İnşaat sektöründeki büyüme hafriyat sektörüne de yaradı
İnşaat sektöründeki büyüme hafriyat sektörüne de yaradı. Bundan dört yıl kadar önce sektörde faaliyet gösteren şirket sayısı 600 dolayındaydı. Bugün ise irili ufaklı yeni yatırımcıların da bu alanâ girmesiyle şirket sayısı bine ulaşmış durumda. Kamu projelerinin yanı sıra özel sektör inşaat projelerindeki artışla birlikte sektörün büyüklüğünün 4 milyar Euro’yu bulduğu tahmin ediliyor.
Türkiye ekonomisinin son yıllardaki büyüme motoru olan inşaat geniş bir ekosistemi besliyor. Bu ekosistem içinde hafriyattaki büyüme son derece dikkat çekici. Bir taraftan kentsel dönüşüm ve özel sektör yatırımları, diğer yandan da kamunun dev altyapı projeleri hafriyat sektöründe hızlı bir büyüme yarattı. Üç yıl önce 1 milyar Euro olarak ölçülen sektörün büyüklüğünün, son dönemdeki gelişimle birlikte 4 milyar Euro’ya ulaştığı tahmin ediliyor. Sadece dünyanın en büyük havalimanı olması planlanan Üçüncü Havalimanı projesinin sektörde yarattığı hacim 1 milyar Euro’yu buluyor.
Sektörde gözlenen baş döndürücü büyüme bu alana yatırım yapan firma sayısını da artırdı. Bundan 3-4 yıl önce yaklaştk 600 firmanın faaliyet gösterdiği sektördeki firma sayısı, büyük çaplı inşaat projeleri ve büyük kamu projelerinin etkisiyle bugün bine ulaşmış durumda. Sektöre, eski başbakanlardan Mesut Yılmaz’ın oğulları Emir Haşan Yılmaz ve Mehmet Yavuz Yılmaz gibi birçok yeni isim girdi. Çünkü büyük kamu projelerinin sektördeki fîrmalan bağlamalanyla birlikte inşaat sektöründe hafriyatçı bulmak sorun yaratan bir hal almıştı. Örneğin Üçüncü Havalimanı inşaatında çalışmak üzere Bursa başta olmak üzere çevre illerden hafriyat kamyonları getirilmişti.
BÜYÜME SÜRECEK
İstanbul İnşaatçılar Derneği (İN-DER) Başkam Nazmi Durbakayım, inşaat sektöründeki gelişmenin hafriyat sektörünün her geçen yıl büyümesine katkı sağladığını, yatırımcıların da bu büyümeyi görüp sektöre yatırım yaptıklarını söylüyor. Türkiye’deki sorunlu yapıların dönüşümünün hızlanmasıyla hafriyat sektörünün önümüzdeki yıllarda daha da büyüyeceğine işaret eden Durbakayım, “Hafriyat sektörü inşaat sektörünün en önemli partnerlerinden biri. Bu iki kardeş sektör birlikte büyüyor. Talep arttıkça bu alana yatırım yapan firma sayısı da artıyor” diyor.
İnşaat projelerindeki artış, yenilenen binalar, kentsel dönüşüm çalışmalarıyla birlikte büyüme gösteren sektöre en çok iş İstanbul’dan çıkıyor. İstanbul’da geliştirilen büyük çaplı projelerden çıkarılan hafriyatın ve mevcut binalarda yapılan tadilatlardan çıkan inşaat yıkıntı atıklarının yıllık ortalama 120 milyon metreküpü aştığı tahmin ediliyor. Veri bulmanın güç olduğu sektörde çıkan hafriyat rakamının Türkiye genelinde ise 250 milyon metreküpü bulduğu söyleniyor. İstanbul’da döküm alanlarının merkeze yakınlığına göre metreküp fiyatlan 30-70 lira aralığında değişiyor. Diğer kentlerde ise bu rakam 10 liradan başlayıp 50 liraya kadar çıkıyor.
YENİ SAHALAR AÇILDI
Türkiye’de kullanılan döküm sahalarının yüzde 90’ı belediyeler tarafından işletiliyor. Özel sektöre ait birkaç döküm sahası dışında tüm yerler belediyelerin denetiminde. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) kuruluşlarından biri olan İstanbul Çevre Koruma ve Atık Maddeleri Değerlendirme (İSTAÇ) kanalıyla İstanbul’da
2014 yılında yaklaşık 100 milyon metreküp hafriyat bertaraf edildi. Sektörün büyümesiyle birlikte, Silivri, Şile, Kemerburgaz ve Karaburun’da yeni döküm sahaları oluşturuldu.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi, İstanbul’da hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklan depolama alanlarının sayısını arttırarak, inşaat yıkıntı atıklarının çevre kirliliğine sebep olmasını önleme çalışmalan yürütüyor. Büyükşehir, çevre kirliliğinin önüne geçmek adına yaptığı denetimlerle, hafriyat atıkları için gösterilen alanlar dışında izinsiz hafriyat dökümüne de engel oluyor. İstanbul’da devam eden inşaatlardan çıkan yıkıntı ve hafriyat atıkları çevre kirliliğinin önüne geçilecek şekilde depolanıyor ve hafriyatla dolan depolama sahaları da ağaçlandırılarak doğal yaşama kazandırılıyor.
İstanbul’da hafriyat işleri yapan Akçay Hafriyat Yönetim Kurulu Başkanı Savaş Akçay, bir kamyonun 20 ton hafriyat taşıdığını ve bunun bedelinin döküm yerinin merkeze uzaklığına göre 120 ile 400 lira arasında olduğunu söylüyor.
ÖNEMLİ BİR KALEM
Hafriyat, bir inşaatın en önemli kalemlerinden biri olarak öne çıkıyor. Artaş İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Çetinsaya, hafriyatın bir inşaatın bütçesinin yaklaşık yüzde 7-8’ini oluşturduğunu, toplu konutlarda ise bu rakamın yüzde 5-6’lar seviyesinde olduğunu söylüyor. Çetinsaya, şöyle devam ediyor: “Hafriyat sektörü inşaat sektörünün birebir partneri bir sektör olması bakımından inşaat projelerindeki büyümeden pay alıyor. Önümüzdeki dönemde de bu sektörün büyümesi mümkün. Çünkü Türkiye’nin 10 yıllık süreçte dönüşümü gündemde. Bu durum da hafriyata yarayacaktır.”
Sektörün en eski fimıalanndan bir olan Önder Hafriyat’ın ortağı Tuncer Açıkgöz, Türkiye’de inşaat proje sayısında yaşanan artışın hafriyat sektörünü büyüttüğünü, bu alana yeni yatırımcıların geldiğini söylüyor. Ancak işi bilen bilmeyen birçok yatırımcının bu alana yatınm yapmaya başladığına da dikkat çeken Açıkgöz, “Türkiye’de müteahhit olmaktan sonra artık hafriyatçı olmak da moda oldu. Ancak bu iş sanıldığı kadar kolay bir iş değil. Her geçen gün yeni firmaların kurulduğunu duyuyoruz ama bir süre sonra bu firmalar elenecektir” diye konuşuyor.
