boyunludur. Meyve dış kabuk rengi koyu kırmızı, mor renklidir. Meyve eti sarı, sulu, gevrek ve tatlıdır. Kendine verimlidir. Sofralık tüketime uygun bir çeşittir.

President: Ağustos sonu eylül ayı başında olgunlaşır. Meyve yuvarlak, kabuk rengi bordo, kırmızıdır. Sap çukur alanı geniş, karın çizgisi belirgindir.

Sugar: Temmuz ayı sonunda olgunlaşır. Meyve yumurta şeklindedir. Kabuk kırmızı, mor renkli, meyve eti koyu sarı, sulu ve aramalıdır. Çekirdek ete yapışıktır. Sofralık ve kurutmalık olarak değerlendirilir.