İş yaşamında liderlik

Sezgi gücü, gerçek liderliğin önemli sırlarından biridir. Gündemi kavramak, verilen her kararı evrensel bakış açısıyla yorumlamak lideri lider yapar.

DEĞER yargıları günümüzde sosyal motiflerin üzerine inşa edilir. Her kültürün kendine göre inançları vardır. Kimi alçak gönüllülüğü esas alır, kimi de büyüklük sanrılarını. Genellikle o kültürün ortak alışkanlıklarıdır bunlar. Örneğin, Türkler büyüklük olgusunun ölçülü tevazudan geçtiğine inanırlar. Bizim anlayışımızda hizmet verdiği topluluğa yeni katkılar yapan kişi büyüktür. Ve gerçek lider odur! Oysa şimdi çoğu şirkette sıradan insanlar liderlik iddiasıyla yarışmakta.

Evet, liderlik dediğin nedir? Herkes sözüm ona liderdir bugünkü iş yaşamında. İster patron ol, ister profesyonel yönetici; kimileri bir şekilde kendini lider hisseder. Bu ayrıcalık kişinin yalnız kendinde bulunur, o adeta insanları yönetmek için yaratılmıştır.

ISMARLAMA LİDERLİK OLMAZ

Sözde liderlik günümüzde öylesine ucuzlamış bir duygudur ki sıradan insanı bile sözüm ona liderlikle ödüllendirir. Acaba ünlü liderler mi kendine benzemektedir yoksa kendisi o ünlü liderlere mi? Belki de bu yakıştırma bireyin kendine karşı, kendini ispat gayretiyle yapılan psikolojik bir telafi mekanizmasıdır.

Dahası, liderlik nedense dış görünüşle değerlendirilir hep. Aynalarla dost olunur önce. Kimileri ayna karşısında saçlarını tararken bir an durup camda beliren surata şöyle bir bakar: Evet, Tanrı neler yaratmıştır! Bu etkileyici bakışlar boşuna mıdır?

Sonra gözler kısılıp sol kaş hafifçe yukarı kaldırılır. Sanki lider karizmasının bir izdüşümü yansımaktadır aynaya. Emretme moduna kilitlenmiş surat çeşitli mimiklerle iyice test edilir. Oluşan görüntü hayranlıkla süzülürken üst perdeden hafifçe öksürülür.

Bu davranış bir kişilik testi gibidir. Tanrı, yetenekli kulunu çok şükür ki lider olması için yaratmıştır. Yeni filizlenen ‘selfie’ akımının geleneksel türevidir bu davranış sanki.

Sözüm ona liderlik sadece erkeklere özgü değildir. Şık bayanların bir bölümü de günlük makyajları sırasında gerçekleştirir liderlik testini. Gözler işin odak noktasıdır. Hemcinsler hayal edilip alaycı bir gülümseme yerleştirilir dudaklara. Yüz vermemeyi, küçümsemeyi ve tepeden bakmayı anlatan mimiklerdir bunlar. Dişlerin kontrol edilmesinden sonra dudaklar şöyle bir gerilip sahte bir gülümsemeyle son bulur test. İçgüdüsel bir davranıştır bu. Son hareket hafiften saçları savurmak ve profilden görüntüyü şöyle bir kontrol etmektir.

Mizah kokan bu satırlar bir tarafa; bilinen klasik şablonların dışında gerçek bir lider nasıl tarif edilmelidir acaba? Gerçek liderlerin kendine göre liderlik sırları bulunur elbet. Ismarlamayla liderlik olmaz; zaman içinde olgunlaşan güçlü bir mizaç ve karakterin bileşimidir gerçek liderlik.

LİDER OLUNMAZ, LİDER DOĞULUR

Kendine özel bir havası bulunur gerçek liderin. Çekim gücünün görünmez etkisidir bu. Liderlerin beyinsel yapılarıyla gerçekleştirdikleri bu sihirli özellik, muhatabı çekimsel bir güçle etkiler. Her şey yaratılıştan gelen genlerde saklıdır. Bu nedenle lider olunmaz; lider doğulur!.. Sonradan olma liderlik öyküleri sadece bir söylencedir.

Gerçek liderlerin yarattığı fotoğraf ruhun bedene yansıyan görüntüsü gibidir. Kimi güleç haliyle sizi rahatlatır, kimi de nezaketiyle riyadan uzak bir görüntü verir. Bunlar gerçek liderliğin dışa yansıyan ipuçlarıdır.

