Kağıt-karton ambalaj sektöründe iyileşme devam ediyor
KURLARDAKİ düşüş piyasalara yansımaya başladı. Geçen yılın ağustos ayında kurlardaki yükseliş nedeniyle yüzde 100’lere varan hammadde maliyeti artışlarıyla karşı karşıya kalan piyasalar yeniden dengesini bulmaya çalışıyor. Bunun en bariz örneği de kağıt-karton ambalaj sektöründe yaşanıyor. Gıdadan hazır giyime, otomotivden kişisel bakıma birçok sektörde kullanılan karton ambalaj ve oluklu mukavva hammadde fiyatları geçen yılın son çeyreğinden bu yana ortalama yüzde 30 geriledi. En büyük üretici Kartonsan’m fiyat indirimiyle kur zamlarının yarıya yakını ambalaj üreticilerine iade edildi. Ancak ambalaj üreticileri bunu sanayicilere birebir yansıtmakta zorlanıyor. Üreticiler artan işçilik ve enerji gibi maliyetler nedeniyle daha yüksek oranlı indirimlerin mümkün olmadığını söylüyor.
“DİKKATLİ DAVRANIYORLAR”
Karton Ambalaj Sanayicileri Derneği (KASAD) Başkanı Alican Duran, kullandıkları karton hammadde fiyatlarının yılbaşından beri gerilediğini belirtiyor. Kurlar nedeniyle yapılan zamların toz duman dağılınca yılbaşından bu yana geri geldiğini söyleyen Duran, fiyat indirimlerinin sektörde yeterince karşılık bulmadığını vurguluyor. Seçimler nedeniyle piyasaların beklentide olduğunu söyleyen Duran, “işler geçen senenin ilk çeyreği ile aynı seviyede gidiyor. Herkes adım atarken dikkatli davranıyor” diyor.
KASAD Yönetim Kurulu Sekreteri ve PrintPark Yönetim Direktörü Ferit Dansık da Duran gibi işlerin şu dönemde dolar bazında geçen yıla paralel rakamlarda seyrettiğini düşünüyor. “İşleri TL olarak değerlendirdiğinizde cironuz yukarıda gibi gözüküyor fakat üretim miktarları ve döviz karşılığına bakarak ben stabil diye düşünüyorum. TL enflasyon ve kur yüzünden geçen seneye göre şişik gözüküyor” diyen Dansık, piyasaların seçime odaklandığı görüşünde. Sanayicilerin, ambalaj sanayicilerinin hammadde indirimlerini kendilerine yansıtmadığı değerlendirmeleri karşısında ise şunları söylüyor: “Bu yanlış, zira geçen sene Ağustos ayında herkes fiyatlarını düzenlemek zorunda kaldı. Biz fiyatlarımızda malzemeye denk gelen kısmı kadar artış yaptık. Yılbaşı itibarıyla da malzeme dışı kalan kısmına enflasyon oranında artış yaptık, malzemeye denk gelen kısımdaki gerilemeyi de yansıttık, ama enflasyon oranının yüksek olması sebebiyle toplam fiyatta bir indirim sonucu çıkartmadığı gibi 5-6 puan daha ilave artış mecburiyeti getirdi. Herkes döviz dengelenme sürecine girdiğini düşünüp fiyatların düşmesi gerektiği algısına düşüyor ama şu unutuluyor ki halen yüksek enflasyonumuz var. Para maliyeti halen yüksek ve bulunabilirliği zor. Bu ortamda insanlar en değerli stokun para olduğunu düşünüyorken şu an en önemli şey tedarik zincirinin bozulmadan sağlıklı şekilde ilerleyebilmesini sağlamak, üretimi canlı tutup hayatta kalmak; ve maalesef bu yanlış fiyat ile yapılamaz.”
“ANİ DÜŞÜŞ DE ZARARLI”
Gri mukavvayı hammadde olarak kullanan, kitap, dergi, defter ve ambalaj imal eden Levent Ofset’in Yönetim Kurulu Başkanı Levent. Çolakoğlu, hammadde fiyatlarındaki ani yükselişler gibi ani düşüşlerin de sektöre zarar verdiğini söylüyor. Kalite hassasiyeti nedeniyle hammaddeyi ağırlıklı yurtdışından sağla-. dıklannı belirten Çolakoğlu, şöyle konuşuyor:
“Ani düşüşler de üreticiyi rahatsız ediyor. Müşteriler talep ediyor ama elimizde hammadde stokları var. Yüksek maliyetli stoklarda indirim yapmak zor. Yapmazsanız da başkaları yapıyor; haksız rekabet oluyor.”
Türkiye’de karton kutu denince akla oluklu mukavva geliyor. Oluklu mukavva üretimi yıllık 1.5 milyar dolarlık hacmi ile ambalaj sektörünün yüzde 30’unu kapsıyor. Başta e-ticaret olmak üzere yaş sebze-meyve, ilaç, kozmetik, temizlik maddeleri, et ürünleri, hazır giyim, ayakkabı, makine parçası, seramik, cam ve benzeri birçok alanda paketleme ve nakliye aşamasında oluklu mukavvadan ambalaj kullanılıyor. Dolayısıyla sektör ekonominin nabzını yakından hissediyor.
Türkiye’de sektör ihtiyacı olan hammaddenin yüzde 70’ini geri dönüşümden elde edilen kağıtlardan karşılıyor. Kalan yüzde 30’luk bölümünü ise ithal ediyor.
