Girişimciler için üç önemli aşama

Girişimcinin en önemli finansman kaynağı her zaman için müşteridir. Diğer tüm finansman kaynaklarının amacı, girişimcinin müşteriden elde ettiği kara ortak olmaktır…

GİRİŞİMCİLERİN, girişimcilik yolculuğunun artık tüm dünyada üç ayrı evreden oluştuğu kabul ediliyor. Özellikle girişimcilerin finansmanı, bu üç evreden hangisinde olup olmadıklarına göre değişiyor. Uluslararası girişimcilik terminolojisi olarak Startup, Scaleup ve Exit kelimeleri artık gündeme taht kurmuş dürümdalar. Türkçeye Başlangıç Aşaması, Büyüme Aşaması ve Çıkış Aşaması olarak tercüme ettiğimiz bu aşamalarda neler oluyor?

1. Aşama: Başlangıç Aşaması dediğimizde, iş fikri aşamasındaki projeleri kastetmiyoruz. İş fikri aşamasındaki projeler aslında girişimcilik sektörünün çok da üzerinde durduğu projeler değil. Daha doğrusu, iş fikri üretmenizin tek başına pek bir değeri yok. Uygulamaya dökebilirseniz ve şirketi kurup en azından ortaya bir demo çıkarabilirseniz, Startup aşamasında olduğunuzu kabul edebiliriz. Hatta bir adım daha ileri gidip bir miktar satış da yapmanız ve ortaya bir satış raporu koyabilmeniz sizin tam da startup olduğunuzu gösterir.

Bu aşamada sizi ilgilendirebilecek belli başlı beş finansman yöntemi vardır: Eş-dost-akraba fonlaması, crowdfunding/ kitlesel fonlama, inkubasyon merkezleri, kişisel birikimleriniz, müşterinin satın alma eylemi.

BÜYÜME ZAMANI

2. Aşama: Scaleup / büyüme aşamasmda ise sizin artık piyasalarda iyice varlığınızı gösterip işinizi bir işletmeye çevirme aşamasına geçtiğiniz aşamadır. Bu aşamada artık finansmanın yanı sıra mentorluk, netvvork ve know-how ihtiyacı daha da belirgin şekilde kendini gösterir. Genellikle bu aşama girişimcinin tamam mı, devam mı dediği aşamadır. Çünkü işi büyütemezse, ölüm vadisi dediğimiz ve finansmanın yanı sıra becerinin de gerektiği bir destek girişimci için kaçınılmazdır.

İşte, bu aşamada girişimcinin karşısına üç ana finansman kaynağı ortaya çıkar: Melek yatırımcı, banka, müşteri.

Bu iki finansman kaynağı, büyümenin ilk evrelerinde aktifken, bir müddet sonra tek başlarına yeterli kalmayabilirler. Finansman ihtiyacı daha da büyür ve girişimci ile beraber banka ve/veya melek yatırımcı da artık şirketin geleceği için daha fazla kafa yormaya başlarlar. Melek yatırımcıyla banka arasındaki farkları şimdi size sıralamak istemiyorum.

Scaleup evresinin son aşamalarına doğru kısaca VC dediğimiz venture capitalists/ risk sermayedarları devreye girer. Esas itibariyle, melek yatırımcıdan girişimcinin beklentileri içinde şirketi VC’lere taşımak vardır. Bu yüzden, melek yatırımcı seçiminde melek yatırımcının özgeçmişi ve daha önce VC’lerle başarılı işbirlikleri olup olmadığı önemlidir. Yani, melek yatırımcının böyle bir altyapısı yoksa onu sadece yatırımcı olarak algılamak daha doğru olur. Bu aşamada VC’lerin yanı sıra yine bankalar, ortak yatırım fonları ve melek yatırım sendikasyonları da devreye girebiliyor.

AMAÇ KÂRA ORTAK OLMAK

3. Aşama: Scaleup aşamasmdan sonra Exit aşaması geliyor. Artık yapılan tüm işin satüarak kar realizasyonunun gerçekleştirilmesi aşaması. Bu aşamada da ana finansman kaynakları bellidir: VC, borsada halka açılma, M&A/şirket evlilikleri, bankalar

Tüm aşamalarda tabii ki kamu desteklerinin, corporate venture dediğimiz şirket yatırım birimlerinden elde edilen finansmanlar ve en önemlisi de işin başından sonuna kadar hiçbir zaman yokluğunu hissettirmeyen müşteri finansmanını da atlamayalım. Girişimcinin her evrede odaklanacağı ve fazla isimlerini duyacağı bireysel yatırımcılar, aile ofisleri ve özel yatırım fonları da yine ek finansman yöntemleri arasında yer alıyor. Dikkat ettiyseniz, işin en başından en sonuna kadar hiç değişmeyen ve sadık bir finansman kaynağı mevcut: Müşteri Aslında, diğer tüm finansman kaynaklarının amacı, girişimcinin müşteriden elde ettiği kara ortak olmak. Bu yüzden daha fazla para, daha fazla know-how, daha fazla network sağlayarak girişimcinin daha kısa zamanda ve daha fazla müşteriye ulaşımını sağlayıp, elde edilebilecek kan maksimize etmek.

Bu yüzden işin püf noktası: Müşteri sizin ürün veya hizmetinize ihtiyaç duyduğu müddetçe veya ilgi gösterdiği müddetçe, startup’dan scaleup’a ve oradan exit’e kadar herhangi bir sıkıntınız olmaz. Ancak, aksi bir durumda etrafınızda hiçbir yatırımcıyı bulamama ihtimaliniz olduğunun da farkında olmanızı istiyorum.

İyi haftalar…

Baybars Altuntaş / Para