İSTİHDAMI korumayı ve artırmayı, farklı çalışma modellerini etkinleştirerek ekonomiye ivme kazandırmayı hedefleyen İstihdam Kalkanı Paketi ile “işten çıkarma yasağı” üç ay daha uzatılacak. Bu süreyi uzatma ^yetkisi Cumhurbaşkanında olacak. Çalışanlarını kısa çalışmaya geçiren veya ücretsiz izne ayıran işverenlere normalleşme dönemine geçmesi için prim desteği verilecek. 1 Ocak 2019-Nisan 2020 arasında işini kaybedenlerin veya ücretsiz izne çıkmış diğer çalışanlar için istihdama dönüş desteği sağlanacak. İstihdama dönüş desteği kayıt dışı istihdamı da içerecek, ilave istihdam sağlayan işverene de “ilave istihdam desteği” verilecek, ilave istihdam edilen her biri kişinin işverene tüm maliyetinin yüzde 40’ı desteklenecek. Paketin teşvik edici unsurlarından biri işsiz kalma sürelerini azaltmaya yönelik olacak, işsizlik ödeneği alırken 90 gün içinde istihdama dönerek 12 ay kesintisiz çalışanların işsiz kaldıkları süreye dair emeklilik primini devlet karşılayacak. 25 yaş altı ve 50 yaş üstünün istihdama dahil olması için belirli süreli sözleşme yapabilme usulleri değişecek, istihdam Kalkanı Paketine ilişkin düzenlemeleri içeren kanun teklifinin Temmuz’a kadar yasalaşması bekleniyor.
KIDEM TAZMİNATINDA KRİTİK ZİRVE
İlgili bakanlıklar tarafından üzerinde çalışılan, işçi ve işveren temsilcileriyle paylaşılan, kıdem tazminatını da kapsayan tamamlayıcı emeklilik sistemine yönelik düzenlemenin ise sonbaharda TBMM gündemine geleceği ifade ediliyor. Geçen hafta kıdem tazminatının tüm tarafları devletin zirvesinde bir araya gelmişti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, reformu tüm boyutlarıyla değerlendirmek üzere Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, TISK Başkam özgür Burak Akyol, Türk-Iş Başkanı Ergün Ata-lay ve Hak-lş Başkanı Mahmut Arslan’ı Beştepe’te kabul etti. Edinilen bilgiye göre, Meclis’in Temmuz’da tatile gidecek olması nedeniyle yasal çalışmanın yeni yasama döneminde gündeme geleceği, bu dönemde sosyal tarafların taleplerini ekonomi yönetimine iletmesi istendiği öğrenildi.
2022’DE DEVREYE GİRECEK
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi’nin (TES) 1 Ocak 2022 itibarıyla devreye girmesi planlanıyor. TES bağlamında kıdem tazminatında düzenlemeye gidilmesi öngörülüyor. Bakan Selçuk’un açıklamalarına göre, TES iki bölümden oluşacak. Tüm özel sektör çalışanları karma TES’e dahil olacak, sonra dileyen kişi isteğe bağlı TES’e geçiş yapabilecek. Geçmiş kıdem haklarının korunacağı sistemde, çalışanlar açısından bir hak kaybı olmayacak. Kıdem tazminatı sisteminde brüt ücretinin yüzde 8.33’ünü kıdem tazminatı olarak alan işçi, karma TES’te yüzde 5.33’ü kıdem tazminatı, yüzde 3’ü işveren katkısı olmak üzere toplamda yüzde 8.33’lük hakka sahip olacak. Yüzde 3’lük işveren katkısı bireysel fon hesabında toplanacak. Kıdem tazminatında bir senelik çalışmanın karşılığında 30 günde kıdem alındığını anımsatan Bakan Selçuk, yeni modelde yüzde 8.33’ün korunmakla kalmadığını, üstüne çıkıldığını ifade etti. Bakan Selçuk’un açıklamalarına göre, yeni sistemde kıdem hakkı yılda 30.8 güne çıkacak. Mevcut durumda çalışan istifa ettiğinde yüzde 8.33’lük kıdem hakkının tümü yanarken, karma TES’te bireysel fon hesabındaki yüzde 3’lük hakkı saklı kalacak. Çalışanların karma TES’e geçmeden önceki kıdem tazminatı hakkı da saklı olacağından herhangi bir hak kaybı söz konusu olmayacak.
