Paraguay’ın ekonomisi ve yatırım fırsatları

LATİN Amerika ülkeleriyle siyasi ve ekonomik ilişkilerini geliştirmek üzere kararlı adımlar atan Türkiye, bu bölgenin en bakir pazarlarından olan Paraguay ile yeni bir dönem başlattı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Arjantin’de yapılan G20 Zirvesi’nin ardından Paraguay’ı ziyaret etmesi, Türkiye’nin Devlet Başkanı düzeyinde bu ülkeye gerçekleştirdiği ilk ziyaret olarak tarihe geçti. Daha geçen ay bu ülkede Büyükelçilik açan Türkiye, böylece Paraguay ile diplomatik ilişkilerini de başlatmış oldu. Paraguay’ın Ankara’ya atadığı Büyükelçi Ceferino Valdez’in ise 2019 başında Ankara’da göreve başlaması bekleniyor. Güney Amerika’nın bu egzotik ülkesiyle yaşanan sıcak gelişmeler üzerine, Paraguay’ın ekonomisini ve yatırım fırsatlarını araştırdık…

Paraguay’ın künyesi

Başkenti: Asuncion
Para birimi: Paraguay Guaranisi
Nüfusu: 6.8 milyon
İhracatı: 13 milyar dolar
İthalatı: 11 milyar dolar
Resmi dili: İspanyolca

Ziyaret için en iyi dönem

Paraguay adını yerel Guarani dilindeki “para” (bu yaka) ile “guay” (ırmak) sözcüklerinin birleşmesinden alıyor. Turizm açısından zengin bir potansiyele sahip olan ülkede birçok şelale var. Tropikal ve subtropikal iklimi nedeniyle yılın büyük bölümünde havalar sıcak ve nemli geçiyor. Türkiye ile ters kuşakta yer alması nedeniyle kış mevsimi Haziran-Ağustos ayları arasında yaşanıyor. Bu ülkeye gitmek için en uygun zaman ekim-mart arası. Türkiye’den başkent Asuncion’a direkt uçuş yok. Bu yüzden Avrupa şehirlerinden ya da Amerika veya Latin Amerika ülkelerinde aktarma yapılarak gidilebiliyor. Özellikle Madrid ve Miami’den çok sayıda direkt uçuş bulunuyor.

KARŞILIKLI ZİYARETLER ARTTI

Güney Amerika kıtasının ortasında yer alan Paraguay, kuzeybatıda Bolivya, kuzeydoğuda Brezilya, güneyde ve batıda ise Arjantin ile komşu. Türkiye’nin Paraguay büyükelçiliğine atanan ve Paraguay Devlet Başkanı Mario Abdo Benitez’e 20 Kasım’da güven mektubunu sunarak göreve başlayan Büyükelçi Armağan İnci Ersoy, Türkiye ile Paraguay arasındaki siyasi ilişkilerin başlangıcının 65 yıl öncesine dayandığını belirtiyor.

Ancak bu ülkenin uzun yıllar boyunca uluslararası ilişkiler açısından dışarıya kapalı bir politika izlediğini, bu nedenle ilişkilerin sınırlı kaldığını söylüyor.

Türkiye’nin başlattığı Latin Amerika ve Karayipler açılımıyla birlikte Paraguay ile ilişkilerin canlılık kazandığını vurgulayan Ersoy, “2006’da Paraguay Dışişleri Bakanı Leila Rachid’in ülkemize gerçekleştirdiği ziyaret iki ülke arasındaki resmi temaslar bakımından bir ilk teşkil etti. Dışişleri Bakanımız Mevliit Çavuşoğlu’nun 2017 yılında Paraguay’ı ziyareti de ülkemiz açısından Dışişleri Bakanı düzeyinde bu ülkeye yapılan ilk ziyaret oldu. Paraguay’da 2018 Ağustos ayında iktidara gelen Mario Abdo Benitez Hükümeti’nin bir önceki hükümet döneminde alınan Telaviv’deki Büyükelçiliği Kudüs’e taşıma kararını geri çekmesi, iki ülke ilişkilerine yeni bir ivme kazandırdı” diyor.

YENİ BİR DÖNEM

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 2 Aralık 2018’de Paraguay’a yaptığı ziyaretin, iki ülke arasındaki ilişkilerde yeni bir dönemin başlangıcı olduğunu ifade eden Büyükelçi Ersoy, Devlet Başkanı düzeyindeki bu ilk ziyaretin ardından Paraguay Devlet Başkanı Benitez’in de 2019 yılında Türkiye’yi ziyaret etmesinin beklendiğini belirtiyor.

Paraguay’ın ekonomisi büyük ölçüde tarım sektörüne dayanıyor. Tarımsal üretim 2017 yılında GSYİH’nm yüzde 18’ini oluşturdu. Latin Amerika genelinde bu oran yüzde 5 düzeyinde seyrediyor. Özellikle soya üretimi ve ihracatında söz sahibi olan Paraguay, bu ürünün üretiminde dünyada dördüncü sırada. Bunun yanında mısır, kahve, pirinç, pamuk, tütün, yerfıstığı, yerbamate (Paraguay’a özel bir çeşit çay), buğday ve turunçgiller yetiştiriliyor.

3 MİLYAR DOLARLIK PROJELER

Diğer yandan ülkenin çok zengin hidroelektrik kaynaklan var. 2003-2008 yılları arasında artan emtia talebi nedeniyle Paraguay ekonomisi de diğer Latin Amerika bölgesi gibi hızlı bir büyüme gerçekleştirdi. Son 15 yılın büyüme hızı ortalaması yüzde 4.5.

