Mozambikte İş Kurmak

Mozambikte iş fırsatları – Mozambikte yatırım fırsatları

Milyarlarca metreküp doğalgaz rezerviyle dikkat çeken Mozambik, hızla zenginleşiyor. Ülkede Türk ürünlerinin prestiji çok yüksek. THY’nin direkt sefer yaptığı ülke, resmi pasaportlara vizeyi kaldırdı…

DOĞU Afrika ülkesi Mozambik, Tanzanya’nın güneyinde, Malavi ve Zambiya’nın kuzey batısında, Zimbabve’nin doğusunda, Svaziland ve Güney Afrika Cumhuriyeti’nin kuzey doğusunda yer alıyor. Doğusunda Hint Okyanusu bulunan ülkenin 2 bin 515 kilometrelik sahil şeridi var. Denize çıkışı bulunmayan Zambiya, Zimbabve, Botsvana, Svaziland, Malavi ve hatta Güney Afrika Cumhuriyeti’nin kuzey kısmının denizle bağlantısını sağlayan bir konumda bulunan Mozambik, stratejik bir noktada yer alıyor.

Birçok doğal limana sahip olmasından ötürü zamanında önemli bir ticaret merkezi olan ülke, ismini o dönemin önde gelen tüccarlarından Musa Bin Bend adlı bir Arap’tan alıyor. Bu isim zamanla Mozambik’e dönüşmüş. 1975 yılına kadar Portekiz’in sömürgesi olan ülkede resmi dil halen Portekizce.

Dünyada en fazla doğalgaz rezervlerine sahip sekizinci ülke olan Mozambik, bu özelliğinden ötürü son yıllarda dünyanın dev enerji şirketlerinin ilgi odağına girmiş durumda. Ülkedeki doğalgaz rezervlerinin parasal değerinin 1 trilyon doların üzerinde olduğu tahmin ediliyor. Son beş yılda ülkeye 22 miyar dolar düzeyinde yabancı sermaye girdiği hesaplanıyor. Yaşanan bu gelişmeler nedeniyle Mozambik Afrika’da en hızlı büyüyen ülkeler listesinde ilk sıralarda geliyor. Sadece doğalgaz değil, dünyanın en büyük kok kömürü rezervleri de bu ülkede. Özellikle Tete bölgesi tümüyle kömür formasyonuna sahip.

YABANCI YATIRIMCIYA TEŞVİK

Mozambik Hükümeti ekonomik büyümeyi ve istihdamı teşvik etmek, bölgesel dengesizlikleri gidermek, ülkenin geniş yatırım potansiyelini ortaya çıkarmak amacıyla geçtiğimiz son beş yılda, yatırımları teşvik amacıyla liberal sayılabilecek önemli yasal düzenlemeler yaptı. Buna göre yapılacak yatırımlarda kullanılacak makine ve ekipman için gümrük ve KDV muafiyeti, projeye ve yatırım bölgesine göre yatırım indirimi ve yüzde 100’e kadar Kurumlar Vergisi indirimi, arazi tahsisi gibi teşvikler sağlanıyor. Müteahhitlik sektörünün de dahil olduğu altyapı yatırımları (yol, demiryolu, elektrifikasyon, sulama, baraj, elektrik, konut, otel, AVM, iş merkezi vs.), sanayi yatırımları, tarım ve balıkçılık yatırımları, turizm yatırımlarında da bu teşviklerden yararlanmak mümkün.

Mozambik ekonomisinde büyük potansiyel taşıyan sektörlerden bir diğeri de turizm. Kilometrelerce uzunlukta tropik sahil şeridine, doğal güzelliklere ve egzotik plajlara sahip olan ülke yılda 2 milyon turist çekerek yaklaşık 1 milyar dolar turizm geliri elde ediyor. Önümüzdeki dönemde bu sektörün hızla gelişerek, Mozambik’in güneydoğu Afrika bölgesinin en önemli turizm destinas-yonlarmdan biri haline geleceğine kesin gözüyle bakılıyor.

MÜTEAHHİTLER OFİS AÇIYOR

Maputo Ticaret Müşavirliği kayıtlarına göre, Mozambik’te 37 Türk sermayeli firma faaliyet gösteriyor. Çoğu inşaat sektöründe faaliyet gösteren bu firmalar tarafından gerçekleştirilen yatırım tutarı ise 50 milyon dolar civarında. Mozambik’te son dönemde altyapı alanında başlayan yatırımlar nedeniyle müteahhitlik firmaları bu ülkede ofis açmaya başladı. Bunların arasında Rönesans, Gama, STFA, Yapı Merkezi, Ata inşaat gibi sektörün önde gelen şirketleri dikkat çekiyor. İnşaat firmalarının dışında RTE Group, Moz Clot gibi tekstil ve Safa Lda, Olympic Trading gibi mobilya üreticileri de bulunuyor. Bunun yanında Zenitlift, Lazal, Anatolia, Nizam Lda, Ozmak gibi farklı sektörlerde hizmet veren Türk sermayeli firmalar da var.

2015 yılı rakamlarına göre Türkiye ile Mozambik arasındaki dış ticaret hacmi 116.2 milyon dolar. Bunun 43.8 milyon dolarını Türkiye’nin ihracatı, 72.3 milyon dolarını da Mozambik’in ihracatı oluşturuyor.

