Kurlar gerçek değerinin çok üstünde

TÜRKİYE’DE en dinamik sektörlerin başında kuşkusuz perakende geliyor. Sektörün çatı kuruluşu Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) kayıtlarına göre, Türkiye’de sadece bu kuruluşa üye 412 marka var. Bu markaların birkaç il hariç Türkiye’nin hemen her yöresine dağılmış 395 alışveriş merkezinde mağazaları bulunuyor. Türkiye, mevcut AVM’lerdeki 11.9 milyon metrekare kiralanabilir alan ile Avrupa’nın en büyük altıncı perakende pazarı konumunda. Caddelerde hizmet verenlerle birlikte 70 bin mağazaya ulaşan sektörde 400 bine yakın kişi istihdam ediliyor.

Geçen hafta İstanbul büyük bir organizasyona ev sahipliği yaptı. Soysal Danışmanlık tarafından düzenlenen ve Para Dergisi’nin de sponsor olduğu 17’inci Perakende Günleri “Perakendenin Yeni Dünyası’nın Yakalamak” teması ile Lütfü Kırdar Kongre Merkezi’nde gerçekleştirildi. 19 farklı oturumdaki 21 ulusal ve uluslararası konuşmacı ile sektör bir kez daha masaya yatırıldı.

17’NCİ PERAKENDE GÜNLERİ

Yoğun bir katılımın gerçekleştiği etkinlikte perakende fütüristi Doug Stephens “Alışveriş Dünyasını Sallayan Güç: Amazon”, Skype’ın kurucularından ünlü girişimci Jonas Kjellberg “Oyunun Kurallarını Değiştirmek”, Twitter eski başkan yardımcısı Mark Little “İşi Start-up Heyecanıyla Yönetmek”, Vakko’nun CEO’su Jaklin Güner “Yaşadığımız Zorluklar ve Çözümleri”, SalesBrain Kurucu Ortağı Patrick Renvoise “Beynin Satın Alma Düğmesini Keşfedin”, Simit Sarayı Yönetim Kurulu Başkanı Abdullah Kavukcu “Global Markamız: Simit Sarayı” başlıklı konuşmalar yaptılar.

Yüzlerce perakendecinin takip ettiği etkinlikte sektörün önde gelen isimleri de bir araya geldi. Perakendenin bu önemli isimlerini bir arada bulmuşken son günlerde çıkış yapan döviz kurlarının perakende sektörüne etkisini sorduk. Doğrusu aldığımız cevaplar bizi şaşırttı. Çünkü ekonominin nabzını en iyi tutan perakendecilere göre dolar ve euro kurundaki aşırı artışlara rağmen alışverişlerde her hangi bir sıkıntı yok. Perakende firmaları kurlardaki oynaklığa karşı da tedbirli…

“İTHALAT VE İHRACATIMIZ DENGELİ”

Piyasanın en büyük oyuncularından LC Waikiki markasının bağlı olduğu Taha Holding’in Yönetim Kurulu Başkanı Vahap Küçük, kurlardaki artışın hem ithalatı hem de kira giderlerini ciddi oranda artırmasına rağmen şirket olarak bundan pek etkilenmediklerini söylüyor. Çünkü firmanın ciddi miktarlarda da ihracat gelirinin olduğunu belirtiyor. Küçük, şunları söylüyor:

“Firma olarak ithalatı ve ihracatı dengelemeye çalışıyoruz. Bu dengeyi de sağlıyoruz. Çünkü yurtdışındaki mağaza sayısını sürekli artırıyoruz. Bu açıdan bakıldığında kur riski taşımıyoruz. Kurlardaki artışa rağmen satışlarımız gayet iyi düzeyde. En önemli sorun, hazır giyim sektöründe son dönemde yeni yatırımların olmaması. Bu da ister istemez teminlerde sıkışıklığa yol açıyor. Özellikle hazır giyimde arz talep dengesinde sorun var.”

“AVM’LERİN YAKLAŞIMI OLUMLU”

Ayakkabı perakendeciliğinde Polaris, Flo ve Kinetix markalarıyla faaliyet gösteren Ziylan Grup Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Ziylan da bu konuda rahat. Kurların son üç yıldır artış trendinde olduğunu hatırlatan Ziylan, dolar ve euro’nun iniş çıkışından etkilenmemek için hedge yaptıklarım vurguluyor. Ziylan, “Firma olarak faaliyet dışı kardan veya zarardan etkilenmek istemiyoruz. Sadece yapmış olduğumuz ticaretten kar veya zarar etmek istiyoruz. Bu yüzden bütçe yaparken alacağımız ve borçlu olduğumuz dövizi hedge ediyoruz. Çünkü kurların ne olacağını bi lemiyoruz, kimse de kestiremiyor. Bana göre kurlar şu anda gerçek değerinin çok üzerinde” diyor.

Mağaza kiralarının dövizle ödenmesi nedeniyle kurlardaki aşırı artışın sektörde karsızlığa yol açtığını ifade eden Ziylan, birçok AVM yönetiminin bir süredir perakendecilere karşı iyi yaklaşım gösterdiklerini de dile getiriyor. Ziylan, “Grup olarak 60’ı yurtdışında olmak üzere 508 mağazamız var. Yeni mağaza projemiz çok fazla yok, çünkü AVM yatırımları durmuş vaziyette” diye konuşuyor.

