İnsansız Hava Aracı Drone Pazarına Yatırım Yapın

Evlilik teklifi için de kullanılıyor, güvenlik amacıyla da… Son dönemin gözde teknolojik aleti drone’ların popülaritesi giderek artıyor. Günümüzde çoğunlukla üst gelir grubu hobi amaçlı kullanıyor. Yarın ise cep telefonları gibi hızla yaygınlaşabilir…

SON dönemin en eğlenceli teknolojik oyuncağı drone’lar. Uzaktan kontrol edilebilen insansız hava aracı olarak adlandırılan drone’ların kullanımı hemen her alanda yaygınlaşıyor. Askeriye başta olmak üzere tarım, eğlence, enerji ve inşaat gibi sektörlerde de kullanılan drone’lar, bugün Amazon, Facebook, Sony, Google gibi devlerin de gündemine girmiş durumda. Satışları her geçen gün artan insansız hava araçları, milyar dolarlık bir pazar yaratmışken, Türkiye de bu sektörde şimdiden en büyük on ithalatçı arasına girmiş durumda. Askeri kullanımın yanı sıra son kullanıcıların da ilgi gösterdiği drone pazarının büyüklüğünün 2024’te 12 milyar dolara ulaşması bekleniyor.

Analiz şirketi SIPRI’nin yapmış olduğu bir araştırmaya göre, 2014’te toplamda 1.5 milyar dolarlık drone satışı gerçekleştirildi. İngiltere 2014 yılında yüzde 33.9’luk payla dünyanın en büyük insansız hava aracı ithalatçısı olurken, küresel drone talebinin üçte birini oluşturdu. Türkiye de bu süre zarfında en çok insansız hava aracı ithal eden ülkeler arasında ilk on arasında. Hindistan yüzde 13.2’lik ithalat pazar payına sahipken, İtalya yüzde 9.8 ve Azerbaycan yüzde 7.8’lik payla üçüncü ve dördüncü sırayı aldı.

Yüzde 7.3’lük pazar payıyla beşinci sıradaki Almanya’nın ardından Türkiye de yüzde 6.2’lik bir pazar payıyla drone ithalatında altıncı sırada geliyor.

PEK ÇOK ÖZELLİK EKLENEBİLİR

Genelde dört pervaneli modellerden (quadcopter) oluşan drone’lar, kolay kullanılabilmesi, hafif ve ucuz olması, kamera ve sensör bağlanabilmesi açısından çok sayıda avantaj sunabiliyor. Özellikle yurtdışmda birçok metropolde polis ve emniyet yetkilileri toplumsal olaylarda, olay yeri incelemede ve şehir trafiğinin kontrolünde drone’lardan yaygın olarak faydalanıyor. Drone’lar silahlı ve silahsız olarak ayrılıyor. Silahlı modeller askeriye ve güvenlik sektöründe tercih ediliyor. Silahsız drone’lar özellikle tarım, eğlence, eneıji ve inşaat başta olmak üzere pek çok sektörde kullanılıyor. Uzaktan kontrol edilebilen bu araçlar, acil müdahalelerden pizza servisine, tarla ilaçlamasından kargo gönderimine kadar pek çok alanda kullanılıyor. Evlilik teklifi için bile kullanan var.

Drone’lar mevcut özelliklerinin dışında çeşitli ek aparatlar takılarak özel amaçlara uygun hale de getirilebiliyor. Örneğin, kamera takılarak havadan görüntü almaya imkan sağlamak gibi birçok özelliği var. İlk üretilmeye başlandığı dönemlerde daha çok askeri amaçlı kullanılmakla beraber günümüzde hobi veya havadan video ve fotoğraf çekimi gibi farklı amaçlarla da kullanan drone’ların kullanım alanı yaygınlaştıkça dev şirketler de bu alana gözünü dikmeye başladı.

