İran,ihracatımızın süper ligine çıkabilir
Ambargo biterse, İran ile ticaret eski güzel günlerine dönebilir. Ülkeyi tanıyan iş insanları çok iyimser. Gıdadan tekstile, otomotivden boyaya sektör temsilcileri, “İran en çok ihracat yapılan ilk üç pazar arasına girebilir,, diyor.
“IRAN, nükleer faaliyetlerini sınırlandırmayı kabul etti. Bunun karşılığında ABD ve Avrupa yıllardır uyguladığı ambargoyu hafifletecek.” Geçen hafta başında ajanslara düşen bu haber, Türkiye’yi, özellikle de ihracatçılarımızı sevindirdi. Tekstilden otomotive, gıdada ayakkabıya birçok ihracatçı, İran’la yaşanan eski parlak günlerine dönmeyi hedefliyor.
Özellikle son iki yıldır İran’a ihracatımız durma noktasına gelmişti. Bunun nedeni de Avrupa Birliği’nin 2012 yılında başlattığı petrol ambargosuydu. Aslında Türkiye’nin resmi rakamlarına bakınca çok büyük bir sorun yoktu. Nihayetinde 2012’de 3.5 milyar dolara ulaşan ihracatımız bu yılın ilk 10 ayında 2 milyar dolar oldu. Oysa iki ülke arasında gayri resmi dış ticaret 25 milyar dolara kadar çıkmıştı. Bunun da 10 milyar doları Türkiye’nin ihracattmdan oluşuyor. 2012 yılının başında ambargo iyice sıkılaşmca birçok sektör bir kuruşluk mal satamaz oldu. Bunun nedeni ambargonun doğal sonucu olarak bankalarla para transferinin mümkün olmaması ve İran’da başlayan döviz sı-kmtısıydı.
Ambargonun hafifletilmesi halinde yeni dönemde hem resmi, hem de gayri resmi ihracatın patlaması bekleniyor. İhracatçılarımız birkaç yıl içinde İran’ın “ihracatın süper ligi”ne girip en çok ihracat yapılan ilk üç pazar arasında yer alacağı tahminini yapıyor.
ÇIKARMA YAPACAKLAR
Ekonomi Bakanlığı da ambargonun hafifletileceği haberiyle hemen harekete geçti ve işadamlarıyla İran’a bir iş gezisi düzenlemeye karar verdi. Halen işadamlarından talep toplanan gezinin ocak ayının ikinci haftası gerçekleştirileceği bilgisini aldık. Ağrı Ticaret ve Sanayi Odası da gelecek aym 22’sinde İran’a ticari heyet götürecek.
İran pazarının tekrar açılması en çok tekstilcileri heyecanlandırıyor.2011 yılında resmi olarak 302 milyon dolar ihracat yapan tekstil ve hammaddeleri sektörünün gayriresmi rakamlarla birlikte aslında İran’a 1 milyar dolar mal sattığı biliniyor. İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu (İTKİB) Başkanı İsmail Gülle, İran’a geçmişte çok fazla kumaş ihracatı gerçekleştirildiğini hatırlatıyor. İran’da eski teknolojiye sahip olsa da hazır giyim sanayinin olduğunu belirten Gülle, “En büyük ihracat artışı tekstilde olur. İran’da ciddi bir gelir artışı var. İnsanlarda para var ama harcayacak yer yok. İki yıl öncesinde bizden nakit para karşılığı doğrudan mal alıp ülkelerine götüren İranlılar artık gelmez olmuştu. Tekrar ticaret hız kazanacaktır” diyor.
Yeni duruma ilişkin olarak hazır giyimciler de harekete geçti. Geçmişte İran’da mağaza açmayı düşün Kiğılı, Koton gibi markalar yeniden pazarı incelemeye başladı. İpekyol, İranlı Zarrap Ailesi ile distribütörlük anlaşması imzaladı bile. İpekyol’un İran’daki ilk mağazasının şubat ayında açılması bekleniyor.
