Gilaburu Bahçesi Kurmak – Gilaburu Meyvesi Yetiştirmek

Gilaburu Meyvesi Yetiştiriciliği – Gilaburu Bahçesi Kurma Maliyeti

Kayseri çevresinde iyi tanınan gilaburu meyvesi son yıllarda trend oldu. Üreticiler talebe yetişemiyor. Oysa Türkiye’nin her yerinde yetiştirilebilir. Bahçe kurmanın maliyeti düşük, kazancı yüksek…

ANADOLU zengin bir bitki örtüsüyle kaplı. Verimli topraklara sahip. Dünyada yenebilen 150 meyvenin 90’ı Türkiye’de hayat buluyor. Bunlar arasında tropikal meyveler de var, şifalı olanlar da.. Aslında geçmişi Orta Asya’ya dayalı olan bir meyve türü son yıllarda trend haline gelmiş durumda. Ağırlıklı olarak şifa niyetine tüketildiği için aktarlarda ve sağlıklı ürün satışlarının yapıldığı mağazalarda satılıyor. Bu şifalı meyvenin ismi gilaburu. Eylül sonunda hasadı yapılan gilaburu meyvesinin tam zamanı. Biz de yöresel bazda kalan, ancak gelecek vadeden bu meyveyi sizlerin dikkatine sunmak istedik.

Gilaburu meyvesinin ismi Iç Anadolu Bölgesinde farklı telaffuzlarla söyleniyor. Selçuklular ve Osmanlılar zamanında bu bitkiye, çiçeklenme dönemindeki güzelliğinden etkilenip ‘Gül Ebru’ ismi verilmiş ve bu isim dilden dile değişime uğrayarak Kayseri yöresinde girabolu, gileburu, gilebolu, gilaburu, gilaboru; Konya yöresinde giraboğulu; Tunceli ve Karadeniz Bölge -si’nde ise gili gili şekline dönüşmüş. Gilaburu meyvesi Kayseri ve Konya civarında yaygın olarak yetişiyor olsa da suyun olduğu her bölgede bu meyveyi yetiştirmek mümkün.

HENÜZ BÜYÜK BAHÇE YOK

Gilaburu daha çok yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve kar yağışlı karasal iklimde yetişmeye uygun bir bitki. Türkistan, Sibirya, Amerika, Avrupa, Kuzey Asya ile Kuzey Afrika’da sınır ve süs bitkisi olarak yetiştiriliyor. Türkiye’de ise başta Kayseri olmak üzere Konya, Bursa, Sakarya, Ankara, Tokat, Sivas, Trabzon, Çorum, Kahramanmaraş, Kırşehir, İstanbul, İzmit, Erzurum ve Samsun’da illerinde doğal olarak yetişiyor. Organik mad-delerce zengin topraklardan hoşlanan gilaburu iyi gelişebilmek için bol miktarda suya, iyi renkli ve kaliteli meyve vermek için de güneşe ihtiyaç duyuyor.

Gilaburu yetiştirmek için henüz büyük bahçe kuran yok. Genellikle su kenarlarında arazisi olanlar, tarlalarının kenarlarına dikerek yetiştiriyor. Ancak yüksek fiyatı nedeniyle meyvecilerin ilgi alanına giriyor. Sulama sistemi kurularak, büyük ölçekli bahçelerde yetiştirmek mümkün. Kayseri Gıda Tarım ve Hayvancılık II Müdürlüğü’nün gilaburunun ticari boyutta üretilebilmesi için çalışmalar yürüttüğünü belirtelim.

HEM MEYVESİ, HEM SUYU TÜKETİLİYOR

Gilaburu suyu Orta Anadolu’da yıllardır gelenek- j sel bir içecek olarak tüketiliyor. Sonbahar sonlarında meyveler bıçak ya da makas kullanılarak saplarıyla toplanıp, musluk suyuyla yıkandıktan sonra yaklaşık üç ay boyunca su dolu bir kapta bekletiliyor. Bu süre sonunda meyveler olgunlaşıp, yenilebilecek bir tada geliyor. Daha sonra meyve suyu elde etmek için presleniyor; tüketimden önce suyla şeyreltilip bir miktar şeker ilavesiyle içmeye hazır hale getiriliyor.

Kayseri bölgesinde tüketimi çok eskiye dayanan gilaburunun farklı bir özelliği de var. Çaydanlıklardaki kireci sökmek için de gilaburu kullanılırmış. Gilaburu suyu çaydanlıktaki kireci kolayca söküyormuş. Bu özelliğinden olsa gerek böbrek taşı rahatsızlığı çekenler özellikle gilaburu suyunu tercih ediyor.

Kayseri Gıda Tarım ve Hayvancılık II Müdürlüğü Bitkisel Üretim ve Bitki Sağlığı Şube Müdürü Mümtaz Hacıpaşaoğlu, gilaburu meyvesinin giderek ilgi gördüğünü belirterek, bahçe kurmanın zamanının geldiğini söylüyor. II müdürlüğü olarak gilaburu meyvesi için özel çalışmalar yaptıklarını belirten Hacıpaşaoğlu, “Gilaburunun bölgedeki geçmişi çok eski. Bahçe kenarlarında yetişiyor. Henüz ayrı bir bahçesi yok. Ancak ayrı bir bahçe kurmanın zamanı geldi. Bu alana yatırım yapılmasını tavsiye ediyorum” diyor.