Dünyada hobi ve ticari amaçla drone kullanımının toplam büyüklüğü 2015 yılı itibariyle 4.3 milyar dolar seviyelerinde. Bu rakamın 2020 itibariyle 11 milyar dolar seviyesine çıkması bekleniyor. Online ticaret devi Amazon’un birkaç yıla kadar tüm gönderilerini drone’larla gerçekleştireceğini belirtmesi önemli bir iddia olurken, Google’ın bir süre önce drone üreticisi Titan Aerospace’i satm alması, Sony’nin şirketlere özel drone’lar geliştireceğini duyurması ve Alibaba’nm da bu alandaki çalışmalarına hız kazandırması drone’ların gelecekte tüketicilerin hayatında daha fazla yer alacağını göstermesi bakımından önemli.

TÜRKİYE’DE MONTAJI YAPILIYOR

Türkiye’de drone üretimi yapan şirketler yok ancak drone parçalarını toplayarak montaj yapan havacılık sektöründe faaliyet gösteren şirketler var. “Üretim yapan yok parçaları üzerinde çalışanlar var, drone’la-rın büyük bir kısmı ABD’de geliştiriliyor ancak montaj ve üretim Çin’de yapılıyor” diyen DronMarket Kurucu ortaklarından Barış Girgin, Türkiye’nin kendine ait ürettiği insansız hava araçları olduğunu ancak hobi ve kullanıcı bazında üretilmiş herhangi bir Türk markası olmadığım söylüyor. Hemen belirtelim, Vestel’in drone’lar konusunda çalışmaları bulunuyor, şirket TSK için geçtiğimiz aylarda Karayel isimli bir insansız hava aracı geliştirmişti.

Kamera ve alarm işi yapan Platin Sistem drone satışı yapan şirketlerden biri. Şirketin sahibi Ahmet Bezircili’den aldığımız bilgilere göre, şirket Çin’den gelen Walkera marka drone’ları satıyor. “Sattığımız ürünler genelde 3.2 kg uçuş ağırlığı olan, tek batarya ile 40 dakika havada kalabilen genelde istihbarat amaçlı kullanılan drone’lar” diyen Bezircili, GPS teknolojisine sahip sadece kumanda ile uçabilen sinyali kaybederse kalktığı yere dönen modellere de sahip olduklarını anlatıyor. Walkera drone’ların fiyatı 2 bin 500 dolardan başlayıp 5 bin 500 dolara kadar çıkıyor.

“SEKTÖR HIZLA GELİŞİYOR”

Daha çok askeriyeden ve güvenlik sektöründen ilgi gördüklerini aktaran Bezircili, drone’lara belediye ve itfaiyelerin de ilgili olduğunu aktarıyor. Bezircili, “Günümüzde drone’lar daha çok hobi ve medya amaçlı kullanılıyor.

Daha çok güvenlik tarafında ilgi gösteriliyor. Özellikle bu yıl Suriyeliler çok ilgi gösteriyor” diyor.

Ancak şunu da unutmamak gerek, drone’lar çok çe- . şitli alanlarda kullanılmaya başlandı. “Bu bağlamda her gün yeni alımlar yeni ihtiyaçlar oluşuyor. Sektör devamlı gelişiyor” diyen Bezircili, sektörün gelişiminin yanı sıra birçok belirsizliğin olduğunun da altını çiziyor ve şunu söylüyor: “Distribütör firma olmadığı ve teknik servisin verilmediği birçok marka şu an popüler mağazalarda bile satışta.” Bezircili’nin drone’lara yönelik şöyle de bir eleştirisi var: “Drone’lar müthiş aletler ama neye göre” Biz onlara oyuncak olarak bakıyoruz ama oyuncağa göre çok müthiş özellikleri var. Fakat eksiklikleri olduğunu da unutmamak gerekiyor. Önlerindeki hiçbir şeyi görmüyor ve rüzgara çok dayanıklı değiller. Batarya yetersiz uçuş süresi çok kısa. 5 saatte şarj etiğiniz pil 20 dakikada bitiyor. Bu standartta bir drone’a bir kilo yük koyarsanız dengesi bozulup düşmezse 10 dakikadan daha az uçar.”

