Kobilere Kredi İmkanı

BDDK’nın KOBİ kredileri için karşılık oranını yarım puan düşürmesi ve tüketici kredileri için karşılık oranlarını yükseltmesinin, 2014’te KOBİ kredilerinin hızla büyümesine yol açması bekleniyor. Cirosu 40 milyon liranın altında olan mikro işletmeler, küçük ve orta boy işletmeler için bankaların daha sıkı bir rekabete gireceği söyleniyor. Bankacılara göre, sektörün kredi büyümesi yüzde 15-20 aralığında kalırken, KOBİ kredilerinin yüzde 30’un üzerinde büyüyeceği tahmin ediliyor. Yeni yılda sıkı bir rekabete hazırlanan bankacılar, “2014’te krediler tüketiciye değil, KOBİ’lere akacak” diyor…

Türkiye 2014 yılına büyük bir siyasi belirsizlik içinde giriyor ve bu yıl hem bankalar hem de şirketler için oldukça zor geçeceğe benziyor. Bankaları ve şirketleri sadece siyasi belirsizlik değil, cari açığa önlem olarak son dönemde alman bazı makro ihtiyati tedbirler de olumsuz etkileyecek. Bilindiği gibi, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), şubat ayında yürürlüğe girmek üzere, tüketici kredilerine bazı vade sınırlamaları ve kredi kartlarına ise taksit kı-sıtlamalan getirdi. Bunun tüketici kredilerindeki artışı ve kredi kartı kullanımını sınırlandırması bekleniyor. Bu ise bankalar için kârlı bir alanın daralması, şirketler için de satışların hız kesmesi anlamına geliyor.

Ancak bu önlemler geçen yıl devreye giren bir başka önlemle birleşin-ce Küçük ve Orta Büyüklükteki işletmeler (KOBİ) için bir fırsatın da kapısını açıyor. BDDK, yatırımı ve istihdamı teşvik edici kredileri arttırmak için KOBl kredilerinde karşılık oranlarını yüzde l’den yüzde 0,5’e indirmişti. Tüketici kredilerinin önüne bariyer getirilirken KOBİ kredilerinin önünün açılması sayesinde, bankaların 2014 yılında KOBİ’lere daha fazla para akıtması bekleniyor.

KREDİLER KOBİ’LERE DÖNÜYOR

Örneğin Denizbank KOBİ ve Tarım Bankacılığı Grubu Genel Müdür Yardımcısı Gökhan Sun, KOBİ kredilerinin 2014’te genel kredi artışı ortalamalarının üzerinde büyüyeceğini öngörüyor. Sun, “KOBİ kredileri hem adet hem de hacim olarak sektörün yüzde 20 üzerinde büyüyecek. Denizbank’m KOBİ kredileri ise yüzde 30 artacak” diyor. Sun’a göre Türk bankaları açısından 2014 ve sonrasının en önemli konusu yeni re-gülasyonlarla birlikte ortaya çıkan kârlılıktaki gerilemenin negatif etkilerinin nasıl azaltılabileceği olacak.

Vakıfbank Genel Müdür Yardımcısı M. Lütfü Çelebi, önümüzdeki dönemde rekabetin KOBİ ve ihracat kredileri alanında yoğunlaşacağım söylüyor. Çelebi, “KOBİ kredi ve faiz oranlarına özel bir hassasiyet göstermekteyiz. KOBİ’ler büyüme iştahını sürdürecek, kredi talebini canlı tutacak” diyor. Çelebi, kredi hacminde de müşteri sayısında da büyüme hedefleriyle olumlu görüş sergiliyor.

Finansbank KOBİ ve Tarım Bankacılığı Genel Müdür Yardımcısı Metin Karabiber, “20l4’te KOBİ kredilerinde yüzde 60’lık büyüme öngörüyoruz. İhracatçı KOBİ’leri ön plana alacağız” diyor.

ING Bank KOBİ ve Ticari Bankacılık Genel Müdür Yardımcısı İhsan Çakır da 2014’te KOBİ kredilerinde yüzde 30 büyüme hedeflediklerini söylüyor.

KOBİ’LERİN EKONOMİDEKİ YERİ

OECD tanımına göre Türkiye’deki işletmelerin yüzde 99,5’ini KOBİ’ler oluşturuyor. TÜİK’in verilerine göre istihdamdaki payı yüzde 78 olan KOBİ’ler ihracatın da yaklaşık yüzde 60’ını yapıyor. Bu nedenle KOBİ’lerin ekonominin önemli çarklannı oluşturduğunu söylemek yanlış olmaz.