Gerçek liderler model alman ve taklit edilen kişilerdir aynı zamanda. Lider sadece mutluluk üretmek için koşullanmış, kendisi de mutlu olan bir kişidir. Mutsuz tiplerden lider değil, başkalaşıma uğramış saplantılı bireyler ortaya çıkar.

Lider insanları hissettirmeden eğitir. Taklit ihtiyacı ise öğrencinin öğretmenine duyduğu hislerle aynıdır. Ancak, lider öğretmeye kalkışmadan öğreten kişidir. Gerçek liderler söylenti için değil, insanlar inandığı için liderdir.

Güçlü bir lider karşısındaki muhatabın sağ beynini harekete geçirir. Hayal kurmak bir bakıma liderden sessiz komut almak demektir. Sanılanın aksine liderler yol göstermez; o yolun nasıl bulunacağına ilişkin hayal gücünü harekete geçirir.

Kendilerini lider sananlarda ise aşağılık duygusu ya da kendine hayranlık (narsisizm) saplantıları vardır. Lider olduğu sanrısına kapılanlar kendilerini en yüksek perdeden lider ilan ederler hemen. Oysa liderlik ilan edilmez ispat edilir.

Gerçek liderler güven duygusu içindedir. Sakin kararlılıkları gözlerine yansımıştır, içten bir bakış liderin yegâne silahıdır. Gözlerinizin içine baktığında sizi yüreklendirir. Çirkin, geçimsiz, sert tiplerden lider çıkmaz. Espri yeteneği ise gerçek liderliğin öncül ipuçlarını sunar size.

LİDER EMRETMEZ, ESİNLENDİRİR

Liderlerde kendine güven duygusu yüksek düzeydedir. Fakat bu bir tutku haline gelmediği sürece bir anlam ifade etmez. Gerçek liderler tutkularını geriye değil, ileriye yöneltir. Liderin sözcük dağarcığında ‘her zamanki gibi’ ‘eskiden olduğu gibi’ şeklinde cümleler bulunmaz. Lider geçmişi bilir ancak geleceği konuşur.

Sezgi gücü de liderliğin sırlarındandır. Gündemi kavramak, verilen her kararı evrensel bakış açısıyla yorumlamak lideri lider yapar. Lider, işlek zekâsı ve evrensel kültürüyle imkânsız görünen şeyleri sıradan hale getirir.

Gerçek liderlerin gücü çok çalışmalarıyla değil sonuç almadaki başarılarıyla ölçülür her zaman. Liderler yalnız insanları değil süreçleri de değiştirirler. Her yeni süreç liderliğin kanıtıdır.

Lider değişimi devrimsel bir süreç haline getiren insandır. Hiç değişmeden kalmakla övünen insanlar asla lider olamaz. Geleneksellik olgusu liderliğin afyonudur. Panzehiri ise yenilik ve farklılık yaratmaktır. Kısacası liderler geleceğin mimarlarıdır.

Ünlü liderlerden liderlik sırları

• “Büyük kararlar vermek yeterli değildir. Bu kararları cesaret ve kesinlikle tatbik etmek gerekir.”

M. K. Atatürk

• “Bir liderin ilk görevi kendini anlaşılabilir kılmaktır.”

John F. Kennedy

• “Liderin gücü plan yapmaktan değil, yaptığı planı başarıyla uygulamaktan geçer.” ; George S. Patton

• “Bir liderin en önemli görevi umut oluşturmak ve onu şirketin tüm katmanlarına yaymaktır.”

Robert W. Galvin

• “Gerçek lider kimdir” Çalışanların hemen algılayabileceği ölçüde vizyon yaratan kişidir!?

Theodore Levitt

• “Yöneticiler işleri doğru yaparken liderler doğru işleri yapar”

VVarren G. Bennis

• “Birinci sınıf liderler birinci sınıf insanlarla çalışır. İkinci sınıf sözde liderler ise üçüncü sınıf insanlarla…”

Leo C. Rosten

• “Yöneticiler insanlarda mevcut duygulardan yararlanır, lider ise bu duygulan harekete geçirir.”

Abraham Zaleznik

• “İnsanları

heyecanlandıramıyorsanız lider değilsiniz. Oturun oturduğunuz yerde!”

James McDonald

• “Temel kural şudur: Liderlik güç kullanmak değil, insanları güçlü kılmaktır.”

VVarren G. Bennis

• “Gazeteler iki türden oluşur:

Bakılacak gazeteler ve okunacak gazeteler… Eğer ‘bakılacak gazeteler’ tiraj alıyorsa o toplumda herkes liderdir.”

John W. Gardner

Nur demirok / Para