Klima Sektörünü Olumsuz Etkileyen Sebepler

Yaz aylarının çok sıcak geçmemesi yanında enerji tüketimi yüksek cihazlara sınırlama getirilmesi, son iki yılda klima sektörünü olumsuz etkiledi. 2012’de 4,7 milyar dolar olan sektörün büyüklüğü 2013’te 3,6 milyar dolara geriledi, 2014’te ise küçük bir artışla 3,8 milyar dolara çıktı. Artık bu dönüşümün tamamlanmaya başlaması nedeniyle bu yıl ise yüzde 15’e yakın büyüme beklentisi var.

İklimlendirme pazarı, ısıtma ve soğutma ihtiyacından ortaya çıktı. Önceleri lüks olarak görülürken bugün otel, işyeri, hastane, kamusal alanlar ve evler için bir ihtiyaç durumuna geldi. Zamanla gelişen sektör günümüzde, havalandırma, ısı geri kazanımı, iklimlendirme sistemi üzerinden sıcak su ihtiyacının giderilmesi ile çevreci ve alternatif enerji olanaklarını da bünyesine katarak ilerliyor. Yaklaşık 300 bin kişiye istihdam sağladığı tahmin edilen sektör, son 10 yılda beş katlık bir büyüme yakaladı.

Buna karşın, İklimlendirme Soğutma Klima İmalatçıları derneği’nin (İS-KİD) raporunda, 2012 yılında 1,6 milyon adet olan üretimin 2013 yılında 1,3 milyona düştüğü dikkat çekiyor. Henüz 2014 kesin rakamları açıklanmasa da, sektör temsilcileri, geçen yıl üretimin 2013 seviyelerinde kaldığını belirtiyor. Bu gelişmede son iki yıldır yaz aylarının çok sıcak geçmemesi ve ana firmaların daha çok stoklarında bulunan ürünleri satmaları gibi nedenlerin etkili olduğu söyleniyor. Ayrıca on/off cihazlara ilişkin Türkiye’de ve dünyada yapılan düzenlemelerin de sektörün son iki yılda küçülmesinde etkili olduğu vurgulanıyor.

DÖNÜŞÜM OLUMSUZ ETKİLEDİ

Son yıllarda Avrupa Birliği ülkelerinde olduğu gibi Türkiye’de de devlet politikası olarak enerji tasarrufu sağlayan cihazlara ağırlık veriliyor. Bugüne dek kullanılan ve yalnızca on/off düğmeleri bulunan klima çeşitlerinin üretim ve ithalatına sınırlama getirilmesiyle yüksek enerji tüketimli ürünlerin pazardaki oranı azalmaya başladı. Yeni enerji düzenlemeleriyle üretimi ve kullanımı teşvik edilen inverter klimalar, sahip olduklan teknolojiyle istenilen ortam sıcaklığına erişildiğinde bekleme moduna geçtiği için daha az enerji harcıyor. Ancak inverter klima fiyatları, on/off klima fiyatlarına oranla biraz daha yüksek. Bu nedenle geçiş sürecinde klima satışlannda bir miktar düşüş yaşandığı ve firmaların stoklarında bulunan modellerin satışına ağırlık verdikleri gözleniyor.

2012’de 4,7 milyar dolar olan sektörün büyüklüğü 2013’te 3,6 milyar dolara gerilemişti. Sektörün hacminin ’ 2014’te küçük bir artışla 3,8 milyar dolara çıktığı tahmin ediliyor. Artık bu dönüşümün tamamlanmaya başlaması nedeniyle bu yıl ise sektörde yüzde 15’e yakın bir büyüme beklentisi var.

YABANCI FİRMALAR ÖNDE

Türkiye’de iklimlendirme sanayi ağırlıklı olarak İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyük kentlerde yoğunlaşıyor. Sektörde uluslararası firmaların ağırlığı söz konusu. Dünyada iklimlendirme sistemleri üretimi ve gelişimi konusunda Avnıpa ve Uzakdoğulu firmalar öne çıkıyor. Mitsubishi Electric, Daikin, Melco, Fujitsu, Samsung, Toshiba, General, Bosch gibi birçok uluslararası firma distribütörlük ve ortaklık gibi işbir-likleriyle Türkiye pazarında ilk sıralarda yer alıyor. Ancak Arçelik, Vestel gibi yerli üreticiler de pazarda söz sahibi. Daha çok ev ve işyerlerinde kullanılan split klima üretiminde yerli firmaların pazar payının önemli bir kısmını ellerinde tuttuğu belirtiliyor.

Sektör temsilcileri, yerli şirketlerin geçmişte yıllarca temsil ettikleri global firmalar ile ortak girişimler kurmalarının hem Türkiye hem de iklimlendir-me sektörü için teknoloji transferi fırsatları yaratmaya başladığım söylüyor. Yetkililer, “Türk ve uluslararası yatırımcıların kurumsal faaliyetleri, uluslararası dağıtım ve pazarlamanın kapılarını açıyor” diyor.

