Hazır Betonda C30 Nedir?

Türkiye’de inşaatlarda 2000 yılından bu yana minimum C20 sınıfı hazır beton kullanılıyor. AB ülkelerinde ise alt sınır C30 oldu. Uzmanlar Türkiye’de de özellikle yüksek katlı projelerde minimum C30 standardının alt sınır olması gerektiğini savunuyor.

C1O, C20, C30… Sokaktaki insanın, hatta kamuoyunun genel çoğunluğunun pek fazla bilmediği bir terimdir ‘Cxx\ Ancak C ile başlayan bu numaralar hayati önem taşıyor. Özellikle Türkiye gibi deprem kuşağındaki bir ülke için bu terimin önem katsayısı çok daha fazla.

Söz konusu tanım betonlar için kullanılıyor. Bir betonun sağlamlığı ya da daha teknik bir terimle dayanım gücü bu terimler üzerinden anlatılıyor. İlk bakışta teknik bir terim gibi görünse de insan hayatı açısından çok büyük önem arz ediyor. C ve ardından yazılan rakamlar standardı belirliyor. Burada “C” harfi santimetreyi temsil ederken, rakamlar bir santimetrekarede en fazla ne kadar ağırlığın kaldırabileceğini gösteriyor. Rakam büyüdükçe betonun gücü artıyor. Örneğin C20 terimi, betonun santimetrekare başına 200 kilogram yük taşıma kapasitesine sahip olduğu anlamına geliyor. Evet, 17 Ağustos 1999 Depremi’nin ardından ‘Deprem Yönetmeliği’ değiştirilmiş, daha güvenli binalar inşa etmek için deprem bölgelerinde yapılacak binalar hakkında yeni kurallar belirlenmişti. 2000 yılında çıkan yönetmelik hükümleri, o tarihten sonra inşa edilen binalarda uygulanmaya başladı. Kaç metre derinliğe, kaç metre çapında, kaç adet kazık yapılacağı gibi yönetmeliklerle belirlendi. O tarihte binalar için kullanılacak beton için minimum C20 şart koşuldu. O zamandan bu yana Türkiye inşaat sektörüne damgasını vuran TOKl’nin (Toplu Konut idaresi) yaptırdığı yapılarda C20 sınıfı hazır beton kullanıldı.

14 yıl önce hazırlanan “Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Yönetmeliği” hala yürürlükte ama hükümet yeni bir yönetmelik hazırlamak için harekete geçmiş durumda. Ancak bazı firmalar yönetmeliği beklemeden C30 standardına geçtiler bile.

“STANDARTLAR DEĞİŞMELİ”

Şimdilerde C20 tipi betonun pabucu dama atılmak üzere. Çünkü bu beton standardının Avrupa Birliği normlarına göre düşük olduğu iddia ediliyor. Avrupa’da inşa edilen binalarda kullanılan hazır beton standardı C30 sınıfı ile başlarken, Türkiye’de yürürlükte olan deprem şartnamesine göre C20 sınıfı yeterli görülüyor. Yani standartlar AB ülkelerine göre daha aşağıda.

Düşük beton standardı ile üretilen binalar da doğal olarak risk anlamına geliyor. Uzmanlar bir deprem ülkesi olan Türkiye’de C30 sınıfından aşağıda hazır beton kullanılmaması gerektiğini ifade ediyor. Örneğin Nuh Beton Yönetim Kurulu Başkanı Ayhan Güleryüz, ‘‘Birinci derece deprem bölgelerinde en az santimetrekarede 300 kg yük taşıyan C30 sınıfı hazır beton kullanılmalı” diyor.

Diğer yandan Türkiye’de bırakın C20’yi hala CIO standardı ile yapılmış binlerce konut var. Hazır Beton Üreticileri Birliğinin verilerine göre, Türkiye’de bulunan 19 milyon adet yapı stokunun yüzde 40’ı bu açıdan ‘sağlıksız’. Yani en az 8 milyon binanın yıkılıp yeniden inşa edilmesi gerekiyor. 1960 ile 70’li yıllarda inşa edilen binaların pek çoğunun, CIO standardının altında elle karma yöntemiyle hazırlanan betonlardan yapıldığı için depremsellik açısından risk taşıdığı iddia ediliyor.

AĞIRLIKLI C20 KULLANILIYOR

Halen yapılan konut projelerinde C20 sınıfı beton kullanılıyor. Görüştüğümüz birçok hazır beton üreticisi, inşaat firmalarının ağırlıklı olarak C20 veya C25 sınıfı hazır betonu tercih ettiğini söylüyor. C20 ve C25 fiyat olarak C30’a göre daha ucuz. Bu beton türüne talep yoğun olduğu için bölgeden bölgeye fiyat farklılıkları görülüyor. Standart olarak metreküpü 75 TL olan C25 sınıfı beton, rekabetin yoğun olduğu büyük şehirlerde metreküpü 95 TL’ye satılıyor. Bu arada söz konusu maliyeti düşürmek için şantiyelerine kendi mobil hazır beton santralini kuran inşaat firmalarına rastlamak da mümkün.

“RİSKİ GÖZE ALAMAYIZ?

Betonda bir başka risk ise zamanında kullanılmayan üründe ortaya çıkıyor. Uzmanlara göre, C25 sınıfı bir hazır beton zamanında kullanmazsa kalitesi C17’ye düşebiliyor.