İNŞAAT VE MOBİLYA ÜMİTLİ
İran’da halen resmi ithalata yüzde 70-80 gibi son derece yüksek düzeylerde vergi uygulanıyor. Ancak Türkiye yıllardır sınır ülkesi olmanın avantajını kullanıyor ve çoğu mal kara yoluyla gümrüksüz olarak sınırdan giriyor. Bunun yanı sıra Suriye ve Türkmenistan üzerinden de İran pazarına mal girdiği biliniyor. 2011 yılında İran’a kimyevi ürünler alanındaki ihracatımız 544 milyon dolara ulaşmıştı. Bunun beste biri boya ve boya hammaddeleri ihracatından oluşu-yordu. Merbolin Boya Yönetim Kurulu Başkanı Kenan Baytaş, 2012 yılında uygulanan ambargo nedeniyle inşaat sektürünün İran’a ihracatının durma noktasına geldiğinin altını çiziyor. Baytaş şu değerleııdirmeyi yapıyor: “Biz İran’a hem sanayi boyası hem de otomobil için sanayi
boyası veriyorduk. Scktürümüzde boya hammaddesi satanlar da vardı. Ambargodan dolayı ülkede inşaat sanayi bile durma noktasına gelmişti. İnşaat sektörünün hareketlenmesiyle boya sanayi için çok büyük bir pazar oluşacağını düşünüyorum. İran’ın beş yıl içinde, Türkiye’nin ihracatında ilk üçe gireceğini, hatta Irak’ı bile geçebileceğini tahmin ediyorum.” İstikbal ve Bellotıa markalarının sahibi Boydak Grubu’nun Genel Müdürü Murat Bozdağ da İran’la ihracatın geleceğinden umutlu. 2011 yılında 25 milyon dolar ihracat yapan şirketlerinin bu yıl İran’a hiç ihracat yapamadığını vurgulayan Bozdağ, değerlendirmelerini şöyle sürdürüyor: “İran son yıllarda gümrükleri artırdı, ithalat yapacağı malları 10 gruba ayırdı. Dokuzuncu grupta yer alan mobilya az öncelikli ürünler arasında görülüyor. Her şey normalleşirse, Türkiye’de üretilen her türlü mobilya satılabilir. İran’ın yüzde 40’ı Azeri, Türk kanalları çok izleniyor ve Türkiye’deki trendler yakından takip ediliyor. Pazar açılırsa sektörümüz ciddi satış yapabilir.”
“HER MAKİNEYİ ALIRLAR”
Makine ve akşamlarında İran’da son birkaç yıldır ihracat dursa da 2008 yılında ihracatımızın 233 milyon dolara kadar çıktığı biliniyor. Orta Anadolu Makine ve Akşamları ihracatçıları Birliği Başkanı Adnan Dalgakıran,
“Ambargo öncesinde İran’a ciddi düzeylerde makine satıyor duk. İran yük-sek gümrük uygulasa da bir yol bulunuyordu” diye o günleri hatırlatıyor. İran’ın büyük bir ekonomi olduğunu vurgulayan Dalgakıran, “Iran bizden inşaattan tekstile kadar birçok sektörde kullanı-lan makinelerin yanı sıra kompresör de alır. İran pazarının açılması Türkiye’nin genel ihracatını en az yüzde 1 artırır” diye konuşuyor.
İSTOÇ HEYECANLI
İran’a en iyi zamanlarda 100 milyon dolara yakın hububat, bakliyat ihracatı yapan Türkiye, bu rakamı kısa sürede iki hatta üç katma çıkarabilecek potansiyele sahip. İranlIların inşaat malzemesinden gıda ürünlerine kadar önemli düzeylerde alım »j, yaptığı bölgelerden biri olan İkitclli’deki İSTOÇ, yani İstanbul Toptancılar Sitesi esnafı da gelecekten umutlu. İSTOÇ Başkanı Nahit Kemalbay, Iranlılar ISTOÇ’a gelip pazarcı gibi alıp
