Ev dışı tüketim hızla büyüyor

Alışkanlıklar değişiyor. Eskiden yemek evde yenirken, çalışan nüfus arttıkça ev dışı tüketim hızla büyüyor. Sektör 50 milyar dolarlık hacme ulaştı. Gelişmiş ülkelerle kıyaslandığında halen çok büyük bir potansiyel var…

TÜRKİYE son 10 yılda milli gelirini 3 binden 10 bin doların üzerine taşıdı. Dünyanın 16. büyük ekonomisi konumuna geldi. Milli gelirdeki bu artış vatandaşların hayat tarzlarına da yansıdı. Çalışan sayısına ve kişi başı gelire bağlı olarak ev dışında tüketimde ciddi artışlar yaşandı. Çalışan nüfusun evde yemek tüketimi giderek azalıyor. Bu durum, peş peşe açılan restoran, dö-nerci, köfteci gibi mekanlarda gözlemlenebiliyor. Doğal olarak bu mekanların tedarikçileri var. Sadece bu mekanlara da değil, toplu yemek sektörü, ca-tering, pastane, otel, okul, hastane, askeri birlikler, okullar, işyerlerine de hizmet veriyorlar. Bu devasa sektör, ev dışı tüketim sektörü olarak adlandırılıyor.

Bu dev sektör ETÜDER (Ev Dışı Tüketim Tedarikçileri Derneği) ve CNR Fuarcılık tarafından düzenlenen fuarda bir araya geliyor. Biz de bu fuardaki büyük buluşmayı fırsat bilerek sektörü tanıtmak ve pazardaki fırsatları araştırdık.

POTANSİYEL BÜYÜK

Ev dışı tüketim sektörünün büyüklüğü 50 milyar doları aşıyor. ETÜDER ve pazar araştırmaları şirketi Ipsos tarafından yapılan bir araştırmaya göre, Türkiye’de bir kişi ev dışı tüketime yıllık 250 dolar harcarken bu rakam Avrupa’da 890 dolar, ABD’de ise 2.150 dolar düzeyinde. Bu rakamlar bile Türkiye’de bu sektörün çok büyük potansiyel taşıdığını gösteriyor. Aynı araştırmaya göre, ev dışı toplam tüketim harcamalarının yüzde 41’i İstanbul’da, yüzde 19’u Antalya’da, yüzde 13’ü İzmir’de ve yüzde ll’i Ankara’da yapılıyor. Araştırmanın yapıldığı Ankara, İstanbul, İzmir, Bursa, Muğla, Antalya ve Adana’nın ev dışı tüketim pazarının yaklaşık yüzde 70’ini kapsadığı tahmin ediliyor.

Türkiye’de yaşam tarzı hızla değişiyor. Yapılan yeni konutlardaki daire özellikleri bile ev dışı tüketim sektörüne katkı sağlıyor. Yeni genç nesil, ailelerinden ayrı bireysel yaşamayı ve dışarıda tüketmeyi tercih ediyor. Sektör bu etkenlerle her yıl en az yüzde 15 büyüyor.

“SEKTÖRÜN POTANSİYELİ YÜKSEK”

Ev dışı tüketim sektörüne ev sahipliği yapacak olan CNR Fuarcılık Yönetim Kurulu Başkanı Ceyda Erem, EDT Expo Fuarı için değerlendirmelerde bulundu. Ev dışı tüketim sektörünün her geçen gün büyüdüğünü vurgulayan Erem, sektörün büyümesinde çalışan kadın faktörüne vurgu yapıyor: “Şehir hayatında aynı evde çalışan kişi sayısı arttı. Daha fazla kadın iş hayatında yer alıyor. 2023’te kadın nüfusun üçte birinin iş hayatında olması bekleniyor. Tek kişilik hane sayısı gittikçe arttığından özellikle ev dışı tüketim eğilimi iyice yükseliyor ve önümüzdeki dönemlerde de yükselişini devam ettirecek. Bu değişim ister istemez ev dışı tüketim kalemlerine yansıyor. İnsanlar iş dışı zamanlarını daha verimli kullanmak istiyorlar. Dolasıyla, başta gıda olmak üzere çoğu sarf malzemesi ev dışı tüketim kanalları ile tedarik edilmeye çalışılıyor. Nüfusumuzun yüzde 65’i arkadaşlarıyla yeme-içme mekanlarına gidiyor. Yüzde 83’ü alışveriş merkezlerinde zaman geçiriyor, yüzde 21’i de kahvehane-kıraathaneye gidiyor. Sektörün büyüme potansiyeli çok yüksek.”

