Geçmişi 1980’li yıllara kadar giden organik tarım son 4 yılda ikiye katlandı. Organik bitkisel üretim miktarı geçen yılı milyon 750 bin tona ulaştı.
Organik hayvansal üretimde de büyük bir artış var. Organik pazarı artık et ve sütten meyve sebzeye, tekstilden kozmetiğe kadar pek çok ürünü kapsıyor. Internet siteleri yanında büyük perakendecilerin de el atmasıyla büyüme trendi hızlandı. 2013’te organik pazarının yüzde 45 büyüdüğü ve 300 milyon TL’ye ulaştığı tahmin ediliyor. 400 milyon dolar civarında da ihracat olduğu tahmini var. Devletin organik tarıma artan desteği ve tüketici bilincinin gelişmesiyle pazarın önümüzdeki yıllarda da hızlı büyümesi bekleniyor.
Adını daha çok son yıllarda duysak da aslında organik tarımın geçmişi 1980’li yılların ortasına kadar gidiyor. Türkiye’de organik tarım o yıllarda geleneksel ihraç ürünleri olan kuru üzüm ve kuru incir ihracatı ile başladı. Fakat esas olarak son yıllarda hızlı bir büyüme gösterdi.
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın rakamlarına göre 2002 yılında 150 çeşit organik ürün üretilirken 2012’de bu rakam 204’e çıktı. Aynı dönemde organik tanm yapan çiftçi sayısı 12 binden 55 bine ulaştı. Organik üretim alanı 90 bin hektardan 703 bin hektara yükseldi. Üretim miktan 310 bin tondan 1 milyon 750 bin tona çıktı.
Bugün organik tarım yapılan alanın toplam tarım alanındaki payı yüzde 2,1’e ulaşmış durumda. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, 2015 yılına kadar bu payı yüzde 3‘e çıkarmayı hedefliyor.
Türkiye’de üretilen organik ürünlerin başında; fındık, ceviz, antepfıstığı, kuru incir, baklagiller, tıbbi aromatik bitkiler, pamuk yer alıyor. İşlenmiş ürünlerden de çeşitli meyve suları ve konsantreleri, dondurulmuş meyve ve sebzeler ile zeytinyağı başta geliyor. Ayrıca son yıllarda organik hayvansal üretim de gelişme göstermeye başladı. Et, süt, yoğurt, peynir ve yumurta hayvansal ürün olarak piyasada yerini alıyor.
Türkiye’nin organik tarımda Avrupa’nın en avantajlı ülkelerinden biri olduğuna dikkat çeken Türkiye Ziraat Odalan Birliği (TZOB) Başkanı Şemsi Bayraktar, özellikle Doğu Anadolu Bölgesi’nin kimyasal mücadelenin çok az yapılması, kimyevi gübrelerin çok kullanılmaması ve az nüfusu, el değmemiş doğası nedeniyle organik tarımda büyük potansiyel barındırdığını söylüyor. Bayraktar, önümüzdeki dönemde organik üretimde işlenmiş ürünlerde önemli fırsatlar olduğunu vurguluyor.
İHRACAT YÜZDE 10 ARTACAK
Dünyada hızla büyüyen organik tarım pazarının 54,9 milyar dolara ulaştığı tahmin ediliyor. Bu, Türkiye için ihracat açısından önemli bir fırsat olduğuna işaret ediyor. Ege ihracatçı Birlikleri’nin rakamlarına göre, Türkiye’de 2013 yılında organik ürün ihracatı tahmini olarak 20 milyon dolara ulaştı. Ancak bu rakam pazarın genelini tam olarak yansıtmıyor. Organik olduğu halde beyan edilmeden gönderilen ürünler olduğunu söyleyen ETO (Ekolojik Tarım Organizasyonu Derneği) Yönetim Kurulu Başkanı Atilla Ertem, “Tahminen ihracat miktarımız 375-425 milyon dolar. İhracatta artış devam ediyor. 2014 yılında yüzde 5-10’luk bir büyüme olabilir” diyor.
Organik ürün ihracaünda en büyük pazar Avrupa, ihracatın yaklaşık yüzde 60’ı başta Almanya, Fransa, Ingiltere olmak üzere bu kıta ülkelerine yapılıyor. Diğer büyük bir pazar da ABD. Uzakdoğu ve Avustralya’nın da uzun yıllardır ihracat gerçekleştirilen pazarlar arasında olduğunu belirten Ertem, yeni ve gelişen pazarlar olarak ise Kuzey Afrika ve Ortadoğu ülkeleri ile Rusya’nın dikkat çektiğini söylüyor.