İnşaat Mühendisi Merdal Çakıl, şunları söylüyor: “İnşa ettiğimiz binalarda kullandığımız be ton sınıfının kalitesini en az üç ay sonra öğrenebiliyoruz.

Birinci katta döktüğümüz hazır betondan örnek alan kurumdan sonuç geldiğinde, binanın altıncı katım çıkmış oluyoruz. Beton kalitesinin düşük çıkmasını göze alamayan müteahhit C25-C30 sınıfı hazır beton kullanıyor.”

Bu noktada birçok inşaat firması sözleşme yaparak sorumluluğu hazır beton üreticilerine yüklüyor.

Gürallar Yapı’nm Kartal’da inşa ettiği Lapis Han projesinde C35 sınıfı hazır beton kullandıklarını ifade eden Gürallar Yapı Genel Müdürü Evrim Karayel de riski göze alamayacaklarını bu yüzden daha yüksek kalitede beton kullandıklarını belirtiyor.

“TAŞIYICILARDA KULLANILMAMALI”

İnşaat Mühendisleri Odası Ankara Şubesi yöneticilerinden İnşaat Mühendisi Özge Gürses ise, gökdelen tarzı yüksek yapılarda C80 sınıfı gibi çok yüksek standartlardaki hazır betonların kullanılması gerektiğini ancak Türkiye’de yüksek yapılarla ilgili bir yönetmeliğin olmadığına dikkat çekiyor. Hükümetin yeni bir yönetmelik konusunda çalışmalar yaptığını ve üniversitelerle meslek birliklerinden konu hakkında görüşler alındığım söyleyen Gürses, yeni hazırlanacak yönetmelikte standartların artırılması gerektiğini savunuyor. Gürses, yürürlükteki olan yönetmelikte minimum standart olarak belirlenen C20 sınıfı betonun taşıyıcı sistemlerde kullanılmaması gerektiğini vurguluyor ve sözlerini şöyle sürdürüyor: “Yapsatçı müteahhitler genellikle görüntüye ve makyaja önem veriyor ama kaliteye öııcm vermiyor. Avrupa’da inşaatlarda her kattan beton numunesi alınır. Ama Türkiye’de uygulama her zaman böyle yürümüyor ne yazık ki. Oysa yapı denetim firmasından bir yetkilinin beton dökümü esnasında bulunması. betonun kalitesini ve demirlerin doğru döşenip döşenmediğini kontrol etmesi gerekir.”

STANDARTLARINI KONTROL EDİN

Türkiye’de deprem riski altındaki bütün şehirlerde binalar yürürlükte olan Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Yönetmeliği’ne göre inşa ediliyor. İstanbul, İzmir, Ankara, Antalya ve Adana gibi büyük şehirlerde inşa edilen yeni konut projelerinde de durum çok farklı değil. Yani yeni inşa edilen binalarda ağırlıklı olarak C20 ya da C25 sınıfı hazır beton kullanılıyor.

Son kertede yeni bir ev alacaksanız, mutlaka satın alacağınız projenin teknik şartnamesini ve kullanılan hazır beton sınıfını kontrol etmeniz erekiyor. Projenin teknik şartnamesinde yazmıyorsa müteahhide mutlaka kullandığı betonun sınıfını sorun…

Dündar YETİŞENER / İMSAD Başkanı
En düşük dayanım sınıfı C30 olmalı

Binalarda genellikle C20 ve üstü sınıflar taşıyıcılar, taşıyıcı olmayan yerlerde ise C20 sınıfının altındaki betonlar kullanılıyor.

Yüksek yapılarda ise C40 ve üstü betonlar tercih ediliyor. En doğrusu projelendirme esnasında seçilen beton sınıfını kullanmaktır. Binalarda en düşük dayanım sınıfının C30 olması gerekir.

Türkiye İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği [İMSAD] olarak yayınlandığımız ‘inşaat Sektöründe Sürdürülebilirlik, Yeşil Binalar ve Nanoteknoloji Stratejileri Raporu’na göre, nanoteknoloji, çimento, ıslak harç ve betonun malzeme özelliklerinin daha iyi anlaşılması ve optizasyonunun sağlanmasında önemli bir katkı sağlıyor. Nanoparçacıklar ve malzemeler, çimentonun kuvvetini ve mukavemetini artırıyor. Bu yöndeki çalışmaların artırılması bu açıdan önem taşıyor.

Hangi beton nerede kullanılıyor?

Cinsi Kullanım alanı

C12/15 Yapılarda temele rutubet yalıtımı sağlamak amacıyla yapılan blokaj üzerine uygulanıyor.

C16/20 Bahçe duvarlarının yapımında kullanılıyor.

C20/25 Yüksek, oturum alanı geniş yapılarda kullanılan en düşük beton cinsi.

C25/30 Yüksek ve özellikli yapılarda, fabrika inşaatı gibi geniş oturuma sahip yüksek mukavemet isteyen yapılarda kullanılıyor.

C30/37 Mukavemet değeri yüksek ve geçirimsiz beton talebinde bulunulan direk su ile temasta olan yapılarda kullanılıyor.

C40-80 50-60 katlı yüksek projelerde, köprü, viyadük, tünel, liman, baraj ve nükleer radyasyon ortamı bulunan yapılarda kullanılıyor.

Yeni İş Kurmak İçin Hazır Beton Tesisi Yatırımı Yapabilirsiniz