Bundan 4-5 yıl öncesine kadar KOBİ’ler, finans sistemine tam olarak entegre olamamıştı. Geleneksel bankacılık sisteminde ise bu tip müşteriler küçük ve riskli olarak değerlendiriliyordu. Kayıt dışındaki KOBÎ sayısı da yüksek olduğu için son yıllara kadar bu işletmelere şüpheyle bakılıyordu.

Ayrıca bankaların müşteri olarak kazandıkları mikro ve küçük boy işletmeleri kolay kaybettiklerini anlatan bir bankacı, “Bu gruptaki müşterileri kolay kaybediyorduk. Bu yüzden istediğimiz gibi asılmıyorduk. Şimdi ise daha farklı bir yapı oluşacak” diyor.

Ekonominin 2010’dan itibaren ivmelenen seyri ve bütçe açığının da kapanmasıyla, bankalar, özel sektör işletmelerine giderek daha çok kredi vermeye başladı. KOBİ bankacılığımn geçmişi ve son dönemdeki dönüşümü bu çerçevede değerlendiriliyor.

Rakamlar da bu yönelimi doğrular nitelikte. BDDK’nm Kasım 2013 verilerine göre, KOBİ tanımına giren şirketlere kullandırılan nakit kredi tutarı önceki yıla göre yüzde 30’un üzerinde artışla 262 milyar TL’yi aştı. Bu büyümede etkili olan faktörler arasında, KOBİ tanımının Kasım 2012’de değişmesi de var. KOBİ’ler, daha önce, 250 kişiden az çalışanı olan ve yıllık net satış hasılatı ya da mali bilançosu 25 milyon TL’yi aşmayan işletmeler olarak tanımlanıyordu. Yapılan değişiklikle ise şimdi çalışanı yine 250 kişiden az olan ama cirosu 40 milyon TL’yi aşmayan işletmeler KOBİ olarak kabul ediliyor.

KREDİLERDEKİ PAYI YÜZDE 26

KOBİ’lerin gelişimine paralel olarak finansman kaynaklarının en büyüğünü oluşturan bankalar, bu çarkın itici gücü olarak, hizmetlerini geliştirme, pastadan daha çok pay kapma peşinde. Garanti Bankası, Akbank, İş Bankası, YKB, Denizbank, Finansbank, ING Bank ve diğerleri… Gerek öncü, gerek ataktaki, gerekse pazara yeni giren bankalar, ekonomide sisli havanın hakim olacağı yeni dönemde daha fazla işletmeye ulaşmayı, kullandırdığı kredilerde KOBİ’lerin payını artırmayı hedefliyor.

KOBİ’ler de paranın maliyetinin arttığı, risklerin ve belirsizliklerin çoğaldığı bu dönemde hem daha uygun maliyetli kredi bulma peşinde hem de ufkunu açabilecek, dalgalı piyasalarda gemisini yüzdürebilecek yeni bilgiler.

Gelişmiş piyasalara bakıldığında KOBİ’lerin toplam krediler içindeki payı yüzde 40-50’lere ulaşıyor. Türkiye’de ise bu oran henüz bunun yarısında. Ekim sonu verilerine göre bankacılık sektörü toplam kredilerinin yüzde 26’sını KOBİ kredileri oluşturuyor.

Kredilerin yüzde 42’si kurumsal/ticari, yüzde 32,5’i ise bireysel kredilerden oluşuyor.

Tasarrufları artırıcı, yatırım ve ihracatı destekleme amaçlı regülasyonların etkisiyle bireysel kredilere fren gelirken, 2014’te en hızlı büyüyecek alan KOBİ’ler olarak gösteriliyor.

Bu arada sayıları 2,5 milyonu aşan KOBİ’lerin yalnızca yüzde 10’u kredi kullanıyor. Bu durumun ana nedeni olarak ise KOBt’lerin teminat vermekte zorlanması gösteriliyor. Bu sorunun çözülmesi halinde KOBt kredilerinin daha da ivmelenmesi bekleniyor.