50 BİN KLİMA SATIYOR

Daikin, sektörün önemli oyuncularından biri. Dünyada 80 milyar doları bulan iklimlendirme pazarının yüzde 20’sini tek başına elinde tutan Daikin, 1978den beri Türkiye pazarında distribütörleri ile hizmet veriyordu. 2011 yılında ise Airfel şirketini satın alarak direkt Türkiye pazarına girdi.

Daikin Türkiye CEO’su Haşan Önder, klima satışlarını bu kış geçen yıla göre yüzde 5 artırdıklarını söylüyor. Önder, şöyle devam ediyor: “Klimaların artık dört mevsim kullanılıyor olması satışlarımızı artırdı. Ttirkiyede yılda 50 bin adet klima satıyoruz. İhracat satışlarımız ise 2014’te 35 bin seviyelerinde kaldı. 2015 yılında ihracatı biraz daha büyüteceğiz. Bugün Türkiyede klima denilince akla gelen ikinci marka olmayı başardık.”

SATIŞ AĞINI KURDU

General, 25 yıldır Türkiye pazarında olan bir klima markası. Ancak geçen yıla kadar distribütörler aracılığıyla ürünlerini satıyordu. Japon klima devi, bu yılın başında FG Europe Türkiye çatısı altında kendi satış ve hizmet ağını kurma karan aldı. Yaz sezonuna ilişkin de iddialı bir yatırım planlaması yaptı. Geçen ocak ayından beri Türkiye genelinde bayilik yapılanması gerçekleştiriyor. Halihazırda 50 yeni bayi sisteme dahil edildi. Bayilik teşkilatına yıl sonuna kadar yeni alımlar yapılacak.

General gibi dev bir firmanın kendisinin Türkiye pazarına girmesinin tabii ki ticari nedenleri var. Çünkü Türkiye pazarında büyük bir gelecek bekleniyor. Türkiye pazarı halihazırda büyüklük açısından Çin; Japonya, ABD ve Güney Koreden hemen sonra geliyor. FG Europe Türkiye Genel Müdürü Ahmet Olaş, gelişen Türkiye pazarının kendilerim satış ve hizmet ağlarını kurmaya yönelttiğini belirtiyor. Olaş, şun-lan söylüyor: “Kısa süre içinde 50 bayi-ye ulaştık. Türkiyede ilk üç yılın sonunda ithal ürünler arasında ilk üçte olmayı hedefliyoruz. 2014’te daha çok bayi ve teknik servis altyapı çalışmalarına ağırlık verdik. 2015’te 15 bin adet satış ve 38 milyon TL ciro yapmayı hedefliyoruz.”

57 ÜLKEYE İHRACATI VAR

Söktörün önemli oyuncularından biri de Alarko Carrier. Gerek imalatını yaptığı gerekse ithal ederek iç pazara satışını gerçekleştirdiği bireysel ve merkezi sistem klimalarla pazarda önemli bir yere sahip olan şirketin 20 seride 60’tan fazla ürünü var.

Alarko Carrier Genel Müdürü Önder Şahin, Gebzedeki tesislerinde merkezi iklimlendirme cihazları ve çatı tipi klima ürettiklerini söylüyor. Şahin, “Son iki yılda özellikle ihracatın da desteği ile merkezi klima cihazları üretim kapasitesimiz iki katına çıkarak yıllık cirosal bazda 35 milyon doları aştı. Fildişi Sahili’nden Ukrayna’ya., Makedonya’dan Papua Yeni Gine’ye kadar uzanan 57 ülkeye ihracat yapıyoruz” diye konuşuyor.

SEKTÖRDE NELER DEĞİŞTİ

• En çok satılan klima türleri split, multi (konfor amaçlı), profesyonel-ticari seri cihazlar. Ancak son yıllarda VRF (değişken debili, çoklu sistemler) satışında da büyük artış yaşanıyor.

• iklimlendirmede eski sistemlerin yarattığı bakteri üremesi gibi tehlikelere karşı havanın kalitesi de önem kazanmaya başladı. Bu nedenle üretici firmalar kadar mekanlar da bu sistemlerde ısıtma ve soğutma özelliklerinin yanı sıra iç hava kalitesi, süreklilik, güvenilirlik gibi konulara dikkat ediyorlar.

• Artık klimalar sadece yazın serinlemek için değil, sonbahar ve ilkbahar gibi geçiş mevsimlerinde ısıtmada da kullanılıyor.

• Pazarda önceki yıllarda bireysel klimaların payı çok küçükken, artan tüketici bilinciyle bu oran yüzde 50’ye çıkmış durumda.

• Klima satışlarının adet bazlı yoğunluğu büyük oranda mayıs, haziran, temmuz ve ağustos aylarında gerçekleşiyor. Bu aylardaki satışlar yıllık satışların yaklaşık yüzde 70’ini oluşturuyor.