Kızılcık Yetiştiriciliği – Kızılcık Bahçesi Kurmak

Marmelatı ve şerbetiyle tanıdığımız kızılcığa talep giderek artıyor. Üretimi yaygın değil, kurulu bahçe sayısı çok az. Bu şifalı bitkinin bahçesini erken kuran üretici kazançlı çıkacak…

BAZI meyveler vardır türkülere konu olmuştur. Kızılcık da bu meyvelerden biridir. Hemen hatırlarsınız Edime Keşan türküsünü… “Kızılcıklar oldu mu, selelere doldu mu hey / Gönderdiğim çoraplar ayağına oldu mu?..” Türkiye’nin hemen her bölgesinde karşımıza çıkan kızılcık ağacı dağ meyvesi olarak bilinir. Kızılcığın ilginç de bir özelliği vardır. En erken çiçek açan ve en son meyve veren ağaç türlerinden biridir.

Türküde “Kızılcıklar oldu mu?” sorusunun yanıtı, bugünlerde “Evet oldu…” Hasat dönemi başladı. Kızılcıklar artık manavlarda, pazarlarda karşımıza çıkmaya başladı. Öyle ucuz da değil. 10 TL’ye varan fiyatlarla satılıyor.

Biz de son dönemlerde çok aranan meyvelerden biri haline gelen kızılcığı sizler için araştırdık. Üreticiler için bir fırsat var mı? Alternatif bir gelir kapısı olabilir mi? Yetiştirmesi nasıl? Yaptığımız görüşmelerde, kızılcığın bahçesinin kurulması halinde üreticinin para kazanabileceğini gördük.

Üretim artarsa sanayicinin de işleyebileceği çok değerli bir meyve olduğunu belirtelim.

Yani bahçesini kuran, pazarda sıkıntı yaşamaz.

Bu arada ayrıntılara geçmeden belirtelim, “Kızılcıklar oldu mu?” türküsünün merkezi olan Edime Keşan’da kızılcık üretimi neredeyse hiç kalmamış. Bölgenin verimli topraklarında ağırlıklı olarak ayçiçeği, buğday ve çeltik yetiştiriliyor. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Keşan ilçe Müdürlüğü’nün verdiği bilgiye göre, bölgede hiç kızılcık bahçesi bulunmuyor. Hatta ticari anlamda üretim de yok. Sadece dere ve bahçe kenarlarında ağaçlar var.

NERELERDE YETİŞTİRİLİR?

Kızılcık Türkiye’de genelde yabani formlarda Karadeniz, Marmara, Trakya, Ege ve Akdeniz’de sahil ve yüksek kesimlerinde dağlık alanlarda, dere yataklarında tek veya gruplar halinde bulunuyor. Malatya, Bursa, Yalova, Karabük, İstanbul illerinde sınırlı miktarda aşılı kızılcık yetiştiriciliği yapılıyor. Bu illerin içinde işin ticaretini ise Yalova yapıyor. Hatta köylerinde “Kızılcık Şenlikleri” düzenleniyor. İstanbul’un kızılcık talebini de Yalova karşılıyor.

Yalova’nın Çınarcık ilçesine bağlı olan Şenköy tam bir kızılcık üretim merkezi olmuş. 2001 yılından bu yana köyde tanıtım için şenlikler düzenleniyor. Her yıl ağustos ayının ilk pazar günü bu törenler yapılıyor. Şenliği, vali, kaymakam, tarım il müdürlüğü ve muhtarlık birlikte organize ediyor. Kızılcık üretimi köylünün en önemli geçim kaynaklarından biri olmuş. Bu şirin köyün yıllık üretimi 200 tonu buluyor. Senkoy.net adlı internet sitesiyle de köydeki faaliyetler tanıtılıyor.

İSTANBUL’UN İHTİYACINI KARŞILIYOR

Sitenin editörlüğünü yapan araştırmacı Mehmet Bal-lı’nın verdiği bilgiye göre kızılcık üretimi her geçen yıl artıyor. Üretici halinden memnun. Ancak Ballı bir konuya da dikkat çekmeden edemiyor. Kızılcığın ülkemizde düzenli tarımının yapıldığı yerin Şenköy olduğunu söyleyen Ballı, bölgenin kızılcık üretimi için dünyanın en uygun yeri olduğunu savunuyor. 600 yıllık geçmişi olan Şenköy’ün kızılcık türlerinin yıllarca önce köylüler tarafından yapılan aşılamalar sayesinde geliştirildiğini söyleyen Ballı, İstanbul’un kızılcık ihtiyacının neredeyse tamamını, Türkiye genelinin ise yüzde ikisini karşıladıklarını belirtiyor. Öte yandan üreticinin sorunları hakkında ise şunları söylüyor: “Üretici iki konudan muzdarip. Kızılcık ağaçlarının verimliliğinin artırılması konusunda devletçe herhangi bir çalışma yapılmıyor ve destek verilmiyor. Bu nedenle kızılcık ağaçları kuruyup gidiyor. Bir de fiyat konusunda sıkıntılar var. 2 TL’den alınan kızılcıklar İstanbul’da 7 TL’den aşağı satılmıyor. Üreticinin fiyatları biraz daha yükselmeli. 3 TL’nin üzerine çıkarsa daha çok ağaç dikilecektir. Köyümüz de sadece kızılcık yetiştirilmiyor. Kızılcığın fidanı da yetiştiriliyor. Bu da iyi bir ka-Mehmet Ballı zanÇ kaPlsl olacaktır.”

