İhracattaki artış sevindirici
Türkiye’nin ihracatı mayısta 13.6 milyar dolara, ithalatı altın ithalatındaki artışın da etkisiyle 20.9 milyar dolara yükseldi. Turizmde ise moraller düzelmeye başladı. Turist sayısı mayısta yüzde 16.3 artışla 2.9 milyona ulaştı…
TÜRKİYE’NİN ihracatı mayısta geçen yılm aynı ayma göre yüzde 12.5 artışla 13 milyar 616 milyon dolara yükselirken, ithalat yüzde 21.7 artışla 20 milyar 923 milyon dolar oldu. Mayısta dış ticaret açığı yüzde 43.3 artışla 7 milyar 307 milyon dolara ulaştı. Geçen yıl mayısa göre ithalattaki 3.7 milyar dolarlık artışta altın ithalatının etkisi hissedildi. Öte yandan, son iki yıldır umduğunu bulamayan turizm sektöründe moraller düzelmeye başladı. Türkiye’yi ziyaret eden yabancı ziyaretçi sayısı mayısta geçen yılm aynı ayına göre yüzde 16.27 oranında artışla 2 milyon 889 bin 873 kişiye ulaştı.
İHRACAT YÜZDE 12.5 ARTTI
‘ Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre, ihracat 2017 Mayısta geçen yılm aynı ayma göre yüzde 12.5 artarak 13 milyar 616 milyon dolar, ithalat yüzde 21.7 artarak 20 milyar 923 milyon dolar oldu. Mayıs ayında dış ticaret açığı yüzde 43.3 artarak 7 milyar 307 milyon dolara yükseldi. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise 2016 mayısta yüzde 70.4 iken, 2017 mayısta yüzde 65.1’e düştü.
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre, 2017 Mayıs’ta bir önceki aya göre ihracat yüzde 0.2 azaldı, ithalat ise yüzde 9 arttı. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise, 2017 Mayıs ayında önceki yılın aynı ayma göre ihracat yüzde 9.6, ithalat yüzde 21 arttı. Yılm ilk beş ayında ihracat yüzde 9.5 artışla 64.3 milyar dolara, ithalat yüzde 11.2 artışla 89.1 milyar dolara yükselirken, dış ticaret açığı yüzde 15.7 artışla 24 milyar 833 milyon dolar oldu. Yılm ilk beş ayında ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 73.2’den yüzde 72.1’e geriledi.
“ALTIN İTHALATI 2.2 MİLYAR DOLAR”
Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İktisat Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Murat Aslan, mayıs aymda ithalatın yüzde 21.7’lik artışla 20.9 milyar dolara yükselmesinde altın ithalatının büyük etkisi olduğunu vurguladı. Mayıs aymda altın ithalatının beklenmedik bir şekilde yüzde 237’lik artışla 2.2 milyar dolar seviyesinde gerçekleştiğine dikkat çeken Aslan, “Altın ithalatının bu seviyede artması ithalatın aşırı şişmesinde önemli bir rolü var” dedi.
Mayıs aymda İran ile Birleşik Arap Emirlikleri’ne (BAE) olan ihracatta ciddi artış yaşandığını dile getiren Aslan konuyla ilgili olarak şunları kaydetti:
“BAE’ye 2016 Mayısında yapılan ihracat 300 milyon dolar düzeyinde iken 2017 Mayısında 1 milyar doları aşmış durumda. BAE’ye olan ihracat ocak-mayıs döneminde geçen yılın aynı dönemine göre kabaca yüzde 200 artış göstermiş; 1.6 milyar dolardan 4.7 milyar dolara yükselmiş. Yabancı turist sayısı verileri de açıklandı ve bu verilere göre yabancı turist sayısında yüzde 6 civarında artış var. Dolaysıyla turizm gelirlerinde bu sene kısmi bir iyileşme bekleniyor. Bu yüzden dış ticaret açığındaki artış kısmen turizm gelirlerindeki artışla karşılanabilecek.”