“POTANSİYELİ ÇOK YÜKSEK”

Türkiye-Mozambik İş Konseyi Başkanı Erhan Barutoğlu, Mozambik’in kısa, orta ve uzun vadede Türk yatırımcıları için büyük umut vaat ettiğini belirtiyor. Barutoğlu, “Türk yatırımcıları, ihracatçıları ve ithalatçıları pazarı inceleyerek, anlayarak, profesyonel destek alarak ve iş konularına odaklanıp Mozambik pazarına bilinçli giriş yaparlarsa, bu ülkeyle birlikte çevresindeki ülkelerde de iş yapma imkanına sahip olabilirler” diyor. Dünyada yaşanan ekonomik daralmanın Afrika ülkelerinde de yoğun olarak hissedildiğini söyleyen Barutoğlu, şöyle devam ediyor:

“Birçok ülke için geçerli olan ekonomik daralma ve yatırım finansman sorunları Mozambik için de mevcut. Fakat Mozambik’in çok büyük hidrokarbon rezervlerine sahip olduğunu; nüfus yoğunluğu, üretim ve tüketimi çok yüksek olan Asya’ya yakınlığını ve tüm dünyanın her konuda en büyük şirketlerinin Mozambik’te varlıklarını devam ettirmekte olduklarını unutmayalım. Önemli olan esas bu dönemlerde, gerek ihracat gerekse ham madde ithalatımız için çok önemli bir pazar olan Mozambik ve onun gibi ülkelerde değişik modeller üreterek işbirliği içinde olmamız. Afrika’nın en yüksek potansiyele sahip ülkesi olduğu dünyada kabul edilmiş olan Mozambik’in, bu bilinçle Türkiye’yi, Türk firmalarını ve Türk ürünlerini kucaklamaya hazır olduğunu da unutmayalım.”

TÜRK FİRMALARA ÖZEL İLGİ

İşkaya Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Başkam ve Mozambik Ankara Fahri Konsolosu Yusuf Kaya da Mozambik’te ekonomik potansiyelin yüksek olduğu sektörlerin başında inşaat ve tarımın geldiğini söylüyor. Kaya’nm verdiği bilgilere göre, otel, villa, alışveriş merkezi gibi inşaatla ilgili birçok proje gündemde. Mozambik Hükümeti’nin Türk firmalarına yatırım ve geniş iş olanakları sunduğunu belirten Kaya, sözlerini şöyle sürdürüyor:

“Tarım üretimi için tam bir cennet. Yılda dört kez ürün alınabiliyor. Ülkede toprak çok verimli olduğu için endüstriyel tarım yapacak yabancı firmalara sembolik ücretlerle arazi tahsis ediliyor. Ayrıca çimento ve briket fabrikaları ile her türlü inşaat malzemesine ihtiyaç var. Ülkede çok kaliteli pamuk üretiliyor. Bunu işleyecek tekstil fabrikaları kurulabilir. Turizmciler beş yıldızlı otel kurup işletebilirler. Gıda sektöründe ise özellikle salça ve konserve fabrikası için potansiyel çok yüksek. Dünyada el değmemiş koklaştırılabilir en büyük kömür rezervi yine bu ülkede. Hidroelektrik potansiyeli en yüksek ülkelerden biri olan Mozambik önümüzdeki dönemde elektrik enerjisinde ve doğalgazda dünyanın en büyük tedarikçisi konumuna gelecek.”

THY’NİN DİREKT SEFERİ VAR

Afrika’da birçok başkente direkt uçuş gerçekleştiren Türk Hava Yolları (THY), 2015 Ekim ayından bu yana Mozambik’in başkenti Maputo’ya da direkt sefer düzenliyor. Direkt uçuşların Türkiye ile Mozambik arasındaki dış ticaret hacminin artmasına mutlaka olumlu etkisinin olacağını belirten Kaya, şunları söylüyor:

“Mozambik kapıda 30 günlük turistik vize uygulamasını halen sürdürüyor. Sayın Cumhurbaşkanımızın son ziyareti ile karşılıklı vize muafiyeti anlaşması imzalandı. Buna göre resmi pasaportlar için vize uygulaması kalkmış oldu. İhracatçılarımız Mozambik’i mutlaka keşfetsinler. Çünkü Türk ürünlerinin Mozambik’te imajı çok yüksek.”

Mozambik’in künyesi

• Başkenti: Maputo
• Para birimi: Metical [MİM]
• Nüfusu 25.8 milyon
• Resmi dili: Portekizce
• İhracatı: 5.5 milyar dolar
• İthalat: 12 milyar dolar
• Kişi başı gelir: 600 dolar

Ne satılır?

• Makine ve ekipmanlar
• İnşaat malzemesi
• Tarım makineleri
• iş makineleri m Tarım ilaçları
• Gübre
• Elektrik malzemeleri
• Mobilya
• Beyaz eşya
• Buzdolabı e Bisküvi
• Un
• Makarna
• Şekerleme
• Salça
• Maya
• Konserve
• Sabun
• Deterjan
• Eczacılık ürünleri
• Tekstil ve konfeksiyon
• Plastik ürünler

Ne alınır?

• Tütün
• Pamuk
• Kaju fıstığı
• Çay
• Mısır
• Hindistancevizi
• Narenciye
• Tropik meyveler
• Kereste
• Alüminyum
• Deniz ürünleri

Genç emekliler için iş fikirleri başlıklı yazımızıda beğeneceğinizi umuyorum.