YÜZDE 1 DEVLET KATKISI
Bakan Selçuk’un açıklamalarına göre, isteğe bağlı TES’te yüzde 1 devlet katkısı da uygulanacak. Çoğu ülkedeki tamamlayıcı emeklilik sistemlerinde devlet katkısı olmadığım vurgulayan Selçuk, sistemi teşvik etmek için yüzde 1 devlet katkısı koyacaklarını dile getirdi. Selçuk, “Aynı zamanda çalışanlarımızın ödemesi öngörülen oranlarda da vergi indirimi, damga vergisinde belli indirimleri de düşürdüğümüzde onların ödeyeceği aslında çok minimal olacak” dedi.
Bakan Selçuk’un “en sade ve en verimli” model olarak ifade ettiği TES kapsamında birikimler emeklilik yatırım fonları aracılığıyla değerlendirilecek. îsteğe bağlı TES kapsamında bireysel fon hesabında biriken tutar, çalışanın bazı istisnalar dışında her durumda ve aynı işyerinde bir yıldan fazla çalışması kaydıyla işten kendisi ayrılması koşullarında da kazanılmış hakkı olacak. Tamamlayıcı emeklilik yaşı 60 olarak be-^’lirlendi fakat emekli olmak için herhangi .. bir süre şartı bulunmuyor. Kişi emekli olduğunda hesabında biriken tutarın yüzde 25’ine kadar toplu ödeme alabilecek. Bireysel fon hesabında kalan tutar aylık olarak ödenecek.
ENGELLİLERE HİBE DESTEĞİ
İstihdamı artırmaya yönelik paketin gündemde olduğu bir dönemde engelli ve eski hükümlülerin girişimciliğini destekleyecek adımlar da atılıyor. Engelli ve eski hükümlülere hibe desteği için 2020 yılı ikinci dönem başvuruları başladı. 2020 yılı ikinci dönem Engelli ve Eski Hükümlülere Yönelik Proje Destekleri başvuru rehberine göre, kendi işini kurmak isteyen engellilere 65 bin TL’ye kadar hibe destek verilecek. Eski hükümlüler için Adalet Bakanlığı’nın ilgili birimleri tarafından yapılan başvuru sonrasında bütçe imkanları doğrultusunda kaynak tahsis edilmesi uygun görülen projelere vergiler dahil en fazla brüt asgari ücretin 15 katına kadar kurulacak işyeri için gerekli olan giderleri kapsayan “kuruluş desteği” sağlanacak.
Hibe desteğinden yararlanmak isteyenler, projeleriyle 17 Temmuz günü mesai saati bitimine kadar Çalışma ve IŞKUR 11 Müdürlüklerine veya hizmet müdürlüklerine başvuruda bulunacak. Başvuru rehberine göre destekle, engelli ve eski hükümlülerin kendi işlerini kurmasına, engellilerin mesleki eğitim ve rehabilitasyonları, işe ve işyerine uyum projeleri, destek teknolojileri ve korumalı işyerleri ile diğer projeler aracılığıyla istihdamlarına yardımcı olmak amaçlanıyor. Çağrıya başvuru yapabilecek engellilerin ve eski hükümlülerin IŞKUR’a “engelli veya eski hükümlü” olarak kayıtlı olması gerekecek. Engelli ve hükümlülerde aranacak şartlar arasında 18 yaşım tamamlamış olmak, emekli olmamak, kendi üzerine aktif olarak kayıtlı işyeri bulunmamak, girişimcilik eğitim programı sertifika programına sahip olmak, kendisine vasi tayin edilmemiş olmak, herhangi bir icra dosyası bulunmamak yer alacak. Bakan Selçuk, 2014’ten bu yana kendi işini kurmak isteyen engellileri desteklemeye devam ettiklerini kaydederek, “Bu kapsamda, 2 bin 291 engellinin kendi işini kurma projesine 96 milyon 944 bin TL hibe desteği sağladıklarını açıkladı.
