İlk çeyrekte bahar havası

Ekonomide son veriler olumlu, tik çeyrek sonuçları moral verdi. Piyasalar bayram havasında. Seçim takvimine rağmen bütçe performansı güçlü görünürken, işsizlikteki azalma yüz güldürüyor…

DÜNYA ekonomisinde toparlanma süreci devam ediyor. ABD’nin tahvil azal-tım kararma karşın, düşük faiz dönemi sürecek. Nitekim IMF de nisan ayındaki Dünya Ekonomik Görünümü raporunda ABD için büyüme tahminini korurken euro bölgesi için yukarı revizyon yaptı. Bu arada Türkiye’nin de aralarında olduğu birçok gelişen ülke için düşük büyüme öngördü. İçeride ekonomi gündeminde en çok tartışılan konu ise faiz indirimi. Ekonomi yönetiminden gelen çağrıya iş dünyası da destek veriyor. Olası bir faiz indirimi büyüme üzerinde olumlu etkisini gösterecek. Ancak bu yıl büyümeye en büyük katkının ihracattan gelmesi bekleniyor.

İhracatta ilk çeyrek yüksek bir seyir gösteriyor. Mart ayında ihracat geçen yılın aynı ayma göre yüzde 4.3 artışla 13 milyar 14 milyon dolar oldu. Yılın ilk çeyreğinde ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 6.2 artarak 38 milyar 607 milyon dolara ulaştı. Şubat ayında artan dış talep, azalan iç talebin sanayi üretimi üzerindeki etkisini dengeledi. İlk çeyrek olumlu verilere diğer bir örnek de cari açıktaki azalma. Şubat ayı cari açığı 3.2 milyar dolar olarak açıklandı.

12 aylık cari açık toplamı, geçen aya kıyasla, 1.9 milyar dolar düşerek 62.2 milyar dolar oldu. Cari açığın GSYH’ye oranının ilk çeyrek sonunda yüzde 7.5’e düşeceği tahmin ediliyor.

BÜTÇE PERFORMANSI DENGELİ

2014 yılı seçim takvimi nedeniyle dikkatler mali disipline çevrilmiş durumda. Mart ayı itibariyle gerçekleşen rakamlar ise bütçe performansında beklenenin altında bir bozulma olduğuna işaret ediyor. Verilere göre, martta bütçe 5.1 milyar TL açık verdi. Faiz harcamalarını hariç tutan birincil denge de 500 milyon TL fazla verdi. Bütçe dengesi geçtiğimiz yıl 5.4 milyar TL açık vermişti. Faiz dışı denge ise 500 milyon TL açık vermişti.

2014 yılı ilk çeyreğinde ise bütçe dengesi 1.5 milyar TL açık verdi. Geçen yıl ilk çeyrekte 900 milyon TL açık verilmişti. Flatırlatmak gerekirse, Orta Vadeli Program’da, 2014 yılı için bütçe dengesinin 33.2 milyar TL ile GSYH’nin yüzde 1.9’u oranında açık vermesi öngörülüyor.

İŞSİZLİKTE TEK HANE OLASILIĞI

Yılın ilk çeyreğinde ivmeyi gösteren önemli bir veri de işsizlik oranlarıyla ilgili. Keza ocakta (aralık-ocak-şu-\ bat) işsizlik oranı aralık ayındaki yüzde 10’dan yüzde 10.1’e yükseldi, İşsizlik oranı, 2013 yılı ocak ayında ise yüzde 10.6 seviyesindeydi. İşsizlikteki asıl düşüş eğilimi mevsimsel arındırılmış rakamlarda dikkat çekti. Ocak ayında mevsimsel arındırılmış bazda işsizlik oranı aralıktaki yüzde 9.4’ten 9.1’e geriledi. İşgücüne katılım oranı ocakta yüzde 50.1’den 50’ye sınırlı geriledi. Türkiye’de işsiz sayısı aralık ayına kıyasla 32 bin kişi artarak 2 milyon 841 bin oldu. Ocak ayında, mevsimsel arındırılmış bazda istihdam sanayi, tarım, hizmet ve inşaat sektörlerinin tamamında bir önceki aya kıyasla sırasıyla 11, 54, 70 ve 103 bin kişi arttı. İşsizlikte bundan sonraki eğilim, büyümenin seyriyle ilgili olsa da yılsonu için tek hane olasılığı dile getiriliyor.

“ALARM SİNYALİ YOK”

Garanti Bankası Başekono-misti Nihan Ziya Erdem, bütçe açığının beklenen bir şey olduğunu belirterek, seçim nedeniyle harcamaların ilk çeyreğe kaydırıldığına dikkat çekiyor. Erdem’e göre, bütçede alarm verecek bir durum söz konusu değil. Vergi gelirleri hedefin üzerinde geldi. Vergi dışı gelirlerdeki artışın il özel idarelerinden belediyelere yapılan aktarımla arttığını belirten Erdem, bunun tek seferlik olduğu için devam etmeyeceğini söylüyor. Yılın geneli için olumlu olan Erdem’e göre, son aylara doğru harcamalar azalacak ve hedef tutacak. İşsizlik oranında da gerileme olduğunu söyleyen Erdem, mevsimsel arındırılmış işsizliğin tek hanede devam edeceği görüşünde. Erdem, buna neden olarak ekonomide tahminlerin altında bir yavaşlama yaşanacağını gösteriyor.

“İVME, İŞSİZLİĞİ AZALTIYOR”

ING Bank Başekonomisti Mu-hammed Mercan da bütçede ciddi bir bozulma olmadığı görüşünü dile getiriyor. İlk çeyrekte seçim dönemine rağmen verilen bütçe açığının oldukça sınırlı olduğunu söylüyor. Bu arada Mercan mevsimsel arındırılmış işsizliğin ise iki üç aydır olumlu seyrettiğine dikkat çekiyor. Mercan’a göre, ekonomideki ivme işsizliği azaltıyor. Böyle giderse işsizlik oranı tek hanede kalabilir.

HSBC Portföy Yönetimi Stratejisti Ali Çakıroğlu ise, bu yılın ilk çeyreğindeki gerçekleşmelerin bütçe performansına ilişkin olumlu sinyaller verdiğini kabul ediyor. Ancak, bunda tek seferlik gelirlerin etkisine dikkat çekiyor. Çakıroğlu’ya göre, bu durum Orta Vadeli Prog-ram’da ortaya konulan hedeflere ilişkin risklerin sürdüğüne işaret ediyor. Çakı-roğlu, “Ekonomik aktivite-deki yavaşlamanın da etkisiyle mal ve hizmet üzerinden alman vergilerde gözlenen düşüş ile faiz dışı harcamalardaki güçlü artış da bu görüşümüzü destekliyor” diyor.

ERKANKIZILOCAK