EK DESTEKLER DE VAR

“KOBİ’ler için 2014 nasıl başladı?” sorumuza Garanti Bankası KOBİ Bankacılığı Genel Müdür Yardımcısı Nafiz Karadere olumlu yanıt veremiyor. “KOBİ’ler önünü göremiyor, borçlanmaktan korkuyor” diyen Karadere, hem bankalar hem de müşteriler için sağduyu çağrısı yapıyor. Bu zorlu dönemde bankaların KOBİ’lere önerileri var: KOBİ’ler ödemede zorlandıkları zamanlarda, erken haber vermeleri durumunda, krediyi uzun vadeye yayabilirler.

KOBİ bankacılığı son yıllarda sektörde önemli bir yer edindi. Bankalar, Türkiye ekonomisinin sac ayağı KOBİ’lerin, ekonomideki anlık değişkenlikler, gelişmeler paralelinde ihtiyaçlanna yanıt vermek, deyim yerindeyse “iyi günde, kötü günde” yanlarında olmak zorundalar. Bu doğrultuda yalnızca finansman değil, danışmanlık gibi destekleri de içeren bir hizmetler bütünü sunuyorlar.

Akbank KOBİ Bankacılığından Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Bülent Oğuz’un verdiği bilgilere göre, Eylül 2013 verilerine göre Akbank’ın KOBİ kredileri, önceki yıla göre yüzde 38 ile sektörün üzerinde artış gösterdi. Oğuz, kredilerin yanı sıra 20’ye yakın paketle de KOBİ’lere destek verdiklerini belirterek, “KOBİ’lerimize finansman desteği sağlamanın yanı sıra bu finansmana ulaşmaları için gerekli olan bilginin sağlanması, danışmanlık ve yönlendirmenin de çok önemli olduğuna inanıyoruz” diyor.

REKABET ARTIYOR

Bankacılık sektörüne genel olarak baktığımızda, özellikle son beş yılda KOBİ kredi hacminde önemli bir artış yaşandı. 2013’ün ilk üç çeyreğinde de KOBİ kredilerindeki genişleme toplam kredi genişlemesinin üzerinde seyretti. Büyümenin 20l4’te de devam etmesi bekleniyor, ancak artış, geçmiş yıllara göre düşebilir. Toplam kredi büyümesi yüzde 15-20 arasında, KOBİ kredileri büyümesi ise yüzde 20-30 arasında bekleniyor.

Nakdi kredi portföyü içinde KOBİ’lerin oranı yüzde 50 olan Şekerbank’ın İşletme ve Tarım Bankacılığı Genel Müdür Yardımcısı Halit Yıldız ise KOBİ kredilerinde firma ile çalışma süresi, bir firmanın kendi sektöründeki tecrübesi gibi faiz dışı unsurların da toplam maliyette önemli etkenler olduğunu belirtiyor. Yıldız, “Diğer yandan üretim ve ihracata yönelik kredilere ağırlık verilen bu dönemde yatırımların niteliği de önemli. Faiz artışlarının birebir yansıması yerine sektör ve müşteri bazında değerlendirme yapmak daha doğru. Kredi faizleri piyasa faiz oranlan ile paralel bir seyir izleyecek” diyor.

YENİ HİZMETLER GELİYOR

Firmalara sunulan ürün pakede-ri ile KOBİ’lerin büyümesi ile yeni pazarlara açılmaları, rekabet etmeleri için finansman, firmaların faaliyet gösterdikleri sektöre ve nakit akışlarına uygun vade ve geri ödeme planları ile şekillendiriliyor. Örneğin tarım sektöıünde faaliyet gösteren firmalara, hasat dönemine göre ödeme koşulları sunuluyor. Ya da girişim bankacılığı faaliyetleri altında, yeni kurulan işletmelere daha uygun faiz ödemeleri sunulabiliyor.

Kasım sonu itibariyle KOBİ’lere 13 milyar TL aktardıklarını, aktif müşteri sayılarının ise 700 bin olduğunu söyleyen Yapı Kredi KOBİ Bankacılığı Grup Direktörü Aslı Düzenli, perakendeden tarıma kadar pek çok alanda KOBİ’lerin yapısına özel ürün ve hizmetler geliştireceklerini belirliyor. Düzenli, 2014’te kredi faizlerinin mevcut oranlara yakın seyretmesini bekliyor.

KOBİ’leri odağına alan diğer bir banka da ING. ING Bank KOBİ ve Ticari Bankacılık Genel Müdür Yardımcısı İhsan Çakır, 2014’te KOBİ kredilerinde yüzde 30 büyüme hedeflediklerinin altını çiziyor. Çakır, “Özellikle internet ve mobil bankacılığın kullanımını yaygınlaştırıyoruz. İnovatif ürünlerle KOBİ’lerin hayatını kolaylaştırmak istiyoruz” diyor. Piyasalarda dalgalanmaların devam edeceğini öngören Çakır, ayrıca “Dalgalanmaların olumsuz yansımalarım kontrol altına almak adına Merkez Bankası’nın davranışlarında değişiklikler olabilir” uyarısında bulunuyor.