FUAR BU HARA

CNR Holding kuruluşlarından İstanbul Fuarcılık ve ETÜDER işbirliğinde, CNR EDT Expo 2015-Ev Dışı Tüketim-Gıda Ürünleri, Sarf Malzemeleri, Ekipmanları Üreticileri ve Tedarikçileri Fuarı, 25-28 Mart 2015 tarihleri arasında düzenlenecek. Fuar, İstanbul İhracatçılar Birliği (11B) ve Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın desteğiyle organize ediliyor. Gastronomi ve mutfak kültürü alanlarını, Türkiye’de daha ileriye taşıyacak fuar, CNR EXPO Yeşilköy’de 45 bin metrekare alanda düzenlenecek. Almanya, Avustralya, Belçika, Fransa, Hindistan, İngiltere, İtalya, İspanya, Romanya, Rusya, Tayvan, Yeni Zelanda gibi çok sayıda ülkeden sektörün öncü markalarının katılım göstereceği fuarı yaklaşık 55 bin kişinin ziyaret etmesi bekleniyor.

Fuar, birbirinden renkli yarışmalara da sahne olacak. Fuar kapsamında düzenlenecek yarışmalarda, Türkiye’nin seçkin otel, restoran ve pastane lerinin mutfak ekipleri ve üniversiteli şef adayları yarışacak.

Gökmen Sözen Görsel İletişim Hizmetleri organizatörlüğünde yapılacak yarışmalarda bilinen tatların yanında, yeni tatların da ortaya çıkarılması sağlanacak. Crown Plaza, Divan, Four Seasons Bosphorus, Hilton, The Marmara, Radison Blue, Rixos, Midpoint, Topaz Restoran, Lacivert gibi ünlü otel ve restoran şeflerinin jüri olacağı Patisseri ve Osmanlı mutfağı yarışmalarında toplamda 100 bin TL değerinde ödül dağıtılacak.

“SEKTÖRÜN ÖNÜ ÇOK AÇIK”

ETÜDER Başkanı Melih Şahinöz, sektörün henüz bebek yaşlarında olduğunu, ilerleyen yıllarda çok büyük rakamların ortaya çıkacağını belirtiyor. Ipsos ile yaptıkları araştırmada sektörün karnesini ve haritasını çıkardıklarını söyleyen Şahinöz, “ETÜDER üyeleri sektörün yüzde 60’ını temsil ediyor. Sektöre girişleri disiplin altına almak için bu çalışmayı yaptık. Kanalları doğru tanımlayıp, restoran, otel, kafe vb noktaları bütün detaylarıyla ortaya çıkarmayı hedefledik. Bu çalışmayı üç ayda bir güncelle-yeceğiz. Böylece sektör doğru analiz kabiliyetine de ulaşıp rotasını ona göre belirleyecek” diyor.

Ev dışı tüketim sektöründe kurumsal, düzgün işletmelerin olması gerektiğini vurgulayan Şahinöz, bunun her şeyden önce gıda güvenliği ve halk sağlığı açısından önemli olduğuna dikkat çekiyor. Şahinöz şu değerlendirmeyi yapıyor: “Kayıt altında, izlenebilir, hijyen kurallarına uyan, halk sağlığını tehlikeye atmayacak oyuncuların önemine vurgu yapmak istedik. Dışarıda tüketimler artıyor. Sabah kahvaltı, öğle yemeği, akşam yemeği artık dışarıda yapılıyor. Evde geleneksel yemek dönemi giderek azalıyor. Yeni konutlarda genç nesil neredeyse tamamen ev dışında tüketiyor. Dolayısıyla pazar katlanarak büyüyor. Dışarıda tüketmek eskiden lükstü. Şimdi ise ihtiyaç. Mekanlar, AVM’ler artıyor, çalışan kadın artık kendi-m ne daha fazla vakit . ayırıyor. Gelir artışıyla doğru orantılı bir durum söz konusu. Rekabet artıyor, fiyatların düşüşü de ev dışı tüketimi arıt. tırıyor. Restoran zincirleri her gün artıyor. Saban-cı’nın üçüncü kuşağı, Ferit Şahenk gibi birçok büyük işadamı restoran zincirleri kuruyor. Bu sektörün önü açık.”