HOBİ AMAÇLI KULLANIM

Dronmarket.com kurucularından Barış Girgin’e göre ise, Türkiye’de yeni gelişmekte olan bir hobi olan havadan görüntüleme ve fotoğrafçılık drone’larm popülaritesini artıran unsur oldu. Bu ihtiyaçlar çerçevesinde Dronmarket.com sitesini hayata geçirdiklerini aktaran Girgin, kuruldukları günden bugüne dek günde ortalama bir mini drone, bir rtf (uçuşa hazır set) drone kullanıcılar ile buluşup gökyüzüne çıktı.

Amerika, Çin, Fransa ve Güney Afrika’da üretilen Cheerson Cx , Dji, Steadi Dron, Walkera, Parrot markalı ürünlerin tüketiciyle buluştuğu sitede mini drone’larm fiyatları, 98 TL’den başlayıp 12 bin TL’ye kadar çıkıyor. Gir-gin’den aldığımız bilgilere göre, eğlence amaçlı dro-ne’lara ilgi gösterenler daha çok ofis ve plaza hayatının yorucu, kapalı atmosferinden kurtulup açık havada bir hobi sahibi olmak isteyen kişilerden oluşuyor.

Teknolojik ve bilimsel anlamda drone’lar ile hayata geçirilebilecek birçok proje var. “Bu projeleri üç ana dalda toplamak mümkün. Bunları havadan görüntüleme, tarım ve inşaat dallan olarak özetleyebiliriz. Dünyada yaygınlaşan bu hizmetler ülkemizde de zamanla yerini alacaktır” diyen Girgin, Türkiye’nin pazardan faaliyetleri oranında pay alacağı görüşünde.

KULLANIMI KOLAY

Peki bu drone’lar nasıl kullanılıyor? Drone kullanmayı öğrenmek isteyenlere eğitim verilen DronAkademi yetkililerine göre, evet drone kullanmak zor değil. Eğitimlerin dört kategoride toplandığı DronAkademi’de, drone dünyasına giriş yaparak işin temellerini öğrenmek isteyenler için oluşturulan Temel Drone Eğitimi, manuel becerileri geliştirerek uçuş yapmak isteyen pilotlara yönelik Manuel Drone Eğitimi, otonom uçuşların inceliklerinin verildiği Otonom Drone Eğitimi ve kendi drone’unu yapmak isteyen kullanıcılara yönelik DIY (Do it yourself) Drone Eğitimi veriliyor. “Sektörel, belli alanlara odaklanmış eğitimler vermeyi de hedefliyoruz. İnsansız hava araçlarının ticari kullanımının yaygınlaşmasıyla daha ileri seviye eğitimler de planlıyoruz” diyen DronAkademi Kurucularından Ahmet Eren, gelecekte platforma yönelik yazılım ve donanım eğitimleri verecekleri bilgisini de veriyor.

Drone’lar akıllı cihazlar. En basit modellerde bile havada stabil kalmayı sağlayan teknolojik çözümler mevcut. “Zaten drone’larm son dönemde yaygınlaşmasının sebebi de bu teknolojik bariyerin aşılmış olması. Dolayısıyla birkaç el ve göz koordinasyonu alıştırmasından sonra drone kullanmak çok kolay oluyor” diyen Ahmet Eren, şu an piyasada olan ve orta seviye olarak adlandırılan pek çok drone’un kendi kendine uçabilme özelliğine sahip olduğunu aktarıyor. “Çok yakında “follow me” (beni takip et) özellikli kullanıcısını takip eden drone’lar da yaygınlaşmaya başlayacak” diyen Eren, manuel drone kullanımının kısa bir zaman içerisinde bir tercihe dönüşeceğini söylüyor.

UST GELİR GRUBU İLGİLİ

Kendilerine başvuran kitlenin de daha çok drone kullanımını hobi amaçlı ele aldığını, bu teknolojiyi gündelik işlerinde kullanan inşaat ve teknoloji firmalarından talep gördüklerini aktaran Eren, henüz görece pahalı bir uğraş olduğundan genelde orta ve üst gelir seviyesinden talep gördüklerini ekliyor.