Finansbank KOBİ ve Tarım Bankacılığı Genel Müdür Yardımcısı Metin Karabiber, “2014 başında herhangi bir daralma hissetmedik. 2014’te de KOBİ kredilerinde yüzde 60’lık büyüme öngörüyoruz. İhracatçı KOBİ’leri ön plana alacağız. Girişimci bankacılığı ve melek yatırımcılardan oluşturduğumuz yeni platformlarımız var. Çeklerin geri dönüşü ürününü dizayn ettik. Kur hareketi ABD’deki likidite daralması, KOBİ’lere sıkıntı yaşatacak. Bu sorunu aşabilmek için 10 yıl vadeli, işletme kredileri veriyoruz. Avrupa Yatırım Fonu ndan aldığımız 1,7 milyar TL’lik fonu da yaşı 3’ün altındaki KOBİ’lere kullandırıyoruz” sözleriyle zorlu dönemde KOBİ’lere sağladıkları kolaylıkları sıralıyor.

HIZLI BÜYÜYECEK

Karabiber, bireysel kartlar üzerine getirilen sınırlamalarla KOBİ’lerin önemli ödeme yöntemlerinden biri olan kredi katlarında da fonlamala-rın tüzel tarafa kayacağını söylüyor. Ayrıca Karabiber, faiz ve kur riskini hedge ettiklerini belirterek, önümüzdeki dönemde maliyet artışlarının faiz yükselişi olarak yansıyacağı öngörülerine katılıyor.

Bilançosu yüzde 40 oranında KOBİ kredilerinden oluşan Finansbank, 2013’te yüzde 60 büyüyen KOBİ kredilerinin 2014’te de aynı oranı yakalamasını hedefliyor. Karabiber’in verdiği bilgilere göre yüzde 5,5 olan pazar payları da üç yıl içinde yüzde 10’a çıkacak. Ağırlıklı büyümenin geleceği taksitli kredilerdeki Finansbank’ın payı ise yüzde 9 düzeyinde bulunuyor.

KOBİ kredilerinde faizi etkileyecek faktörler

KOBİ kredilerinde büyümenin 2014 yılında da yüzde 20-25 oranında artarak devam etmesi bekleniyor. Ancak burada en önemli faktör, kredi faiz oranları. KOBİ kredilerinde son dönemde yaşanan gelişmeler neticesinde faiz oranlarında 1 puana yakın artışlar olduğu belirtiliyor. Ancak her KOBİ için faiz arttşlarının birebir yansıması yerine sektör ve müşteri bazında değerlendirmelerin yapıldığını, duruma göre yüzde 10’un altında veya yüzde 15’lerde faiz oranlarının verildiğini belirtelim. KOBİ kredilerinde faiz oranlarını etkileyen temel faktörler şöyle sıralanıyor:

1. Öncelikle paranın bankaya maliyeti önemli. Mevduat faizlerindeki ve bankaların sendikasyon kredilerindeki artışlar, doğrudan KOBİ kredilerinin maliyetini yukarı itiyor.

2. KOBİ’nin şeffaf olması, mali yapısının bilinirliliği, kredi kullanımını kolaylaştırdığı gibi, faiz oranlarını da aşağı çekebiliyor.

3. KOBİ’nin aynı banka ile uzun süreye dayanan işbirliği, banka ile kredi hesabı haricindeki hesapları, kredi kullanımını kolaylaştırıyor.

4. KOBİ’nin kendi sektöründeki tecrübesi, sektördeki konumu, kredi pazarlığında avantaj sağlayabiliyor.

5. Üretim ve ihracata yönelik kredilere ağırlık verilen bir dönemdeyiz. Bu dönemde kredinin ne için kullanılacağı da önemli, işletme sermayesi mi yoksa katma değer yaratabilecek önemli bir yatırımın finansmanı mı sorularının cevapları da önemli.