İÇ PAZAR YÜZDE 45 BÜYÜDÜ
Diğer taraftan Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’mn yaptığı çalışmalar, sivil toplum kuruluşlarının bilinçlendirme çabaları ve organik ürünlerin ulaşılabilir hale gelmesiyle iç pazar hızlı bir büyüme sürecine girmiş durumda. Bu yıl 300 milyon TL büyüklüğe ulaşan organik perakende pazarında satışlar yüzde 45 civarında arttı.
Organik tarımla ilgili bilincin giderek arttığını ve bunun da büyüme rakamlarına pozitif yansıdığını söyleyen Organik Ürün Üreticileri ve Sanayicileri Demeği (ORGÜDER) Başkanı Ayhan Sürmeli, “2013’te yüzde 45’e ulaşan bir büyüme gördük. Bu büyüme toplumsal bilincin gelişmesiyle alakalı geldi. Eskiden hiç haberdar olmayanlar bu konuda bilgi sahibi olmaya başladı. Aynca organik ürünlere ulaşımın kolaylaşması da pazarı büyüten etkenler biri” diyor.
Organin perakende pazarında 2014 yılında da en az yüzde 30’luk bir büyüme bekleniyor.
BÜYÜKLER EL ATTI
Organik ürünlere olan ilgi büyük perakende zincirlerinin bu alana el atmasına yol açtı. îç pazardaki artış da bu zincirlerin satışlarına olumlu yansıdı.
M-Life markasıyla raflarında organik süt, tereyağı, yoğurt, zeytin ve peynire yer veren Migros’un satışları iki yılda 3 kat arttı. Migros’ta organik ürünlerin toplam satışlar içerisindeki payının ortalamanın çok üstünde gelişim gösterdiğini söyleyen Migros Pazarlama Genel Müdür Yardımcısı Cem Rodoslu, organik ürünlerin ortalama gıda ürünleri pazar büyümesinin yaklaşık 3-4 katı büyüme kaydettiğini belirtiyor.
Migros’un kendi markası M-Life’ın organik ürünler içerisinde yüzde 19 paya sahip olduğuna dikkat çeken Rodoslu, “2012 yılında 2011 yılına göre M-Life ürün portföyümüzü genişleterek organik pazarın büyümesini destekledik. Ürün gamımızı artırmaya devam ediyoruz. 2014 yılında da organik ürün satışlarında, ortalama gıda ürünleri pazar büyümesinin çok üzerinde büyüme devam edecektir” diyor.
Migros’ta en çok satılan organik ürünler arasında; yumurta ve tavuk, yoğurt, süt, dil peyniri, yöresel peynirler, tereyağı başta geliyor. Sebze ve meyvede domates, salatalık, soğan, kabak, elma; kozmetikte ise ağız ve saç bakım ürünleri ile boyalar başı çekiyor.
Tüketici algısındaki ve alışkanlıklarındaki değişimi fark ederek reyonlarındaki organik ürün sayısını artıran CarrefourSA, organik ürünlere özel alanlar yarattı ve özel konsept çalışmaları yaptı. Artan talebe ve ürün çeşidine paralel olarak organik ürünlerin satışında da önemli bir gelişim yakaladıklarını söyleyen CarrefourSA Satın Alma Direktörü Nedim Erdal, kuru gıda kategorisinde organik ürün satışlarının 2013’ün ilk dokuz ayında yüzde 20 arttığını belirtiyor.
Erdal, pazar trendleri, geniş ürün portföyü ve yeni mağaza açılışlarını da baz alarak yüzde 25-30 seviyelerinde bir büyüme öngördüklerini vurguluyor.
YENİ YATIRIMLAR VAR
Türkiye’nin ilk organik markalarından biri olan Sade Organik, 2014’te atağa kalkıyor. Her yıl yüzde 80 büyüyen şirket, altyapısını güçlendirmek ve organik bilincini artırmak amacıyla yeni bir ekip kurdu. 2014 yılının tüm organik sektörü için her şeyin yeniden belirlendiği bir yıl olacağını söyleyen Sade Organik Genel Müdürü Mutlu Gökdemir, bu yıl perakende sektörüne adım atacaklannı ve ilk mağazala-nnı fabrika satış mağazası olarak açacaklarını söylüyor.