Özel tiyatrolara destek
Kültür ve Turizm Bakanlığı’mn özel tiyatroların projelerine 2020-2021 sanat sezonunda yapacağı yardımlar için başvurular 1 Temmuz’da başlayacak. E-devlet sistemi üzerinden online alınacak başvurular 31 Temmuz’a kadar sürecek. Bakanlıkça özel tiyatroların projelerine, başvuruda sunacakları toplam tahmini maliyetin yüzde 70’ine kadar yardım yapılacak. Yardım tutarları profesyonel tiyatrolar için yıllık 150 bin TL’ye, geleneksel tiyatrolar için 30 bin TL’ye kadar çıkacak. Kültür ve Turizm Bakanlığı, günün koşulları ve sektörden gelen talepler göz önünde bulundurarak 5 Mayıs 2020’de Özel Tiyatroların Projelerine Yapılacak Yardımlara İlişkin Yönetmelik’te birtakım düzenlemelere gitmişti. Yapılan düzenlemeler ile özel tiyatrolar kurumsallaşmaya ve profesyonelleşmeye teşvik edilmiş, sigortalı istihdamı bir değerlendirme ölçütü haline getirilmişti. Sektör çalışanlarının haklarının ön plana çıkarıldığı değişiklikle, başvuru tarihleri öne çekilmiş yardımların sanat sezonu başlamadan açıklanması planlanmıştı. Bu arada özel tiyatroların güncel ihtiyaçlarına göre yenilenen, çeşitli teşvik ve indirimlerin önünü açan “Kültür Girişimi Belgesi” edinme süreci, 14 Haziran’da Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren yönetmelik değişikliğiyle kolaylaştırıldı.
Meclis ekonomi ağırlıklı çalışıyor
Ekonomiye ilişkin iki önemli düzenleme geçen hafta TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi. Bu düzenlemelerden ilki Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’da değişiklik yapan kanun teklifiydi. Türk rekabet hukuku mevzuatına, AB mevzuatında yer alan taahhüt ve uzlaşma müesseselerini kazandıran düzenlemeyle rekabetin korunmasında “hakim durum” testi yerine “etkin rekabetin önemli ölçüde azaltılması” testi geliyor. İkinci düzenleme ise ekonomiye ilişkin torba teklif. Yeni düzenlemede öne çıkan başlıklardan biri çek mağdurlarının mağduriyetinin giderilmesi. Karşılıksız çekten hüküm giyen kişi, tahliye tarihinden itibaren en geç 1 yıl içinde çek bedelinin ödenmeyen kısmının onda birini alacaklıya ödeyecek. Kredi ve banka kartı, faktoring, fınansal kiralama ve GSM operatörlerinin abonelik sözleşmeleri artık elektronik olarak uzaktan yapılabilecek. Salgın nedeniyle kamu kurum ve kuruluşları ile kamu sermayeli bankaların mali yıl içerisinde oluşabilecek ilave finansman ihtiyaçlarını karşılayabilmek amacıyla ihraç edilebilecek ikrazen özel tertip devlet iç borçlanma senetleri için yüzde 3 olan limit yüzde 5’e çıkarılacak. Bu düzenlemeyle söz konusu kuruluşlara 22 milyar TL’lik ek finansman sağlanacak.
250 milyon euro’luk kredi garantisi
Dünya Bankası, küçük ve orta ölçekli Türk ihracatçılarına finansman desteği sağlayacak. Dünya Bankası İcra Direktörleri Kurulu, Türkiye Uzun Vadeli İhracat Finansmanı Garantisi Projesi için Türk Eximbank‘a sağlanacak 250 milyon euro tutarında kısmi kredi garantisini onayladı. Kurumdan yapılan açıklamada, projenin, 250’den az çalışana sahip ihracat odaklı küçük ve orta büyüklükteki işletmeler [KOBİ] ile 250-bin 500 çalışanı olan orta-büyük ölçekli işletmelerin uzun vadeli finansmana erişimini artırmayı amaçladığı bildirildi. Garantili kredi tutarlarının en az yüzde 70’inin ihracat odaklı KOBİ’lere sağlanacak alt krediler için kullanılacağı belirtilen açıklamada, garantili kredi tutarlarının en az yüzde 10’unun kadınları kapsayıcı şirketlere kullandırılacak kredilere ayrılacağı kaydedildi.
HÜLYA GENÇ SERTKAYA