“İNDİRİMLER ÖNE ALINDI”

İpekyol, Twist ve Machka markalarının sa-0g hibi, kadın giyim üreticisi Ayaydm-Miroglio Grup Genel Müdürü Uğur Ayaydın da kurlardaki iniş çıkışlara karşı tedbirli olduklarını belirtiyor. “Şirket olarak fonvard yöntemini kullanıyoruz. Kur riskimizin yarısını yıllık bütçelerimizde fonvard yöntemiyle çözmeye çalışıyoruz. Bu bizi bir nebze olsun piyasadaki rakiplerimize göre koruyor” diyen Ayaydın, kur artışlarının etkisivle sektörde yaşanan bir başka soruna, indirimlerin erkene alınmasına dikkat çekiyor. Ayaydın, sözlerini şöyle sürdürüyor:

“Maalesef sektördeki bazı firmalar bu kur artışlarına hızlı reaksiyon vererek indirimleri öne almaya başladı. Bu da hepimiz için en büyük sorun olan karsızlığı doğuruyor. İndirimleri öne çekmenin hepimizi bir çıkmaza götüreceğim düşünüyorum. Bizim daha önceden belirlenmiş indirim takvimimiz var. Onu bozmamaya çalışıyoruz fakat indirimler öne çekilince tüm müşterilerde bir beklenti oluşuyor ve bundan tüm markalar etkileniyor.”

Yurtiçinde 230, yurtdışında ise 30 mağazalarının olduğunu belirten Ayaydın, önümüzdeki yıl yurtiçi ve yurtdışında 20’şer mağaza daha açacaklarını, yurtiçindeki AVM’lerde belli bir doygunluğa ulaşıldığından bundan sonra Rusya ve Türk Cumhuriyetleri başta olmak üzere yurtdışına odaklanacaklarını vurguluyor.

“TÜKETİMDE DARALMA YOK”

Erkek giyim üreticisi Lufian Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Emin Gümüştepe de kurlardaki artışa rağmen piyasanın durumuna iyimser bakanlardan. Firma olarak döviz giderleri kadar döviz geliri elde etmeye gayret gösterdiklerini kaydeden Gümüştepe, bunu da ihracatla sağladıklarım belirtiyor Birçok AVM yönetiminin perakendecilere karşı esnek davrandığını da vurgulayan Gü- müştepe, şunları söylüyor:

“ Yaklaşık olarak yurtiçinde 80, yurtdışında ise 20 mağazamız var. Bunların bir kısmının kirasını TL ile ödüyoruz. Bunun yanında kuru sabitleyen AVM’ler de var. Fakat bazı mağazalarımızın kirası günlük kurdan ödeniyor. AVM yöneticileriyle oturup konuşuyoruz. Kısa vadede sonuç alamasak da orta vadede ortak bir çözüm buluyoruz. İşçilik maliyetlerimiz dövizdeki artıştan etkilenmiyor fakat hammadde giderlerimiz etkileniyor. Çünkü pamuk ve polyester gibi hammaddeleri ithal ediyoruz. Biz de planlarımızı buna göre yapıyoruz. Dövizdeki artış tüketiciyi endişelendiriyor fakat yine de tüketimde çok ciddi bir daralma yok.”

“MAĞAZASINI KAPATAN OLMADI”

Son dönemde AVM yatı- rımlarıyla dikkat çeken Özdi-lek Holding Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Özdilek ise kurlardaki artıştan dolayı mağaza kapatan perakende zinciri olmadığını vurguluyor.

Elinde sermayesi olup da işi daha önceden bilmeyen bazı girişimcilerin perakende sektörüne yatırım yaptıklarına işaret eden Özdilek, bu tür yatırımcıların mağaza kapattıklarım söylüyor. Özdilek, şu değerlendirmeleri yapıyor: “Kiracısız alışveriş merkezi olmaz. Perakendecilerin de AVM’lerin de para kazanması lazım.

Biz kiracılarımızla dengeyi kuruyoruz. Kiracının performans düşüklüğü kendisinden kaynaklanıyorsa ona yapacak bir şey yok. Herkes dersini iyi çalışacak. Hırsı mantığının önüne geçip yatırım a®*5‘ yapan amatör ruhlu yatırımcılar var. İşi bilmedikleri için kaybediyorlar maalesef. Aksaray, Samsun ve Merzifon’da AVM yatırımlarımız olacak fakat bekleme dönemindeyiz. Çünkü çok hızlı büyüdük. Özdilek Holding beş yılda ikiye katlandı.”

“BRÜT KARLAR ERİYOR”

BMD Başkam Sinan Öncel ise dövize endeksli kira başta olmak üzere perakendenin diğer maliyet kalemlerinde de ciddi artışlar olduğunu ve markaların brüt kar marjlarının her yıl biraz daha düştüğünün altını çiziyor. PricewaterhouseCoopers (PwC) ile birlikte hazırladıkları “Birleşmiş Markalar Derneği Üye Performans Analizi”nin sorunun ciddiyetini tüm çıplaklığı ile ortaya koyduğuna dikkat çeken Öncel, şunları söylüyor:

“32 markamızın 2014-2016 dönemini kapsayan üç yıllık bilançolarım inceledik. Çıkan sonuç, perakendede reel büyüme hızı düşüyor. Örneğin mağazacılık faaliyetlerinin yüzde 11.9 büyüdüğü 2016’da enflasyon yüzde 8.53 olarak gerçekleşti. Yani geçen yıl mağazacılık faaliyetlerinin reel büyümesi yüzde 3.5 oldu. Metrekare başına kira maliyeti yüzde 7.7 artarken, neredeyse yıl boyu devam eden indirim kampanyalarına rağmen metrekare başma ciro artışı sadece yüzde 4.4 olarak gerçekleşti. Açılan yeni mağazalarla birlikte satış alanında yüzde 6.4’lük bir artış olduğu halde stoklar yüzde 20.1 yükseldi. İstihdam artışında da yavaşlama var. Hazır giyimde ise istihdamda yüzde 2 daralma ile karşı karşıyayız.”