Şirketin asıl hedefi tüm markaların da satılabildiği bir organik mağazalar zinciri oluşturmak. Bu yıl ürün gamını geliştirerek süt ve süt ürünleri, tavuk eti, kırmızı et ve taze sebze-meyve satacak-lannı belirten Gökdemir, 2014’te organik tavuk eti üretimi için Trakya bölgesinde bir çiftlik kuracaklannı belirtiyor.
Şirket, organik taze sebze ve meyve için de anlaşmalı çiftçilerle proje çalışmalarını başlattı. Aynı zamanda ihracat yapan Sade, sektörden farklı olarak kendi markasıyla ihracat yapmayı hedefliyor. Gökdemir, bu amaçla Yeni Zelanda ve Avusturalya’da dağıtım firması kurduklarını söylüyor.
Türkiye’nin önemli gıda şirketlerinden Tiryaki de organik ürüne yatırım yapan firmalardan biri. Organik ürünler şirketin satışlarının içinde yaklaşık yüzde 5 pay alıyor. 2014’te yüzde 5’lik pazar payını istikrarlı bir şekilde sürdürmeyi ve Arsadan değerlendirmeyi planlayan şirket, organik ürün gamım bakliyat ürünleriyle geliştirmeyi hedefliyor.
AR-GE ÇALIŞMALARI YAPILIYOR
Kelkit ve çevresini organik süt ve besi hayvancılığının merkezi haline getirmek amacıyla 2002 yılında kurulan Doğan Organik Ürünler, bugün Kelkit Organik Süt Sığırcılığı İşletmesi’nde 100’e yakın çalışana sahip ve bölgede de 80’i bitkisel üretim, 20’si hayvancılık yapan 100 sözleşmeli çiftçi ailesine istihdam sağlıyor. Bin 400 adedi işletme, bin 500’ü sözleşmeli çiftçiler tarafından beslenen toplam 2 bin 900 sertifikalı organik hayvandan yaklaşık 10 bin ton süt üreten Doğan Organik Ürünler, Türkiye’nin en büyük organik süt üreticisi konumunda.
2013’te sözleşmeli çiftçilerle yüzde 20 büyüyen şirket, 2014 yılı için yüzde 30 büyüme hedefliyor. Şu anda tam yağlı ve yağsız süt ve yoğurt çeşitleri, günlük süt, ayran, tereyağı, beyaz peynir ve kaşar peyniri üretimi yaptıklarını söyleyen Doğan Organik Genel Müdürü Mehmet Özokumuşoğlu, bunlara ilave olarak kırmızı et ile ilgili AR-GE çalışmalarının devam ettiğini belirtiyor.
Uzun vadeli hedefleri arasında ihracat bulunan şirket, öncelikli hedef olarak hem hayvansal hem de bitkisel üretimde sürdürülebilirliğini kanıtiamış sözleşmeli çiftçilik modelini Kelkit ve çevresinde daha da genişletmeyi hedefliyor.
Diğer taraftan iş modelini Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ne taşımayı planlıyor. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin yatırımcıların ilgi odağında olduğuna dikkat çeken Özokumuşoğlu şöyle devam ediyor: “Devlet de bu bölgenin kalkınması için altyapı çalışmalarını artırdı. Doğan Organik olarak biz de iş modelimizi bu bölgeye uygulamayı düşünüyoruz.”
TAVUKTA YÜZDE 10 HEDEFİ
Organik pazarında kırmızı etin yanı sıra beyaz et üretimine yönelik yatırımlarda da ciddi bir artış var. Şu anda Türkiye’de tavuk pazarından yüzde 3-5 oranında pay alan organik tavuğun beş yıl sonra toplam pazar büyüklüğünün yüzde 10’una ulaşmasını bekleniyor. Organik zeytinyağı ve yumurta üretiminden sonra bu yıl 25 milyon TL yatınm yaparak organik tavuk üretimine başlayan Keskinoğlu, 2020’lere doğru yaklaşık 100-150 milyon dolar büyüklüğe ulaşacak organik tavuk pazarından yüzde 20’lik pay almayı hedefliyor. 2013’te organik ürün satışlan-nı yüzde 10 artırdıklarını belirten Keskinoğlu Yönetim Kurulu Başkanı Keskin Keskinoğlu, tüm dünyada benzer bir talep olduğunu, Türkiye’de ise son iki yılda hızla bir büyüme olduğunu söylüyor.