2018 yılında da büyümenin yüzde 4 civarında olması bekleniyor. Büyükelçi Ersoy, Paraguay’da gerçekleştirilecek önemli altyapı yatırımları hakkında şu bilgileri veriyor:

“Bir önceki Hükümet döneminde toplam bedeli 3 milyar doları bulan otoyol inşası, havalimanı yenilenmesi ve başkentte metro sistemi kurulması gibi projeler Parlamento’da kabul edilmiş durumda. Ayrıca, yeni madencilik yasasıyla yabancı yatırım çekilmesi hedefleniyor. Paraguay, geniş tabanlı sivil toplum katılımına dayalı “Paraguay 2030” ulusal kalkınma planını uygulamaya koydu. Bu program üç ayaktan oluşuyor: Yoksulluğun azaltılması, kapsayıcı (toplumun tüm kesimlerini içine almayı hedefleyen) büyüme ve küresel ekonomi ile daha fazla bütünleşme. Son dönemdeki ekonomik yavaşlamaya karşın, yoksulluk Yüzde 20 oranında ise aşırı yoksulluk  yüzde 10 oranında azaldı.”

SOYA FASULYESİ ALIYORUZ

Paraguay’ın ihracatı yıllık 13 milyar dolar civarında. Bunun da büyük kısmını bölge ülkeleriyle yapan ülkenin ihracatında başta soya olmak üzere hububat, yağlı tohum ve meyveler, et ve sakatat ile mineral yağlar öne çıkıyor. İthalatı ise yıllık 11 milyar dolar olan Paraguay, dışarıdan elektrikli makine ve cihazları, çeşitli makineler, motorlu kara taşıtları ve tarımsal ilaçlar alıyor. Türkiye ile Paraguay arasındaki dış ticaret hacminin 2017 yılında 330 milyon dolar düzeyinde gerçekleştiğini kaydeden Ersoy, bunun 300 milyon dolarlık kısmını Türkiye’nin ithalatının oluşturduğunu vurguluyor. Büyükelçi Ersoy’un verdiği bilgilere göre, Türkiye bu ülkeden büyük ölçüde soya fasulyesi alıyor. Bunun yanında az da olsa odun kömürü, Paraguay çayı ile bazı meyveler de ithal ediyoruz.

Bu ülkeye yapılan ihracat ise demir çelik ürünleri, elektrikli makine ve cihazları, kara ulaşım araçları ve hazır giyim ürünlerinden oluşuyor. Ancak bu ülkeye tarım alet ve makineleri, otomotiv ana ve yan sanayi, inşaat malzemeleri, beyaz eşya gibi ürünlerin ihracatı da yapılabilir.

VERGİ ORANLARI ÇOK DÜŞÜK

Paraguay’da vergi oranlarının yüzde 9 civarında olduğuna dikkat çeken Ersoy, bu oranla Paraguay’ın Körfez ülkelerinden sonra yatırımcı açısından en cazip vergiye sahip ülke olduğuna işaret ediyor.

Ülkede şu anda 5 milyar dolarlık yabancı yatırım bulunduğunu hatırlatan Ersoy, buna karşın henüz Türk yatırımcının bulunmadığını belirtiyor. Ersoy, şöyle devam ediyor:

“Dış dünyaya yeni yeni açılmaya başlayan bir ülke. Mercosur Serbest Ekonomik Bölgesi (Arjantin, Brezilya, Uruguay ve Paraguay arasında AB modeli esas alınarak oluşturulan birlik) içinde yer alan ve Latin Amerika’nın tam merkezinde bulunan Paraguay, bu konumuyla ve elverişli vergi ortamıyla Türk yatırımcılar için son derece cazip fırsatlar sunuyor. Paraguay’da yoksulluğun azalmasıyla birlikte tüketime yönelik ürünlere artan bir talep var. Çoğunlukla Brezilya ve Çinli firmaların hakim olduğu piyasada ülkemizden gelecek kaliteli ve rekabetçi fiyatlardaki ürünler rahatlıkla pazar bulabilir. Paraguay’da büyük rağbet gören Türk dizileri, Türk ürünleri için doğal bir reklam fırsatı da oluşturuyor.”

Paraguay kanunları yerel olarak kurulmuş, tüm kanuni işlemleri gerçekleştirebilecek bir partner ile iş ortaklığını destekliyor. Bunun yanında yatırım için gerekli olan prosedürler diğer ülkelere göre çok daha basit.

HUKUKİ ALTYAPI GELİŞTİRİLMELİ

Türkiye ile Mercosur ülkeleri arasında serbest ticaret anlaşmasının yürürlüğe girmesi halinde karşılıklı ticaretin geliştirilmesi için önemli fırsatların doğacağını dile getiren Ersoy, bunun yanında Türkiye ile Paraguay arasındaki ticari ve ekonomik işbirliğinin geliştirilmesi için de hukuki altyapının oluşturulmasının büyük önem taşıdığını vurguluyor. Büyükelçi Ersoy, sözlerini şöyle tamamlıyor:

“Ülkelerimiz arasında ikili işbirliği mekanizmalarının tesis edilmesi çok önemli. Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması ile Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşmasının imzalanması özellikle ekonomik ve ticari işbirliği ortamını canlandıracak. Henüz Karma Ekonomik Komisyon toplanmadı. Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) bünyesinde İş Konseyi de henüz teşkil edilmedi. Bu yapıların biran önce hayata geçirilmesi ve birbirini pek de tanımayan iki ülke iş çevreleri arasında temasların artırılması ticari ve ekonomik ilişkileri daha da canlandıracaktır.”

Özbey Men