İthal Karpuz Yeli Üreticiyi Mağdur Ediyor
Manav ve pazarda tezgahlar karpuzla dolmaya başladı. Çoğu İran, Ürdün, Yemen ve Afrika ülkelerinden ithal ürünler. Yerli hasadı haftaya başlayacak. Üreticiler ithalatın yerli üreticiyi mağdur ettiğini söylüyor…
KARPUZ yaz döneminin en favori meyvelerinin başında geliyor. Yaz sıcağında susuzluğu ve harareti gidermek için ilk aklımıza gelen meyvelerdendir. Bugünlerde yaz gelmeden manavlarda, pazarlarda, marketlerin manav reyonlarında boy boy karpuzlar dizilmeye başladı. Hem de kilosu 5 TL’den. İstanbul Hali’nde karpuzun fiyatı şimdiden 3.8 TL.
Oysa, Türkiye’de karpuz hasadı henüz başlamadı. İlk hasat Adana’da önümüzdeki hafta başlayacak. Peki, bu karpuzlar nereden geliyor? Çok az miktarda seralardan çıkan karpuzlar var ancak bu bolluğun sebebi olacak miktarda değil. Haliyle ithal ediliyor. Türkiye’ye şu anda en çok İran karpuzu geliyor. İran’ı Ürdün ve Yemen ürünleri takip ediyor. Afrika ülkelerinden de karpuz geldiği konuşuluyor. Manav, pazar ve market tezgahlarında İran ve Ürdün karpuzları kıyasıya rekabet ediyor. Konuştuğumuz manavlar İran karpuzunun piyasada daha çok olduğunu belirtiyorlar. Hangisinin İran, hangisinin Ürdün malı olduğunu tüketicinin bilmesi mümkün değil, ancak satıcıdan bu bilgileri alabiliyorsunuz.
4 MİLYON TONLA DÜNYA İKİNCİSİYİZ
Türkiye’de geçen yıl 4 milyon ton karpuz üretimi gerçekleşti. Bu yıl hasadın 4 milyon tonun üzerinde olması bekleniyor. Karpuz üretiminde Adana açık ara önde. Toplam üretimin beşte biri sadece Adana ve ilçelerinde üretiliyor. Adana’yı Antalya, İzmir ve Diyarbakır takip ediyor. Şanlıurfa’da da hatırı sayılır bir karpuz üretiminin olduğunu belirtelim. Bu ilk beş ili ise Ankara, Mersin, Samsun, Mardin, Muğla, Manisa, Balıkesir, Denizli takip ediyor.
Dünyada tahmini 103 milyon ton karpuz üretimi yapılıyor. Çin dünya karpuz üretiminin yüzde 60’ını tek başına yapıyor. Açık ara lider olan Çin’i 4 milyon tonla Türkiye takip ediyor. Türkiye’nin dünya karpuz üretimindeki payı yüzde 3.9 seviyesinde. Türkiye’yi İran takip ediyor. Ardından sırasıyla Brezilya, ABD, Rusya, Mısır, Özbekistan, Cezayir ve Meksika geliyor.
HASAT HAFTAYA BAŞLIYOR
Karpuzun başkenti Adana’da önümüzdeki hafta ilk hasat başlıyor. Adana Seyhan ve Yüreğir bölgesinde üreticiler hasat için hazırlıklarını tamamladılar. Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akm Doğan, Adana karpuzunun çıkmasıyla karpuz ithalatının noktalanacağını belirtiyor. İthal karpuzların ağırlıklı olarak İran ve Ürdün’den geldiğini söyleyen Doğan, yerli hasadın başlamasıyla birlikte ithalatın da yasaklanması gerektiğini vurguluyor.
Yüreğir Ziraat Odası ve Adana Tarım İl Müdürlüğü karpuz konusunda özel çalışmalar yapıyor. Tüketiciyi bilinçlendirmek için “Ham Karpuz Timi” kuran Yüreğir Ziraat Odası, olgunlaşmamış karpuzların satımını engellemeye çalışıyor. Hasat boyunca ekim alanlarını tarayacak timler, ham karpuz hasadmı engelleyerek, dünyaca ünlü Adana karpuzunun imajının zedelenmesini de önleyecek. Olgunlaşmadan hasat edilen karpuzlar, Valilik kararınca imha edilecek. Karpuz seçimi ile ilgili yanlış bilgileri bertaraf etmek için çalıştıklarını belirten Doğan, yanlış bilgilerden hem tüketicinin hem de üreticinin mağdur olduğunu belirtiyor.
