Kamkat Yetiştiren Kazanıyor
Kamkat Bahçe Maliyeti
Narenciyenin yetiştiği her bölgede kamkat bahçesi kurulabilir. Birkaç yıl öncesine kadar sadece tarımsal araştırma enstitülerinde bulunan kamkat fidanı artık fidancılardan da temin edilebiliyor.
Fidancılarda bulamayanların adresi yine BATEM ve ALATA Tarımsal Araştırma Enstitüleri. Fidanların tanesi 15 TL. Bir dekara 150 ağaç dikilebiliyor. Bodur cinsler öneriliyor. Dekardaki ağaç maliyeti 2 bin 250 TL. Sulama, bakım ve diğer maliyetlerle birlikte 5 bin TL’yi geçmiyor. 1 ağaçtan 40-50 kilo kamkat elde edilebiliyor. Dekarda verim 6-7 ton civarında oluyor. Kilosu 3 TL’ye tarladan satılan kamkatın dekar başına geliri 20 bin TL’ye yaklaşıyor. Üreticiler için ciddi fırsat olduğunu vurgulayalım.
‘Minyatür portakal’, ‘süs portakalı’ ‘altın portakal’ olarak bilinen kamkatın üretimi hızla yaygınlaşıyor. 20-30 TL fiyatlarla manavlardan sonra pazar tezgahlarında da yer almaya başladı. Bu meyvede fırsat var, geç kalmayın!..
PORTAKAL, limon, mandalina, greyfurt açısından şanslı bir ülkeyiz. Ege ve Akdeniz kıyılarında yılda yaklaşık 4 milyon ton narenciye üretiyoruz. Bunun 1.5 milyon tonu ihracata gidiyor. Geçen sezon 1 milyar dolarlık ihracat geliri sağladık. Bugünlerde narenciye sezonunun tam ortasmdayız. Mandalina sezonunun yavaş yavaş sonuna yaklaşırken portakalın tam mevsimi. Sezon şubat sonuna kadar devam edecek.
Malum, meyvecilik son dönemlerde yeniden yükselen trend olmaya başladı. Ancak klasik ürünlerin pazar şansı o kadar da yüksek değil. Kivi, lime (misket limonu), pepino, blueberry gibi yeni ve niş ürünlerle fark yaratan üreticiler daha çok kazanıyor. Narenciye ailesinin bir üyesi olan kamkat (kamquat) da bu farklı ürünlerden biri.
HALA FIRSAT VAR
Bu meyveyi ilk olarak 2011 yılında okurlarımızın dikkatine sunmuştuk. Özellikle Ege ve Akdeniz kıyısında narenciye ile uğraşan üreticilerimiz için fırsatlar olduğunu söylemiştik. Aradan altı yıl geçti. Önerilerimiz dikkate alınmış olmalı ki kamkata artık pazarlarda bile rastlar olduk. 2011 yılında deneme amaçlı portakal bahçelerinin içine dikilen kamkat artık bağımsız bahçelere taşınmış. Mersin, Antalya ve Muğla illerimizde profesyonel bahçeler kurulduğunu gördük. Hatta 100 dekarlık iddialı bahçeler de kuruluyormuş.
Şu anda tarladaki fiyatı 3-5 TL seviyesinde. Manavlarda ve marketlerde ise 20-30 TL arasında satılıyor. Bu fiyatlar tüketici için şu anda yüksek. Ancak üretimdeki artışa bakılırsa birkaç yıl içinde tüketici için de uygun fiyatlar oluşacak gibi görünüyor. Tüketimin artmasıyla da üretim alanları artacaktır. Tam da bu noktada üretici için ciddi fırsat olduğunu hatırlatalım. Alternatif meyve düşünen üreticiler için kamkatı öneriyoruz. Hem ihracatçısı hem de iç piyasada kendini yer açacak bir meyveden bahsediyoruz.
SÜS BİTKİSİ OLMAKTAN ÇIKTI
Kamuoyu kamkatı daha çok süs portakalı olarak biliyor. Halbuki bu narenciye türü özellikle tropikal bölgelerde ticari olarak üretilip satılıyor. Avrupa’ya kilosu ortalama 2 euro’dan ihraç ediliyor. Narenciye ürünleri arasında en fazla C vitamini içerenin kamkat olduğu belirtiliyor. Ayrıca içinde protein bulunan tek meyve…
Kamkat, ağırlıklı olarak ABD, Porto Ri-ko, Çin, Japonya, Kolombiya, Brezilya, Güney Afrika ve Hindistan’ın güneyinde üretiliyor. Yakın çevremizde ise Yunanistan’da üretimi var. Dünyada ‘altın portakal’ olarak da adlandırılan bu ürün için ülkemizde yaklaşık altı yıldır deneme üretimleri yapılıyor. Alata Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Mersin’in Erdemli ilçesinde başarılı sonuçlar almış. Yetiştirdiği kamkat fidanlarmı üreticilerle buluşturarak bahçeler kurulmasını sağlamış. Enstitü, çiftçilere örnek olabilmek için önce kendisi örnek bir bahçe kurmuş ve eğitim vermiş. Enstitü uzmanları, kamkatın kabuğu ile tüketilebilen bir meyve olduğunu, aynı zamanda reçel yapımında kullanılabildiğini belirtiyorlar.