Türkiye’de son dönemde hızlı büyüme gösteren ürünlerden biri de çay oldu. Bugün 759 bin dekar çaylık alanda 207 bin üretici çay tarımı yapıyor. Bunun 27 bin 500 dekarında ise organik tarım yapılıyor. 2015 yılında 90 bin dekar çaylık alanda 25 bin üreticinin organik çay tarımı yapması hedefleniyor. Organik tarım alanlarının hızlı bir şekilde genişletilmesi ve yıllık organik kuru çay üretiminin 10 bin ton seviyelerine çıkarılması için de 2013 yılında ciddi planlamalar gerçekleştirdiklerini söyleyen Çaykur Genel Müdürü İmdat Sütlüoğlu, “Hedefimiz, Türk çay tarımı ile dünyanın en büyük organik havzasını oluşturmak” diyor.
Organik sektörünün hızlı büyüdüğü alanlardan biri de kozmetik. Özellikle yabancı Sımalar bu alanda Türkiye pazarına girmek için fırsat kolluyor. Fatma Apaydın, yaklaşık üç yıl önce bu açığı görerek Fransız Florame markasını Türkiye’ye getirdi. Florame yalnızca eczanelerde satılan bir marka. Şu anda ürünler 150 eczanede bulunuyor. Florame Türkiye Genel Müdürü Fatma Apaydın, 2014 sonunda 350 eczaneye ulaşmayı hedeflediklerini söylüyor. Türkiye pazannda önceki yıla göre yüzde 150 büyüdüklerini belirten Apaydın, 2014’te de yüzde 100’ün üzerinde büyüme hedeflediklerini ifade ediyor.
ORGANİK TEKSTİL
Türkiye’nin dünyada organik pamuk üretiminde ilk sıralarda yer alması organik tekstil ürünlerinde ciddi bir fırsat yaratıyor. Dünyada üretilen pamuğun ancak yüzde l’i organik. Türkiye’de ise bu rakam yüzde 2’nin üzerinde.
Türkiye’de organik pamuk tanmı-na yönelik yeni yatırımlar da öne çıkıyor. Ar Tanm, bu alana yatırıma yönelen şirketlerden biri. Şirket bu yıl 7 milyon metrekarelik bir alanda organik pamuk ürettirmek için çalışmalara başladı. Ar Tarım Organik Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Şehmus Arslan, organik pamuk talep eden yabancı firmalarla şimdiden görüşmelere başladıklarını söylüyor.
Pozitif gelişmeler hazır giyim ve tekstil perakendesinde de kendini gösteriyor. Dünyada organik tekstilin öncüleri arasında yer alan C&A, Türkiye’den organik pamuk alımı yapan ve organik koleksiyonuyla pazarı domine eden bir şirket. Şirketin pamuklu ürünlerinin yaklaşık olarak yüzde 15-18 oranında bir kısmı organik pamuktan oluşuyor. C&A Türkiye Pazarlama Direktörü Fatma Koçak, 2010 yılından itibaren organik pamuk ürünlerinin sayısının ve satışlarının her yıl daha da artarak devam ettiğini söylüyor.
Türkiye’de tamamen organik kumaşlardan yapılmış giyim koleksiyonunu ise Roman hazırladı. Roman Hazır Giyim Tasarım Direktörü Suzan Toplusoy, hem pazardaki açığı doldurmak hem de ekolojik düzenle uyumlu yaşama bilincinin tüketicide yer etmesini sağlamak için bu koleksiyonu hazırladıklarını söylüyor.
ÇOCUK PAZARI
Organik pazarında özellikle çocuklara yönelik ürünlere ciddi bir talep var. Bu açığı fark eden iki girişimci Erkan Duman ve Nur Beğen, 2008 yılında OrganicEra markasıyla Türkiye’nin ilk organik sertifikalı (GOTS) oyuncak ve ev tekstil koleksiyonunu satışa çıkardı.
Ürün çeşitliliğini sürekli artıran şirket, bugün yeni doğan ve bebek kıyafetleri, pelüş oyuncaklar gibi 100’ün üzerinde ürün üretiyor. Nur Beğen, yüzde 100 organik Türk pamuğu kullanarak hiçbir kanserojen ve toksik madde içermeyen, sürdürülebilir tarımı destekleyen ürünler ürettiklerini vurguluyor.