DOĞRU BİLİNEN YANLIŞLAR
Doğan, kamuoyunda karpuzların kalitesi ve niteliği konusunda bir dizi söylentinin olduğunu, bunların çoğunlukla yanlış olduğu bilgisini veriyor. Doğan sözlerini şöyle sürdürüyor:
“Taş, toprak, sulama, ilaçlama, poyraz veya üzerine basılma gibi nedenlerden dolayı karpuzun dış kabuğunda oluşan eğrilik, leke ve yaraların, arıların fazla tozlama yapmasından dolayı oluştuğu, bu tür karpuzların daha lezzetli olduğu konuşuluyor. Bu büyük bir hatadır, gerçekle hiçbir ilgisi yoktur. Karpuzun dış kabuğunda meydana gelen eğrilik, leke ve yaralanma meyvede istenmeyen bir durum. Bu meyvelerin ekonomik değeri yoktur.”
Bu tür karpuzları büyük manav ve marketlerin raflarında görmenin mümkün olmadığını söyleyen Doğan, kurumuş sapların olgunluk göstergesi olarak gösterilmesinin yanlış olduğuna dikkat çekerek, “Bilakis sapı kurumuş meyvenin içi geçmiştir.
Rafta çok uzun süre beklediği için sapı kurumuştur” diyor.
Toprağa temas eden bölge sarı ise olgun, beyaz ise hamdır şeklinde bilgilerin yanlış olduğunu vurgulayan Doğan, sararma veya eğriliğin, olgunlukya da lezzetle ilgi- Süleyman si olmadığını, bunun bilimsel bir // bilgi olmadığını söylüyor. “Bu bilgi-ler ışığında karpuz alan biri bir daha karpuz almaz. Tüketiciyi karpuzdan soğutur” diyen Doğan, bu tür bilgiler verilirken üreticilerin de düşünülmesi gerektiğine dikkat çekiyor.
“İTHALAT İÇİN ÖNLEM ALINMALI”
Adana Seyhan Ziraat Odası Başkanı Süleyman Girmen ise yaptığı açıklamada, karpuz ithalatının üreticinin piyasasmı bozduğunu vurguluyor. Üreticinin zarar görmemesi için ithalat konusunda önlemler alınması gerektiğini söyleyen Girmen, “Şu anda yerli üretim yok. Piyasa ithal karpuzla doldu. Tüketicinin ağız tadını bozuluyor. Yerli karpuz bir haftaya çı-Girmen kar. Yerli karpuzu tercih edilmesini tavsiye ederim” diyor.
Girmen’in verdiği bilgiye göre, İran, Yemen, Ürdün ve Afrika’dan karpuz girişi var. Girmen, yerli üretimin artmasıyla ithalatın yasaklanmasını istiyor ve “İthalat hemen yasaklanmaz ise erkenci ürün çıkaran çiftçilerimiz zarar eder. Erken ürün çıkarmanın avantajmı kullanmalarını istiyoruz” diyor.
Karpuz seçerken nelere dikkat etmeli?
Tüketici meyveyi seçerken, dış kabuk renginin canlı ve yeşil olmasına, renginin değişmemiş olmasına dikkat etmeli. Görünümü en taze meyveyi almalı. İkincisi karpuzun sapı taze olmalı ki meyve taze ve lezzetli olsun. Ayrıca, sapın üzerinde bulunan tüyler dökülmüş olmalı. Eğer bu tüyler dökülmüşse meyve olgun, dökülmemişse hamdır.
Her biri ötekinden lezzetli
Karpuz çeşitleri: Adana, Diyarbakır, Tekirdağ, Aiacaiı, Sülle, Geleneksel Siyah, Yeni Dünya Üretimde öne çıkan iller: Adana, Diyarbakır, Antalya, Şanlıurfa, İzmir, Aydın, Ankara, Mersin, Manisa, Denizli, Balıkesir, Samsun
1 dekar karpuz bahçesinin maliyeti
Karpuz Türkiye’nin neredeyse her bölgesinde yetişebiliyor. Tek yıllık bir bitki. Yani her yıl tarlaya karpuz fidelerini dikmeniz gerekiyor. Karpuz yetişme aşamasında bol su ister. Bu nedenle de Türkiye’nin her bölgesinde yetişse de yetiştiği yerde su sıkıntısının olmaması gerekiyor. 1 dekar bahçenin maliyeti 2 bin TL civarında. 1 dekardan 6 ton karpuz alınıyor. Tarlada ilk dönem fiyatı kilosu 70 kuruşun üzerinde olsa da yaz döneminde 30 kuruşa kadar geriliyor. Haliyle tezgaha erken karpuz çıkaranlar daha karlı olabilir. Ürün bollaştığında toplama maliyetini çıkaramama ihtimali bile var. Üretimin bol olduğu yıllarda bu duruma sıklıkla şahit oluyoruz. Bu sebeple üretici dikkatli ve planlı olmalı.
İDRİZ ÇOKAL
