AVM yatırımcıları Barış Süreci’rıin verdiği ivmeyle Güneydoğu Bölgesi’ne odaklandı. Bölgede art arda açılan AVM’lere perakendecilerin ilgisi yoğun. İnşaatı süren projelerde bile mağazaların çoğu şimdiden kiralanmış…

İŞ dünyasının son yıllarda en çok ilgi gösterdiği yatırım alanlarının başında kuşkusuz alışveriş merkezleri (AVM) geliyor. İstanbul’dan başlayıp önce diğer büyük illere, ardından da tüm Anadolu’ya yayılan bu yatırımlar tüm hızıyla sürüyor. Şu anda inşaatı sürenler hariç 57 ilde tam 327 AVM var.

Bunların 110ü İstanbul’da, 217’si ise Anadolu’da.

Her ne kadar İstanbul ve diğer büyük şehirlerde bazı projelere start verilmiş olsa da AVM yatırımcıları bu sıralar rotalarını Güneydoğu’ya çevirmiş durumda. Öyle ki bölgedeki birçok ilde art arda yeni AVM’ler hizmete giriyor. Bu gelişmede kuşkusuz Barış Süreci’nin önemli payı var.

BİR TANE YETMEDİ, İKİNCİSİ SIRADA

Güneydoğu deyince, doğal olarak insanın akima ilk olarak Diyarbakır geliyor.

Kentte, bir tane faal, iki tane de inşa halinde AVM var. Diyarbakır’ın organize perakendeye yönelik ilk alışveriş merkezi olan NinovaPark’ı Kalender İnşaat hayata geçirdi. 25 bin metrekare kiralanabilir alana sahip AVM, 2011 Eylül ayında açıldı. 80 mağazanın bulunduğu AVM’de çocuk oyun alanı ve sekiz salonlu sinem da var.

Kalender İnşaat Yönetim Kurulu Başkam Saki Kalender, Diyarbakır’daki potansiyeli görerek bu yatırımı yaptıklarını söylüyor. Nitekim AVM’deki mağazaların tümü dolu. Hatta mağaza boşalmasını bekleyen perakendeciler bile var. Kendisi de Diyarbakırlı olan Kalender, şehrin ekonomik potansiyelinin başka AVM’leri de kaldıracağını savunuyor ve ikinci bir AVM için şimdiden çalışmalara başladıklarını açıklıyor. Kalender, bunun için şehrin Şanlıurfa yönündeki yeni gelişme bölgesinde 25 dönüm arazi satın aldıklarını, burada açık hava konseptinde outlet AVM kuracaklarını söylüyor. Kalender, “Şu anda yurtdışındaki projeleri inceliyoruz. Bu AVM’yi farklı bir konseptte inşa etmek istiyoruz. NinovaPark’a özellikle hafta sonları çevre illerden gelenler var. Ciromuz sürekli artıyor” diyor.

YENİ PROJELER YOLDA

Diyarbakır’da inşaatı devam eden iki proje var demiştik. Bunlardan biri Diyarbakır Forum, diğeri ise Ceylan inşaat ile Ka-ravil Limited isimli şirketin ortaklığıyla yapılan Ceylan Karavil Park. 70 bin metrekare kiralanabilir alanı bulunan Ceylan Karavil Park’ta 150 mağaza olacak. Önümüzdeki yıl hizmete girmesi beklenen AVM’de mağazaların yüzde 85’i şimdiden kiralanmış durumda.

İnşaatı devam eden Forum Diyarbakır ise, Hollanda merkezli Multi Development’ın yatırımı. 53 bin metrekare kiralanabilir alana sahip olacak bu AVM 145 mağazadan oluşacak. Hipermarket, yapı market, sinema kompleksi, restoran ve kafelerin de yer alacağı AVM, çevre illere de hizmet verecek şekilde planlanıyor. 2014 sonunda kapılarını açması beklenen Forum Diyarbakır, bin 500 kişiye iş imkanı yaratacak.

Multi Development, bir başka projeyi de Doğu Anadolu’da başlatmış durumda.

Şu anda proje aşamasında olan Foram Elazığ’ın 2015 yılında devreye girmesi bekleniyor. 26 bin 300 metrekare kiralanabilir alana sahip olacak bu AVM de hipermarket ve sinema salonlarıyla ulusal ve uluslararası perakende zincirlerinden oluşan marka karmasına göre dizayn edilecek. HollandalI şirketin Gaziantep’te inşa ettiği Forum Gaziantep ise geçen ekim ayında kapılarım açmıştı. 44 bin metrekare kiralanabilir alana sahip olan bu AVM’de 120 mağaza bulunuyor. 11 salonlu Cinemaximum ise bölgenin en büyük sinema kompleksi özelliğini taşıyor.