SANAYİCİ GARANTİ VERİYOR

Kızılcık en fazla marmelat ve şerbet olarak tüketiliyor. Kızılcık marmeladı üretimi yapan Merzifon merkezli Öncüller firmasının sahibi Erol Öncül, işleyecek meyve bulunması halinde kapasitelerini artırabileceklerini söylüyor. Kızılcığı, Amasya, Tokat, Çorum ve Gümüşhane’den temin ettiklerini söyleyen Öncül, “Bizim bölgede henüz bahçede üretim yok. Orman bölgelerinde doğal ortamda üretim yapılıyor. Bu da meyve tedariğini zorlaştırıyor. Mutlaka bahçesinin kurulması lazım” diyor. Bahçe kurmak için hazırlık yaptıklarını söyleyen Öncül, “Yeğenim 4 dekar alanda bahçe kurmak için çalışıyor. Bahçe kuranlar bu işten karlı çıkar. Sanayici bu meyveyi tarladan alır. Kızılcık tam sanayici meyvesidir. Sanayi tipi meyvecilik yapacaklar bahçesini kurmalı. Buğdaya göre daha karlı bir ürün. En az üç kat daha fazla kazandırır” diyor. Kendilerinin kızılcığın sadece marmeladını ürettiklerini belirten Öncül, yeterli meyve olması halinde meyve suyunu da üretebileceklerini söylüyor. Ön-cül’ün verdiği bilgiye göre kızılcıklar 3 TL’den alınıp işleniyor. Marmeladın kilo fiyatı ise 8 TL.

NASIL TÜKETİLİYOR?

Kızılcık farklı şekillerde kullanılıyor. Kızılcıktan reçel, marmelat, meyve suyu üretiliyor. Çekirdek ve yapraklarından ise çay ve kahve yapılıyor. Taze kabuklarından esans ve dizanteri hastalığına karşı ilaç hazırlanıyor. Gıda sanayinde, taze kuru ve sofralık olarak çok çeşitli işlemelerde kullanılan kızılcıktan, yemeklerde tat verici, kuru meyvelerinden hoşaf yapılarak yararlanılıyor.

DAYANIKLI BİR MEYVE

Kızılcık yetiştirmek isteyenler için birkaç bilgi daha verelim: Kızılcık meyveleri sıcakta çabuk olgunlaşır, irileşir, verimi artar. Soğuklara dayanıklıdır. Bunun yanında, gölgeli yerlerden de hoşlanır, çok aşırı sıcaklardan olumsuz etkilenir. Kızılcık yetiştiriciliğinde su, en belirgin ve sınırlayıcı faktördür. Mutlaka su ister. Taban suyuna orta derecede dayanıklıdır. Aşırı yağış, çiçeklenme ve hasat zamanını olumsuz etkiler. Nemli yerlerde meyve kalitesi artar. Toprak bakımından fazla seçici değildir. Orta bünyeli, derin ve geçirgen topraklarda daha iyi gelişir ve iyi meyve verir. Kireçli topraklara dayanıklı, tuza az tole-ranslıdır. En iyi sonuç ilk iki kuşakta olmakla birlikte 700-1200 m yükseltilerdeki özel alanlarda da rahatlıkla yetişebilir. Kızılcık ağaçlarının bulundukları yükselti ve iklime bağlı olarak hasat temmuz ortasından Ekim ayı başlarına kadar devam eder. Bir ağaçta bulunan meyveler aynı anda olgunlaşmaz. Bu nedenle 2-3 defada hasat yapmak mümkün.

Bahçe maliyeti 2 bin TL

Kızılcığın henüz bahçe formatında yaygın bir üretimi yok. Ancak gelecekte kızılcık bahçelerini görmek mümkün. Fidancılar 1 adet kızılcık fidesini 20 TL’den satıyor. 1 dekar alana ise 25 adet ağaç dikiliyor. Fidan maliyeti 500 TL. Sulama sistemi ve işçilik maliyetleriyle 2 bin TL’ye 1 dekar bahçe kurmanız mümkün. 1 dekar alandan ise 1 ton civarında kızılcık elde ediliyor. 2 TL’den hesaplandığında 1 dekarın geliri 2 bin TL. Bahçenin maliyeti ilk yılda karşılanıyor. Kızılcık meyvesi trend olmaya aday. İleride kızılcığın daha iyi fiyatlarla satılacağını da hesaplamak lazım. Kısaca, bahçe kuran kazanır.

İbn-i Sina’nın yara ve yanık ilacı

Kızılcık meyveleri C vitamini içeriği bakımından çok zengindir. Vitamin C içeriği portakalınkinin yaklaşık iki katıdır.

Kızılcık ayrıca birçok mineral maddeler ve tanen içerir. Meyvelerinde kılcal damarları sağlamlaştıran, elastikiyetini sağlayan ve kan basıncını normal tutan maddeler bulunur. Meyve, çekirdek, çiçek, yaprak, kabuk ve kökleri antiseptik özelliği ile yaraların tedavisinde mikroplara karşı ilaç olarak kullanılır. Uyku düzensizliğini de ortadan kaldırdığı söylenir. İbn-i Sina’nın yara ve yanık ilacıdır. Kurutulmuş çekirdekleri, halk arasında ishal tedavisinde yaygın olarak kullanılır.

İDRİZ ÇOKAL

Tarımsal işler için iş fikirleri başlıklı kategorimiz ilginizi çekebilir.