ARA MALI İTHALATI ARTTI
Sermaye malı ihracatı mayısta geçen yılm aynı ayma göre yüzde 46.8 artışla 1.9 milyar dolara yükselirken, ithalatı yüzde 11.5 artışla 7.5 milyar dolar oldu. Bu dönemde ara malı ihracatı yüzde 2.7 artışla 6.2 milyar dolar, ara malı ithalatı yüzde 7.2 artışla 30.3 milyar dolar, tüketim malları ihracatı yüzde 15.8 artışla 5.5 milyar dolar, tüketim malları ithalat yüzde 12.5 artışla 26.3 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. Yılm ilk beş ayında geçen yılm aynı dönemine göre sermaye malı ihracatı yüzde 17.3 azalışla 2.6 milyar dolar, ara malı ihracatı yüzde 35.8 artışla 15.7 milyar dolar, tüketim malları ihracatı yüzde 5.5 artışla 2.6 milyar dolar, sermaye malı ithalatı yüzde 17.2 azalışla 12 milyar dolar, ara malı ithalatı yüzde 22.7 artışla 66.3 milyar dolar, tüketim malları ithalatı yüzde 6.4 azalışla 10.6 milyar dolar oldu.
Ara malı ithalatında ciddi düzeyde artış yaşandığına dikkat çeken Doç. Dr. Aslan, ara malı ithalatının detaylarına bakıldığında özellikle imalat sanayinde girdi olarak kullanılan ürünlerde ciddi artış görüldüğünü vurgtıladı. Aslan, “Bu da tekrar ülkede ekonomik çarkların dönmeye başladığını gösteriyor. Dış ticaret verilerine göre sermaye malı ithalatında ciddi bir azalma var. Dış dünyadaki risklerin azalmaması nedeniyle yatırımcının biraz daha bekle gör dediğini görüyoruz. Uluslararası risklerde gerileme olursa, yatırımların da artacağını düşünüyorum” dedi.
AB’YE İHRACAT YÜZDE 4.4 ARTTI
Avrupa Birliği’nin (AB-28) ihracattaki payı geçen yıl mayısta yüzde 48.5 iken, 2017 Mayısta yüzde 45 oldu. AB’ye yapılan ihracat, 2016 yılının aynı ayına göre yüzde 4.4 artarak 6 milyar 126 milyon dolar olarak gerçekleşti. Almanya’ya yapılan ihracat 2017 Mayıs ayında 1 milyar 237 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla 1 milyar 38 milyon dolar ile BAE, 858 milyon dolar ile ABD ve 831 milyon dolar ile Irak takip etti.Çin’den yapılan ithalat, 2017 Mayısta 1 milyar 930 milyon dolar oldu. Çin’i 1 milyar 816 milyon dolar ile Almanya, 1 milyar 455 milyon dolar ile Rusya ve 1 milyar 165 milyon dolar ile ABD izledi.
Mayısta imalat sanayi ürünlerinin toplam ihracattaki payı yüzde 94.5 oldu. Yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayi ürünleri ihracatı içindeki payı yüzde 5.9, orta yüksek teknolojili ürünlerin payı ise yüzde 34.3 oldu. İmalat sanayi ürünlerinin toplam ithalattaki payı yüzde 81 olarak belirlendi. Yüksek teknoloji ürünlerinin 2017 Mayısta imalat sanayi ürünleri ithalatı içindeki payı yüzde 13.7, orta yüksek teknolojili ürünlerin payı ise yüzde 40.3 oldu.
KONUT FİYATLARINDA ARTIŞ
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), geçen hafta nisan ayı Konut Fiyat Endeksi’ni açıkladı. Konut fiyat endeksi nisanda bir önceki aya göre yüzde 0.86, geçen yılm aynı ayına yüzde 13.08 artışla 235.80 oldu. Yeni konut fiyatları nisanda bir önceki aya göre yüzde 0.1 artarken, ikinci el konutlar ise yüzde 0.95 artış gösterdi. Yeni konut fiyatlarında yıllık artış 11.93, ikinci el konut fiyatlarında yıllık artış 13.42 oldu.