“1 YILDA 2.5 KAT BÜYÜDÜK”
2013’te ihracata yönelen OrganicEra, dokuz Ortadoğu ve Körfez ülkesini kapsayan bir bayilik anlaşması imzaladı. Aynca Hong Kong, İspanya ve Portekiz’deki bayileriyle de benzer anlaşmalar imzaladıklarını söyleyen Nur Beğen, “Şu anda 2013 ‘ün ilk 10 ayında, 2012 senesindeki dönem satışlarına kıyasla 2,5 kat bir ciro artışı sağladık. 2014 hedefimiz önceki yıllarda olduğu gibi ciromuzu her sene katlayarak büyümek” diyor. Yurtiçinde sadece toptan satış yapan şirket, şu sıralar OrganicEra markasının franchise modelleri üzerinde çalışıyor. Şirket, talep üzerine bu yıl çocuklara özel koleksiyon hazırladı.
Türkiye’de ilk kez 2008 yılında Babyneo markasıyla organik ve yıkanabilir bebek bezi üretimine başlayan Kaan Özsökmen, toplam üretim içinde payı yüzde 30’a ulaşan organik ürün satışlarının yüzde 15-20 oranında arttığını söylüyor. Ürün gamında mama önlüğü, emzirme minderi, uyku tulumu, battaniye, havlu, alıştırma külodu gibi 0-2 yaş çocuklanna özel ürünler bulunduğunu söyleyen Özsökmen, “Önümüzdeki sene için organik pamuktan üretilmiş yeni ürünler üzerinde çalışıyoruz. Organik ürünlere daha fazla yönelmeyi planlıyoruz” diyor.
EKOLOJİK PAZARLAR
Son dönemde organik pazarın büyümesinin arkasındaki önemli itici güçlerden biri de ekolojik pazarlar. Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği tarafından Haziran 2006’da İstanbul Şişli’de başlatılan Yüzde 100 Ekolojik Pazar’ bugün Türkiye geneline yayılmış durumda. 25 tezgah sahibi, 48 tezgah ve haftalık 4 ton civarında satış ile başlayan Şişli Ekolojik Pazar, 65 kayıtlı tezgah sahibi, 276 kayıtlı tezgah ve haftalık 15 ton satışa ulaştı. Bugün İstanbul, İzmir, Ankara, Bursa, Eskişehir, Konya ve Kayseri’de ikisi mevsimsel olarak açılıp kapanan toplam 20 organik pazar bulunuyor. Bunlardan sekiz tanesi ‘Yüzde 100 Ekolojik Pazar’ markası ve standartları altında yürütülüyor. Yeni ekolojik pazarlar açılması için Kocaeli, Adana, Mersin ve İstanbul Eyüp’te çalışmalar yapılıyor. Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Demeği Eş Genel Müdürü Batur Şehirlioğlu, İstanbul’da iki ilçede görüşmeler yürüttüklerini söylüyor.
Dünya organik üreticileri 2014’te Türkiye’de
Üç yılda bir dünyanın farklı ülkelerinde, IF0AM (Uluslararası Organik Tarım Hareketleri Federasyonu) tarafından düzenlenen Dünya Organik Kongresi, 13-15 Ekim 2014 tarihlerinde, Buğday Derneği organizasyonuyla, İstanbul Lütfi Kırdar Kongre ve Sergi Sarayı’nda gerçekleşecek. Dünyanın dört bir yanından gelecek 2 bin 500’den fazla delegenin katılacağı kongrede, dünya organik tarımının stratejisi ve yol haritası belirlenecek. Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği Eş Genel Müdürü Batur Şehirlioğlu, l8’inci IFOAM Dünya Organik Kongresi’nin Türkiye’nin organik tarım potansiyelini dünyaya tanıtmak ve Türkiye’de organik tarımla ilgili bilinci ve farkındalığı artırmak için tarihi bir fırsat olduğunu söylüyor
Bakanlık destekliyor
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, organik tarım üretim ve tüketiminin artırılması için 2013-2016 yılları için Organik Tarım Ulusal Eylem Planı hazırladı. Organik tarımın geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması, kontrol ve denetime yönelik hizmetlerin güçlendirilmesi gibi konularda adımlar atılmasını hedefleyen plan için 6 milyon 520 bin TL’lik bütçe ayrıldı.
Organik tarımın geliştirilmesine dair atılan adımlardan biri de eylül ayında Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren destek ödemeleri. Çiftçi Kayıt Sistemi’nde 2013 üretim sezonunda Geçiş süreci-2, Geçiş süreci-3 ve organik statüde yer alan ürünlere dekar başına 70 lira, tarla bitkileri üretim alanları için de dekar başına 10 lira destekleme ödemesi yapılacak.