6. Son dönemde kurlarda yaşanan yükselişle birlikte ihracata çalışan KOBİ’ler kredi maliyetlerinde avantaj sağlayabilir.

7. Kredi teminatı verebilmek ya da güçlü bir teminat portföyünün olması, maliyetleri aşağı çekebilir.

“KOBİ kredilerimiz yüzde 21-22 artacak”

“Bu zor dönemde Garanti Bankası’nın yüzde 10 olan olan pazar payı düşmez. KOBİ kredilerinde yüzde 21-22 civarında büyüme bekliyoruz. Toplam kredi büyümesi aralığı ise yüzde 15-18 civarında olacak. Çünkü büyük özel sektör yatırımları düşüyor. Yatırımlar bu yıl beklentilerin altında olacaktır. Talep düşüyor, maliyet artışları ve belirsizlikler de eklenince ortam bulanık. Bankaların da müşterilerin de regülatörlerin de sağduyulu olması gereken bir dönemdeyiz”

“2014’te yüzde 25 büyümeyi yakalarız”

“Tüketici harcamalarına yönelik yapılan dış ticaret açığını azaltmaya yönelik tedbirleri doğru buluyoruz. Bireysel harcamaların azalması işletmelerin cirolarını aşağı çekecektir. Böyle bir adaptasyon döneminde ister istemez bazı işletmeler zorlanabilir. Zorlanan ve tedbir alamayan firmalar kredi takip oranını artırabilir. Riskler biraz daha fazla.

Kredi faizlerinin yukarı gitmesinin nedenleri öncelikle mevduat faizinin artması, İkincisi de kredi takip oranının artması riskine karşı risk priminin artması. KOBİ kredilerinin TEB’in toplam kredilerine oranı yüzde 46 seviyesinde. 2013 yılında KOBİ kredilerinde yüzde 25 artış sağladık. 2014 yılında da yüzde 3,5-4 büyüme yakalanması durumunda yine yüzde 25 büyümeyi yakalarız. Kamu’nun KOBİ kredilerini desteklediğini görüyoruz. KOBİ’lerin genel kredi karşılığı yüzde l’den yüzde 0,5’e düşürüldü.

KOBİ tanımı içinde kalan işletmelerde risk ağırlığı yüzde 75 olarak geçiyor. Bireysel kredilerin artmasıyla son yıllarda KOBİ kredilerinin toplam krediler içindeki payı yüzde 25lerde kalmıştı. Kamu’nun bu doğru kararıyla birlikte KOBİ kredilerin payının yüzde 30’lara gelmesini bekliyorum. TEB yüzde 25 büyüme hedefliyor. KOBİ’lerin danışman bankası olma stratejisiyle, her türlü danışmanlık, KOBİ TV, konferans gibi hizmetler veriyor, ürünler geliştiriyoruz.”

“Öncülüğü sürdürmeyi hedefliyoruz”

“Eylül 2013 itibariyle bilançomuzun yüzde 64,6’sı krediden, toplam kredilerimizin ise yüzde 72,2’si ticari krediden oluştu. Sektördeki ticari kredi oranının yüzde 67,7 olduğu dikkate alındığında ortalamanın üstündeki konumumuz, ticaret hayatına verdiğimiz kesintisiz desteği açık bir şekilde gösteriyor. Eylül 2013 itibariyle 1,5 milyonu aşan KOBİ müşterimizin aynı dönem nakdi krediler toplamı 35,5 milyar TL oldu. KOBİ’lere kullandırdığımız kredi tutarı geçen yılın aynı dönemine göre sektörün üzerinde bir büyüme kaydederek yüzde 58,1 arttı. Başta ekonominin dinamosu olan KOBİ’lere olmak üzere, ticari kesime sürdürülebilir gelişimleri için desteğimizi sürdürüyoruz. 2014 yılında da bu politikamız paralelinde KOBİ bankacılığındaki öncü konumumuzu sürdürmeyi hedefliyoruz!’

Bankalar kârlılıkta 4 kritere önem verecek

Denizbank Genel Müdür Yardımcısı Gökhan Sun’a göre, bankalar aktif büyümenin yavaşladığı ortamda kârlılıklarını yüksek tutmak için özellikle 4 temel stratejiye artan bir oranda önem vermeye devam edecekler. Bunlar:

1. Daha yüksek marjlı KOBİ segmentinde büyüme,

2. Mevduat bazını korurken maliyet açısından daha avantajlı toptan fonlama üzerinden fonlama tarafını çeşitlendirme,

3. Kredi riskine ekstra önem ve bu sayede düşük provizyon maliyeti,

4. Maliyet kontrolü.

Kıvanç Özvardar