Peki, drone kullanmayı öğrenmenin bedeli ne? “Drone kullanmanın dinamikleri en basit drone’dan en gelişmiş olana kadar temelde aynı detayları içeriyor. Dolayısıyla evinizde bir mini drone ile bu işe başlamak pekala mümkün” diyen Eren, konuya daha profesyonel yaklaşıldığında eğitim maliyetlerinin arttığını söylüyor. Üç saatlik temel drone eğitimi 50 TL iken, manüel eğitim 70 TL, otonom eğitim 120, DYI eğitim ise 150 TL seviyesinde.

Ahmet EREN / DronAkademi Kurucusu
Cep telefonu gibi hızla yaygınlaşacak

DIY (Do İt Yourself) eğitimimizde de bahsettiğimiz gibi drone imal etmek aslında oldukça basit. Piyasada markaların hızla çoğalmasına şaşmamalıyız. Özellikle başlangıç ve orta seviye drone’larda, Çin menşeili ürünleri de düşündüğümüzde, birçok seçenek mevcut. Fakat genele baktığımızda piyasayı Çin merkezli DJI ve Fransız Parrot firmalarının domine ettiğini söyleyebiliriz. Crowdfunding projelerinden çıkan birçok inovatif drone da piyasada yavaş yavaş yerini almaya başladı. Bu tür projelerin yaygınlaşmasıyla tıpkı cep telefonları gibi drone’ların da çok çeşitli ve çok hızlı yayılacağını düşünüyoruz. Gün geldiğinde herkesin bir drone’u olacağını söylemek mümkün.

İlginç örnekler

Sprite

Dört pervaneli, su geçirmez Sprite, farklı tasarımı ile rahatça taşınabiliyor. Android uyumlu akıllı telefona yüklenen uygulaması üzerinden kontrol edilebiliyor. GPS destekli otonom uçuş özelliği bulunan Sprite özellikle doğada kullanım için tercih ediliyor. ABD’de fiyatı 799 dolar.

Lily

Sensörleri sayesinde onu yönlendiren kullanıcısını her an takip ederek çekim yapabilen Lily kolay kullanım özelliğiyle dikkat çekiyor. Drone’un çekime başlaması için havaya fırlatılması yeterli.

Carbon Flyer

Çarpma ve düşmelere karşı dayanıklı olması için dış cephesi tamamen karbon fiberle kaplanmış. İOS ve Android telefonlara yüklenen uygulamalar üzerinden kontrol edilebilen drone 3 dakika havada kalabiliyor.

Popüler drone’lar ve fiyatları

DJI Inspire

Kullanıcılarına 4K videoyu 30 fps çekim imkanıyla sunuyor. 12 MP fotoğraf kaydı yapan drone, dokuz elemanlı optik sistemi sayesinde net görüntüler elde etme imkanı veriyor. Fiyat: 10.438 TL

Parrot Bebop Drone

8 GB flash belleğe sahip olan drone, Parrot P7 çift çekirdekli işlemci ve dört çekirdekli GPU’ya sahip. Dual bantlı iki adet Wi Fi antene sahip.

Fiyat: 1.899 TL

SteadiDrone Flare

Maksimum 18 dakikaya kadar uçuş sağlayan drone, rapid deploy katlanabilir bir gövdeye sahip. Gelişmiş GPS özellikleriyle dikkat çeken ürün farklı yük ağırlıkları için kurulum avantajı sunuyor.

Fiyat: 6.325 TL

Parrot AR Drone 2.0 Power Edition

Yeni versiyonu ile bir önceki modele göre üç kat daha fazla uçuyor. Yüksek çözünürlükte ana kameraya sahip olan ürün, oto pilot sayesinde otomatik iniş ve kalkış yapıyor. Kumanda yazılımı mobil cihazın ivme ölçer ve cayroskop özelliklerini algılayarak vücut hareketlerinizle helikopteri yönlendirmenize imkan veriyor.

Fiyat: 1.400 TL

Hubsan X4 H107D FPV RC Quadcopter

Mini drone kategorisine giren bu model, gece yön analizi ve görsel algıyı arttırmak için LED ışıklara sahip. 100 metreye kadar kontrol mesafesi olan ürün 16 GB hafızaya ve 0.3 MP kameraya sahip.

Fiyat: 477 TL