■ Geçen yıl Hülya Koçyiğit’in torunu Neslişah ; Alkoçlar, Raya Organik markasıyla internetten organik ürün satışı yapmaya başladı, internetle başlayan, ardından büyük perakende zincirlerine ve organik ürün satış noktalarına yönelen markanın ürün gamında reçelden tavuğa kadar pek çok ürün bulunuyor. Önümüzdeki dönemde ihracata yönelmeyi’planlayan Alkoçlar, “Şu anda birçok ülke ile temas halindeyiz. Özellikle İngiltere ve Amerika’dan talep geliyor” diyor.
■ Yemeksepeti’nin projesi olan Lokum.com, Türkiye’nin her yöresinin en özel ürünlerini, gurme, gezgin ve yazar Mehmet Yaşin rehberliğinde, ait oldukları bölgelerden temin ederek, ilk günkü tazeliğinde kullanıcılarına ulaştırmayı hedefleyen bir internet sitesi. Zeytin, peynir gibi kahvaltılıklardan bakliyata ve reçele kadar pek çok ürünün satıldığı sitede toplam siparişlerin yüzde 16’sını organik ürünler oluşturuyor. Bu yıl satışlarda yüzde 80’lik bir artış yakaladıklarını belirten Yemeksepeti Pazarlama Müdürü Barış Sönmez, 2014’te organik ürünlerin satışını 3 kat artırmayı hedeflediklerini söylüyor.
■ OrganicEra’nın kurucularının organik ürünlerin tüm Türkiye geneline yayılmasını sağlamak amacıyla kurduğu Organikturk.com, kişisel ve genel kullanım temizlik malzemelerinden emzirme sütyenine, giysilerden makyaj temizleme pamuğuna kadar bütün ihtiyaçların bir arada bulabileceği bir site. 2013’te internet satışlarında yüzde 30 civarında bir büyüme yakaladıklarını belirten Nur Beğen, yeni yıl ile beraber sitenin altyapısını ve tasarımını tamamen değiştireceklerini söylüyor.
■ Uzun yıllar içerik editörü olarak çalışan ve bu alanda eğitim veren Aslı Dede’nin tecrübelerini hobisiyle birleştirerek 2006 yılında kurduğu naturey.com sitesi, bin 600 çeşit doğal, ekolojik ürünü Türkiye’nin her yerine çok kısa bir sürede ulaştırıyor.
■ Son dönemde kulaktan kulağa yayılarak büyüyen İpek Hanım’ın Çiftliği aslında tamamen amatör bir girişim olarak başladı. İstanbul’un keşmekeşinden kaçarak Ege’ye yerleşen Pınar Kaftancıoğlu, ilk başlarda kızı için organik ürün yetiştiriyor. Ardından üretim fazla olduğu için İstanbul’daki arkadaşlarına hediye gönderen Kaftancıoğlu, çok fazla talep almaya başlayınca özel sipariş üzerine ürün göndermeye başlıyor. Kaftancıoğlu, kızının adını alan çiftliğinde sebze meyveden reçele pek çok ürünün üretimini yapıyor.
■ Ofis malzemeleri satan Avansas.com, sektördeki gelişime kayıtsız kalamayarak ekolojik ürün kategorisi oluşturdu. Kısa bir süre önce geri dönüşümlü malzemelerden üretilmiş not defterleri, bloknotlar, sunum setleri, yapıştırıcılar, hesap makineleri ve kurşun kalemler satmaya başladıklarını söyleyen Avansas.com Genel Müdürü Rainer Thevvs, özellikle kurşun kalem, poşet dosya, klasörler ve not defterlerinin satışında artış yaşandığını belirtiyor.
■ ODTÜ mezunu kimya mühendisi girişimciler Bora Önen, Kemal Macit ve Kemal Ozan Özyörük tarafından kurulan ailemicinsaglik.com mart ayında satışa başladı. Sophyto, Desert Essence gibi altı markayı Türkiye’ye getiren girişimciler, 2014 yılında yüzde 400’lük büyüme hedefliyor.
■ 0rganikada.com henüz çok yeni bir internet sitesi. Temmuz 2013’te açılan sitenin kurucusu Zeynep Karaman, çevresinde çok sık duyduğu için organik ürünleri araştırmaya karar veriyor. Ardından bu alanda özellikle internet sattşında boşluklar olduğunu görerek e-ticaret deneyimini kullanma fikriyle organikada.com internet sitesini kuruyor. Altyapı olarak güçlü ve kullanıcı dostu bir site kurduklarını belirten Zeynep Karaman, 2014’te yüzde 70-80’lik bir büyüme beklediklerini söylüyor. Daha fazlası için: myfikirler.org
Ayşegül Sakarya Pehlivan