2018’de 2 milyon 300 bin ton oluklu mukavva üretimi yapılan Türkiye’de üretimin yüzde 95’i iç pazara satılıyor. 2023’te üretimin 4 milyon tona ulaşacağı tahmin ediliyor.
“YÜZDE 20 İNDİRİM YAPILDI”
Türkiye kağıt endüstrisinin en parlak segmenti olan oluklu mukavvanın yurtdışı piyasalarda hammadde fiyatları son Kasım 2016 ila Ağustos 2018 arasında yüzde 80’e yakın artmıştı. Ancak son altı ayda fiyatlar yüzde 40 ila 60 arasında geri geldi, Oluklu mukavva üreticileri hammadde indirimlerini sanayici müşterilerine yansıtmakta zorlanıyor.
Oluklu Mukavva Sanayicileri Derneği (OMÜD) Başkanı Mehmet Nuri Görenoğlu, hammadde fiyatları geri gelse de artan doğalgaz, işçilik gibi maliyetler nedeniyle sanayiciye indirimin tam yansıtılamadığım söylüyor. Yine de yüzde 20 indirimin yansıdığım belirten Görenoğlu şöyle konuşuyor: “Fiyat düşüşü olsa bile üreticinin elinde pahalı stoklar var. Stoktaki ürünlerin maliyeti azalmıyor. Yüzde 10 aşağı yukarı fiyat hareketi dengelenebilir ama yüzde 20’lerin üstündeki hareketler piyasada sıkıntıya neden oluyor. Aşırı iniş çıkışlar iyi değil; istikrar arzu ediyoruz.”
GİDERLER ARTIYOR
Camdan fastfood gıdaya otomotiv yedek parçasından karton bardağa kadar birçok ambalajı üreten Ekol Ofset, ağırlıklı hammadde olarak krome karton kullanıyor. Türkiye’de gıdada kullanılacak karton hammaddesini bulamadıklarını, bu nedenle ithal ettiklerini söyleyen firmanın Kurucu Ortağı ve Yönetim Kurulu Üyesi Ülkü Büyükgönenç , kurlar nedeniyle hammadde fiyatının fahiş arttığını hatırlatıyor. Kur zamlarını rekabet nedeniyle müşterine yansıtamadıklarını söyleyen Büyükgönenç, beklentileri karşılayacak indirim yapmanın zorluğuna işaret ediyor. Büyükgönenç, “Daha yeni karton hammaddeye yüzde 5 zam geldi, işçilik, elektrik, nakliye gibi giderler arttı. Diğer giderlerde indirime değecek bir düşüş yok. Biz firma olarak ağırlıklı ihracat yaptığımız için bu dönemde fazla etkilenmedik, işçi çıkarmadık. Aynı seviyeyi koruyoruz” diye konuşuyor.
NAKİTE İNDİRİM
E-ticaret sektörünün yoğun olarak kullandığı oluklu mukavvadan yapılmış ambalaj fiyatları sanayicilere yeterince yansımadı. Ancak sanayicilerden nakit ödeme yapanlara sektörün yüzde 25’e kadar indirim yaptığı belirtiliyor. Panel Kırtasiye Yönetim Kurulu Başkanı Fatih Atalar, Ağustos ayında kağıt fiyatlarının yüzde 100 arttığını hatırlatarak sözlerine başlıyor. Ticaretlerini normal seyrinde devam ettirdiklerini söyleyen Atalar, “KDV indirimiyle birlikte kitapların fiyatları yüzde 8 ucuzladı. Biz ciddi miktarda e-ticaret yapıyoruz. Yıllık 200 bin adet paket gönderiyoruz. Ambalaj giderlerimizin düşmesini elbet isteriz. Piyasada hammadde tedari-ğinde nakit ödemelerde yüzde 25 iskonto yapıldığım biliyoruz” diyor.
Mehmet Nuri 6ÖRENG6LU / Oluklu Mukavva Sanayicileri Derneği (OMÜD) Yönetim Kurulu Başkanı
“İndirimi yansıtmakta zorlanıyoruz”
Türkiye 2018’de 2 milyon 300 bin ton oluklu mukavva üretti. Sektörün ilk çeyrek rakamları nisan ayında netleşecek. Rakamların geçen yılın ilk çeyreği ile karşılaştırıldığında çok kötü olmayacağını düşünüyorum. Sektörümüzün hammadde fiyatları 2016 Kasım’dan beri sürekli yükselişteydi. Selülozdan üretilen hammaddenin dünyadaki fiyatları 2018’in ortalarına kadar yüzde 80’e yakın artmıştı. Ancak hammadde fiyatları son altı ayda yüzde 40 geri geldi. Bu düşüş martın başında dip yaptı. Daha sonra ise kağıt üreticileri yüzde 5 zam yaptılar.
Bu zam psikolojik olarak daha fazla indirim beklemeyin anlamına geliyor. Kartonsan olumlu mukavva üretmiyor. Onun indirimi bizi etkilemiyor. Biz Kipaş Kağıt, Modern Karton gibi firmalardan alıyoruz.
Büyük oranlı indirim görmedik. Ayrıca hammadde fiyatlarındaki düşme tek başına bir şey ifade etmiyor. Doğalgaz bir yıllık dönemde yüzde 70 artmış. Asgari ücret artışı ortada. Sektör sanayiciye hammadde fiyatlarındaki indirimi yansıtmakta zorlanıyor.
RAHÎME BAŞ UÇAR