SANAYİCİLER KEŞFETTİ

Gilaburu suyu, şişelenmiş olarak uzunca süredir satılıyor. Ancak yöresel markalardan öteye geçilmiş değil. Ama ürün şimdilerde sanayicinin de radarına girmiş durumda.

Örneğin, Kayseri merkezli Meysu markası gilaburu suyunu tüketicilere ulaştırmaya başladı. Meysu markasının sahibi Gülsan Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Bekir Güldüoğlu, yöresel bir tat olan gilaburuyu altı yıldır ürettiklerini söylüyor. Meyve üretiminin yetersiz olduğunu söyleyen Güldüoğlu, “Gilaburuyu bilenler tüketiyor. Sınırlı bir tüketim var. Fakat talep her yıl artıyor. Bu talebi karşılayabilmek için meyvenin artması lazım. Pahalı bir ürün. Aktarlarda ve sağlıklı ürünler satan noktalarda bulunuyor. Meyve yetiştiricilerinin artık gilaburu bahçesini de düşünmesi gerekir. Pahalı meyve ile tüketimin geniş kitlelere ulaşması zor. Bu nedenle üretim artmalı ve meyve fiyatı makul seviyeye inmeli” diyor. Güldüoğlu, gilaburunun özel bir ürün olduğunu, meyvesini yetiştirenin satmakta zorlanmayacağını vurguluyor.

İNTERNETTEN SATIŞI YAPILIYOR

Gilaburu meyvesi ve suyunun satışı ağırlıklı olarak yöresel ürünler satan internet sitelerinden yapılıyor. 30 yıldır pastırma ve sucuk işiyle uğraşan Sarı-çiçek Pastırma da gilaburu satışını internet üzerinden yapıyor. Gilaburusatis.net adresi üzerinden satış yapan Ahmet Sançiçek,ürünün satışlarından memnun. Talebin her geçen yıl arttığmı söyleyen Sançiçek, “Her yıl ortalama yüzde 20’lik bir artış var. Ürün tanındıkça Türkiye’nin her yerinden talep geliyor. Biz de beş yıldır internet üzerinden satış yapıyoruz” diyor.

Gilaburusatis.net sitesi 10 litre pet şişedeki gilaburu tanelerini 50 TL’den, 5 litreliğini 30 TL’den, 3 litre cam şişe nektarını 60 TL’den, 1 litre nektarını da 18 TL’den satıyor. Kayseripazari.com ve Gilaburucu.com da satış yapan siteler arasında.

İlaç gibi bir meyve

Gilaburunun kabuk ve meyveleri farmakolojide geniş bir kullanım alanı bulunuyor. Kabukların kaynatılmasıyla elde edilen sıvının dahili ve harici kullanım alanları var. Hafif astım, epilepsi nöbetleri, yüksek tansiyon, bazı kalp rahatsızlıkları, kramplar, menstrüal sancılar, kabakulak, doğum sonrası sancılar, uyku bozuklukları, romatizma ve bazı sinir rahatsızlıklarında dahili olarak, egzama gibi bazı cilt problemlerinde ise harici olarak kullanılıyor. Gilaburu suyunun böbrekte oluşan kum ve taşları eritici özelliği bulunuyor. Anadolu’da safra ve karaciğer hastalıklarının tedavisinde de bu bitkiden yararlanılıyor. Harvard Medicine School’da yapılan ve The New England Journal of Medicine’de yayınlanan bir çalışmada günde 250 gram gilaburu suyu tüketiminin sağlık üzerine olumlu etkilerinin olduğu belirtiliyor. Üriner enfeksiyonlar ile kanser tümörlerindeki azalmaların gilaburuda bulunan antioksidan maddelerle olan ilgisi üzerindeki çalışmalar ise halen devam ediyor.

Gilaburu Bahçesi Kurmanın Maliyeti

Gilaburunun henüz ayrı bir bahçesi yok. Bugüne kadar kendine bahçe kenarlarında yer bulmuş. Ancak bu işin uzmanları bahçe kurmanın vaktinin geldiğini söylüyor. Bitkinin en önemli özelliği suyu sevmesi. Dolayısıyla en önemli maliyet kalemi sulama sistemi. Bu konularda devletin yüzde 50 hibe destekleri olduğunu belirtelim. Gilaburu için fidan parası ödemenize gerek yok. Ağacın kendisinden alacağınız daldan dikim yapabiliyorsunuz. Her meyvede olduğu gibi Mart öncesi dikimin yapılması gerekiyor. Çok özel bir bakım ve ilaçlamaya da İhtiyaç yok. Sulama sistemi, arazi ve işçilik dahil dekarını 2 bin 500 TL’ye mal edebilirsiniz. Bir dekar alana 50 ağaç dikilebiliyor.

Dört yılın sonunda bir ağaçtan 20-30 kg arasında meyve elde ediliyor. Dolayısıyla 50 ağaçtan bin – bin 500 kg meyve elde edilebilir. Tarlada satış fiyatı 3 TL civarında. 1 dekarda 3 bin ila 4 bin 500 TL arasında gelir elde etmek mümkün. İşin uzmanları, meyvecilik bahçesi kuracak olanların işe en az 50 dekarla girmesini öneriyor. Sermayesi olanların işe daha büyük dekarlarda girmeleri tavsiye ediliyor.

Kızılcık Yetiştiriciliği başlıklı yazımızı çok beğeneceksiniz. tarımsal iş fikirleri paylaşımlarımız devam edecek.

İDRİZ ÇOKAL