DÖNÜME 525 KİLO ÜRÜN
Benzer bir çalışmayı da Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü (BATEM) yapmış. BATEM uzmanlarından Mehmet Özdemir liderliğinde 2011 yılında başlatılan çalışma 2015 yılında tamamlanmış. Bu çalışma ile kamkat meyvesinin özellikle Mersin ve Hatay bölgesinde şansının yüksek olduğu sonucuna varılmış. Ancak diğer Akdeniz ve Ege kıyı şehirlerinde de üretiminin mümkün olduğunu belirtelim.
İki araştırma Enstitüsü’nün çalışmalarına hem Çukurova Üniversitesi hem de Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi bölümleri dahil ol muş. İhracatçı birlikleri de çalışmaya iştirak ederek yeni meyvenin üreticilerle buluşması sağlanmış. Araştırma enstitüleri kamkat fidanı konusunda halen üreticilere destek veriyor.
Erdemlili narenciye üreticisi Cemalettin Kurt da kamkat için uğraş verenlerden. Turunçgil Üreticileri Birliği eski başkanı olan Kurt, kamkatm meyve üreticileri için karlı bir alternatif olabileceği görüşünde. Kurt, “Biz Erdemli’de kamkatın yaygınlaşması için epey uğraş verdik. Narenciyenin yetiştiği her bölgede yetişebilir bir meyve. Deneme bahçelerinde dönüm başına 525 kilo ürün alındı. Bu verim daha da artacaktır” diyor.
“50 YIL ÖNCE MANDAUNA DA YOKTU…”
Kral Tarım, narenciye ihracatı deyince ilk akla gelen firmalardan biri. İzmir merkezli firmanın Genel Müdürü Erdinç İnan Yılmaz, kamkat konusunu ilk dikkat çeken ihracatçılardan biri. Aynı zamanda Ege Yaş Meyve ve Sebze İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Üyesi olan Yılmaz, “Şu anda kamkatı biz mandalina bahçelerimizin içinde yetiştiriyoruz. Sadece kendi ihtiyacımız kadar var. Henüz ticari boyutta değil. Ama pazar büyüdükçe neden bahçe kurmayalım… Uzun vadede mandalina gibi bahçelerinin olacağını düşünüyorum” diyor. Meyvenin ihracat potansiyelinin yüksek olduğunu söyleyen Yılmaz sözlerini şöyle sürdürüyor:
“Küçük bahçelerle başladı, büyük bahçeler kurulmaya başladı. İhracat potansiyeli olan bir meyve. Yurtdışında yaygın olarak tüketiliyor. Şık kutularla hediyelik olarak bile satılıyor. Pazar sıkıntısı yaşamaz. Yeter ki üretilsin. Cesaretli üreticiler lazım. Alata, Çukurova, Batem gibi enstitüler daha çok fidan geliştirmeli. Niş bir ürün, fark yaratılabilir. Bu işe erken giren cesur girişimciler mutlaka iyi para kazanır. Kamkat şu anda emekleme çağında. Bu pazarın mutlaka büyüyeceğine inanıyorum. Devlet, bilim ve ticari kesim ortaklaşa tanıtımına destek olmalı. 50 yıl önce İzmir’de mandalina yoktu. Bugünse en iyi mandalina İzmir’de. Kamkat da 10 yıl sonra çok yaygınlaşabilir. İklimimiz buna müsait.”
“ŞANSI YÜKSEK”
Akdeniz Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Ali Kavak ise olayı biraz daha geniş çerçevede değerlendiriyor. Aynı zamanda Narenciye Tanıtım Grubu Başkanı olan Ali Kavak, birlik olarak Alata, Batem ve Çukurova tarımsal araştırma enstitüleriyle ortak projeler yürüttüklerini söylüyor. Ardından da bu projelerin ayrıntısını şöyle paylaşıyor: “10 yıllık protokoller imzalayarak yeni türlerin gelişimi için çaba harcıyoruz. Enstitülerle daha çok geççi ürünler üzerine çalışıyoruz. Bu şekilde narenciye sezonunu daha geniş bir döneme yaymayı amaçlıyoruz. Narenciye türlerinin ıslahını yapıyoruz. Yeni türler pazarlarda kapışılıyor. Kamkatı da bu çerçevede değerlendiriyoruz. Hedeflenen üretim gerçekleşirse 100 binlerce ton ihraç edebiliriz. Narenciye Tanıtım Grubu olarak yeni türlerin çıkarılmasını ve geliştirilmesini çok istiyoruz. Bu çerçevede çalışmalar yapıyoruz. Yeni türlerde ekmek var. Bu ürünlerin şansı her zaman yüksek. Narenciyede şimdi çekirdeksiz ve az çekirdeksiz türler geliştiriyoruz. Kolay soyulup kolay yenebilen türler revaçta. Kamkat da geliştirilir ve ticari boyutlarda üretim yapılırsa pazar sıkıntısı yaşamaz.”
Nerelerde kullanılıyor?
Türkiye’de daha çok saksıda ve süs amaçlı yetiştirilen kamkat, kabuğuyla yenebilen bir meyve. C vitamini en zengin meyve. İçinde ayrıca yüzde 3 oranında protein var. İçki yanında meze ve reçel olarak da tüketilebiiiyor.