LİDER YILDIZ HOLDİNG

50 milyar dolarlık büyüklüğe ulaşan sektörde çok önemli, yerli ve yabancı oyuncular faaliyet gösteriyor. Sektörün lideri konumundaki g2m bunların başında geliyor. ETÜDER Başkanı Melih Şa-hinöz tarafından 1981’de kurulan firma, çok kısa bir süre önce ev dışı tüketim sektöründe büyük hedefleri bulunan Yıldız Flolding bünyesine katıldı. Melih Şahi-nöz g2m’nin ortağı olarak devam edecek. Firma müşterilerine, gıda, temizlik ve diğer ihtiyaç malzemelerini günlük olarak tedarik ediyor.

g2m Genel Müdürü Burak Özbaşoğ-lu’nun verdiği bilgiye göre, şirket 70 ilde, 45 bin metrekare alan, 11 dağıtım merkezi, 350 kamyon ve 900 çalışanla faaliyet gösteriyor. 10 binden fazla ürünle 17 bin müşteriye hizmet veriyor. Kuru gıdadan taze gıdaya, et ve et ürünlerinden pastacılık ürünlerine, taze meyve sebzeden dondurulmuş ürünlere, temizlik ürünleri ve sarf malzemeleri gibi gıda dışı ürün kategorilerine kadar geniş bir portföy oluşturabilmek için 600’den fazla tedarikçi firma ile çalışıyor. Müşterileri arasında oteller, restoranlar, pastaneler, fastfood zincirleri ve yemek şirketleri ağırlıkta.

TORKU, 100 ÜRÜNLE PİYASADA

Torku markasıyla tanınan Konya Pancar Ekicileri Kooperatifi de ev dışı tüketim sektörünün iddialı gruplardan. Konya Pancar Ekicileri Kooperatifi Yönetim Kurulu Başkanı Recep Konuk, “Perakende pazarında büyüdüğümüz kadar ev dışı tüketim kanalında da büyüme hedefleri olan bir şirketiz. Satış şirketimizin yapılanması da bu hedefe uygun şekilde gerçekleştirildi.

Ev dışı tüketim kanallarına hitap eden ürün portföyümüz hızla genişliyor. Dört yıl önce dondurulmuş parmak patates ile adım attığımız ev dışı tüketim sektöründe ürün çeşidi ve pazar payı olarak en hızlı büyüyen firma olduk. Dört sene önce sıvı şeker, kristal şeker ve dondurulmuş parmak patatesten ibaret olan ev dışı tüketime yönelik ürün kalemlerimiz, bugün hazır baton dönerden dondurulmuş köfte burgere, kaşar peynirden kova yoğurda, şalgam suyundan patates nişastasına geniş bir yelpazeye yayılarak yaklaşık 100’e ulaştı” diyor.

MUTFAKLAR ÖZTİRYEKİLERDEN

Ev dışı tüketim mekanlarının en çok kullandığı ürünlerden biri de endüstriyel mutfak ekipmanları. Sektörde 57 yıllık geçmişe sahip Öztiryakiler markası da fuarda yerini alıyor. Öztiryakiler A.Ş. Yönetim Kurulu Murahhas Üyesi Tahsin Öztiryaki, yeni sezon ürünlerini sergileyeceklerini belirtiyor. Öztiryaki, “Fuarın, gerek katılımcı profili gerek yapılmış iki fuar ertesinde alınan olumlu dönüşlerden hareketle, uluslararası katılımcı ve ziyaretçileri bir araya getiren, verimli görüşmelerin yapıldığı, başarılı bir B2B etkinliği olduğunu düşünüyoruz” diyor. Yeme içme sektöründe yapısal değişikliklerin yaşandığını belirten Öztiryaki, son yıllarda hızı artan yaşam döngüsünün, tüketicileri hayatlarını kolaylaştıracak, kendilerine zaman kazandıracak çözümlere yönelttiğine dikkat çekiyor ve sözlerini şöyle sürdürüyor:

“Ağırlıklı olarak HoReCa sektörüne hizmet veren bir firmayız. Ev dışı tüketimin gerçekleştiği otel, kafe, pastane, yemekhane, fabrika, okul, hastane, restoran vb. mekanlarda yüksek standart ve kalitenin hedeflenmesi, bu doğrultuda çalışmalar yapılması bizleri sevindirir. 50 milyar dolarlık büyüklüğe ulaşan ev dışı tüketim sektöründe iddialıyız” diyor.

APPY’DEN DİLİMLENMİŞ TAZE MEYVE

Ev dışı tüketim sektörünün taze dilimlenmiş elmalarını HSG Tarım sağlıyor. EDT Expo’da Appy marka ürünlerini sergileyecek olan, sektörün önemli elma tedarikçilerinden olan firma farklı çözümleri ile öne çıkıyor. HSG Tarım Genel Müdürü Sıtkıcan Özköslü, tarımda global marka çıkarmak için yola çıktıklarını belirterek, “Appy Taze Dilim Elma, bu strateji doğrultusunda ortaya çıkmış bir marka. Appy’i bu topraklardan çıkan bir dünya markası yapacağız” diyor. Appy’in insanların karşısına her yerde çıkacağını belirten Özköslü, “Ürünlerimiz bir taraftan çocukların sağlıklı atıştırmalık alışkanlıkları edinmesini sağlarken, diğer taraftan diyet yaparak formunu korumak isteyenler için tam bir ara öğün olacak. Ayrıca, Appy otobüs ve uçak yolculuklarında ikramlarda yer alacak. Böyle geniş bir hedef kitlenin Taze Dilim Elma’ya her yerde ulaşmasını istiyoruz” diyor.

CİRO HEDEFİ 2.5 MİLYAR TL

Sektörün en eski şirketlerinden biri olan Akyürek Pazarlama, 1964’te Şanlıurfa’nın Viranşehir ilçesinde faaliyete başlamış. Türkiye’de distribütörlük sistemine geçen ilk şirketlerden biri. Borsa İstanbul’da işlem gören Akyürek Pazarlama, CafeBreno ismiyle yeni bir marka oluşturdu. Akyürek Pazarlama bünyesinde,

583 çalışan bulunuyor. Şirket bünyesinde ayrıca 14 lojistik merkezi, 16 şube, 28 bin 200 metrekare depolama alanı ve 348 araç var. Akyürek Pazarlama’mn 2013 cirosu bir önceki yıla göre yüzde 19 büyüyerek 643 milyon TL oldu. 2014 yılının üçüncü çeyreğindeyse 545 milyon TL net satış miktarına ulaştı. Akyürek Pazarlama Genel Müdürü Uğur Özden, 2015’te yeni markaları CafeBreno’ya odaklanacaklarını belirterek, “CafeBreno ile ihracat hariç 60 milyon TL ciro hedefliyoruz ve ihracatla birlikte bu rakamın çok daha yüksek olacağını öngörüyoruz. Yılsonuna kadar Türkiye’ye 250 milyon fincan kahve içirme-yi planlıyoruz” diyor. Beş yıl içinde yeni markaları ilave ederek pazarda büyümek istediklerini belirten Özden, “Hedefimiz 2.5 milyar TL’lik ciroya ulaşmak” diyor.

BONSERVİS 2 BİN NOKTADA

Sektörün önemli oyuncularından biri de Esas Holding şirketlerinden Bonservis. Şirket, ev dışı tüketim şirketlerine profesyonel gıda hizmeti sağlamak amacıyla 2007’de kuruldu.

Özel teknoloji ve lojistik donanımı ile donatılmış ve farklı sıcaklık derecelerinde muhafaza edilmesi gereken ürünlerin lojistiğine imkan sağlayan araçlar ve 3 bin 500 paletlik depolama alanına sahip olan Bonservis, Marmara Bölgesi’nde faaliyet gösteriyor. Esas Holding Gıda Grubu içerisinde Bonservis’in cirosu yaklaşık 100 milyon TL. Marmara Bölgesi’nde yaklaşık 2 bin noktada faaliyet gösteriyor.