Konut fiyatları nisanda aylık bazda en çok yüzde 2.19 ile Edirne, Kırklareli ve Tekirdağ’da arttı. Bu illeri aylık yüzde 2.11 artışla Artvin, Giresun, Gümüşhane, Ordu, Rize ve Trabzon izledi. İstanbul’da konut fiyatları bir önceki aya göre nisanda yüzde 0.7, Ankara’da yüzde 0.56, İzmir’de yüzde 1.24 arttı.
Tüketici ve üreticilerin genel ekonomik duruma ilişkin değerlendirme, beklenti ve eğilimlerini özetleyen ekonomik güven endeksi haziranda geriledi. TÜİK’in açıkladığı verilere göre ekonomik güven endeksi haziran ayında bir önceki aya göre yüzde 1.6 oranında azalarak 100.5 değerinden 98.9 değerine düştü. Ekonomik güven endeksindeki düşüş, tüketici, hizmet sektörü ve perakende ticaret sektörü endekslerindeki düşüşlerden kaynaklandı.
Haziranda tüketici güven endeksi 70 değerine, hizmet sektörü güven endeksi 98.8 değerine, perakende ticaret sektörü güven endeksi 100.7 değerine geriledi. Reel kesim güven endeksi ise 108.8 değerine ve inşaat sektörü güven endeksi 86.7 değerine yükseldi.
3. Goz Danışmanlık CEO’su ekonomist Hikmet Baydar, ekonomik güven endeksinde yaşanan gerilemenin piyasanın hala karamsar olduğunu gösterdiğini vurguladı. Tüketici güven endeksinin düşük olmasının tüketim eğilimini düşürdüğünü dile getiren Baydar, “Buna bağlı firmaların cirolarında da canlanma ihtimalini, en azından iç piyasa kaynaklı olarak fazla beklememek lazım. Önümüzdeki dönem için piyasa fazla bir hareketlilik beklememektedir. Bu durum yatırımların ertelenmesine ve işsizlik oranlarının yükselmesine neden olabilir. Bütün bunlara rağmen güven endeks verileri geçen yılm aynı dönemine göre daha iyidir” diye konuştu.
TURİZMDE MORALLER DÜZELİYOR
Turizm sektöründe moraller düzelmeye başladı. Sektörde, nisan ayının ardından mayısta da yüzler güldü. Yabancı ziyaretçi sayısı mayısta geçen yılm aynı ayma göre yüzde 16.27 oranında artışla 2 milyon 889 bin 873 kişiye ulaştı. Yılm ilk üç aymda geçen yılın aynı dönemine göre gerileyen yabancı ziyaretçi sayısı, nisan ayında yaşanan yüzde 18.10’luk artışın ardından, mayıs aymda da çift haneli artış gösterdi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nm gi-riş-çıkış yapan yabancı ve vatandaşlar istatistiklerine göre yılın ilk beş aymda Türkiye’yi ziyaret eden yabancı sayısı geçen yılm aynı dönemine göre yüzde 5.55 artışla 8 milyon 762 bin 509’a ulaştı. Beş aylık dönemler itibarıyla Türkiye’ye giriş yapan turist sayısında 461 bin kişilik artış yaşandı.
Kültür ve Turizm Bakanlığı verilerine göre, mayısta Türkiye’ye giriş yapan turistlerin yüzde 21’ini Ruslar oluşturdu. Geçen yıl mayısta Türkiye’yi ziyaret eden Rus turist sayısı 41 bin iken bu yıl 608 bin 472 oldu. 2015 Mayısta bu sayı 501 bin 196’ydı. Rusları yüzde 10.21 pay, 295 bin ziyaretçi ile Almanya, yüzde 8.15 pay, 235 bin 462 ziyaretçi ile Gürcistan izledi. Gürcistan’ı Ingiltere ve Bulgaristan takip etti.
Hülya Genç Sertkaya