MARDİN’E DEV AVM

İstanbul Yeditepe A.Ş., 2012 Haziran ayında Mardin’de hizmete giren MovaPark projesini hayata geçirmek üzere 2009 yılında kurulmuş dört ortaklı bir şirket. Dört ortaktan biri Amerikalı, üçü ise Mardinli. MovaPark projesi, AVM’nin yanı sıra beş yıldızlı otel ve su parkından oluşuyor. Toplam yatırımın 70 milyon doları bulması bekleniyor. Ruhsat işlemleri tamamlanan otelin inşaatına önümüzdeki yıl başlanacak. 90 mağazanın bulunacağı MovaPark AVM’de bunların neredeyse tamamı kiraya verilmiş vaziyette. 26 bin metrekare kiralanabilir alanı bulunan AVM’de go kart pisti, sinema salonları ve 2 bin kişilik çok amaçlı bir salon var.

İstanbul Yeditepe A.Ş. Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Vedat Özçelik, MovaPark’ın kapasite olarak Mardin’in önümüzdeki 10 yıllık ihtiyacını karşılayacak büyüklükte olduğunu belirtiyor. AVM’nin kapasitesini yörenin ekonomik potansiyelini dikkate alarak büyük tuttuklarım söyleyen Özçelik, şu anda boş olan kiralanabilir alanı da mağaza karmasına uygun olacak şekilde ileride değerlendireceklerini ifade ediyor.

Bölgenin bir başka çekim merkezi olan Batmandaki Batmanpark AVM ise 2012 Eylül ayında açıldı. Yaklaşık 30 milyon dolara mal olan AVM’de 72 mağazanın yanı sıra sinema salonları, bowling ve eğlence merkezleri gibi sosyal yaşam alanları da var.

BÖLGENİN LOKOMOTİFİ PERAKENDE”

NinovaPark, MovaPark ve BatmanPark AVM’nin kiralama ve yönetimini yürüten inside AVM Danışmanlık Ortağı Muzaffer Gü-löz, genel olarak bu AVM’lerdeki mağazaların performansının yüksek olduğunu söylüyor. Özellikle Mardin’de organize perakende alışverişin hacminin önümüzdeki dönemde çok daha fazla artmasını beklediklerini belirten Gülöz, “Bölgenin geneli ele alındığında ekonomik kalkınmada perakende sektörünün lokomotif olacağı kanaatindeyiz” diyor.

Gülöz’e göre, Güneydoğu’da AVM yatırımı açısından potansiyeli yüksek iller olarak şu anda Adıyaman ve Kilis öne çıkıyor. Başta turizm ve tarım olmak üzere son yıllarda ekonomisi hızla büyüyen illerden Şanlıurfa’da ise halen iki AVM var. Bunlardan biri Toru Şirketler Grubu’na ait olan Urfa City. Toru Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Toru, AVM’deki 53 mağazanın da kiralandığım söylüyor. Geçen ay açılan Piazza AVM ise Rönesans Holding’e ait. 136 mağazah AVM’de bir de buz pisti var.

Huiusi BELGÜ / Multi Development Türkiye CEO’su ve AYD Başkanı
“Yerel markalara mutlaka yer verilmeli”

Türkiye’de halen AVM olmayan 24 il var. Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde de AVM olmayan iller yatırım açısından potansiyel oluşturuyor olabilir. Ancak ilin nüfus ve gelir durumu buna müsait olmalı. Bazı durumlarda AVM yatırımına ilçeler illerden daha fazla hazır olabiliyor. Her yatırım için gerekli olan ön çalışmaların iyi yapılması kuşkusuz AVM projeleri için de geçerli. Perakende şirketleri, yaptıkları fizibilite çalışmalarına göre o ilde veya ilçede olmaları gerekiyorsa zaten kurulacak AVM’ye gireceklerdir. Ancak yeni projelerde yerel markalara da mutlaka yer verilmeli. Bu nedenle perakende zincirlerinin bayilik sistemi ve franchising uygulamaları herkesin faydalanabileceği çözümler sunmalı.

Özbey Men