Esas Holding Gıda Grubu Başkanı Ba-bür Çelebi, “Ev yapımı limonata işine de başladık. Limonata, dondurma, pastacılık ürünleri, krema, tortilla ekmeği, Çin eriştesi, yarı hazır (çorba gibi) ürünlerimiz var. Bonservis’in ürün portföyü içerisinde taze ve dondurulmuş kırmızı et, beyaz et, süt ürünleri, kuru gıdalar, taze ve dondurulmuş sebzeler ve meyveler, deniz ürünleri ve şarküteri ürünleri bulunuyor” diyor.

XLERATOR TÜRKİYE’DE

Ev dışı tüketim sektörü sadece yiyecek ve içecekten ibaret değil. Bu mekanlarda kullanılan ekipmanlar da sektörün faaliyet alanında. Bu mekanlarda en çok karşımıza çıkan ürünlerden biri de el kurutma makineleri. ABD’nin en büyük el kurutma makinesi markası olan Excel Dryer 2014’te Kros Elektronik tarafından Türkiye’ye getirildi. Xlerator markasıyla satışı yapılan ürünler Türkiye dışında Ortadoğu ve Türki Cumhuriyetlere de gönderiliyor.

Kros Elektronik Genel Müdürü Cenk Akanlı, “Otel, restoran, AVM, okul, hastane, ofis gibi farklı sektörlerin kullanımına uygun olan Xlerator; Babü” yurtdışında Coca-Cola, Mc Donald’s, Ford gibi şirketler tarafından da tercih ediliyor” diyor.

Fuara katılan firmalardan biri olan Gıda 360’ın Genel Müdürü Deniz Cebeci yaptığı değerlendirmede, “BTA f olarak 15 yıldır gıda sektöründe faaliyet gösteriyoruz ve her gün 3 binden fazla noktada yaklaşık 90 bin kişiye hizmet veriyoruz. Ayrıca üretim ve otel işletmeciliğinde de yer alıyoruz. Bu süreçte ciddi bir bilgi birikimine sahip olduk ve dağıtım kanallarında iyileştirmeye ihtiyaç olduğunu fark ettik: Bu noktadan hareketle, BTA olarak yaklaşık 6 milyon TL yatırımla Gıda 360’ı kurduk. Bu yatırımın 1 milyon TL’si teknolojik altyapımız için gerçekleşti. 2014’ü 165 milyon TL ciro ile kapattık” diyor.

Araştırmanın sonuçları çarpıcı

■ Ev dışı tüketim harcamalarının yüzde 57’i gıda, yüzde 19’u alkollü, yüzde 18’İ alkolsüz içecekler, yüzde 6’sı ise temizlik malzemelerinden oluşuyor.

■ Harcamaların neredeyse yarısı restoranlar ve fast food mekanlarında yapılıyor. Tüketimin, yüzde 26’sı restoran, yüzde 22’si fast food, yüzde 17’si otel, yüzde 7’si kafe yüzde 7’si eğlence, yüzde 5’i pastane, yüzde 4’ü eğitim kurumu, yüzde 4’ü büfe/kiosk, yüzde 8’i de diğer mekanlarda gerçekleştiriliyor.

■ Hafta içi yeme-içme mekanlarına günlük ortalama 140-150 kişi uğruyorken, hafta sonlan ise bu rakam yüzde 25 artıyor.

■ Türkiye’de insanların yüzde 65’i arkadaşlarıyla yeme-içme yerlerine gidiyor, yüzde 83’ü alışveriş merkezlerinde zaman geçiriyor, yüzde 21‘i kahvehane-kıraathaneye gidiyor.

■ Su fiyatlarının en yüksek olduğu yer oteller, en ucuz olduğu yer ise okullar

■ İstanbul’un Asya yakasında Avrupa yakasına göre günde ortalama 70 bardak daha fazla çay tüketiliyor.

■ Son yıllarda sayıları hızla artan çiğköfteci sayısı ise yedi ilde 4 bin civarında. Çiğköftecilerin üçte ikisi İstanbul’da; kentteki mekanların yüzde 41’i Avrupa yakasında bulunuyor.