Perakendeci Rusya’da kur makasına sıkıştı

Rusya’daki ekonomik kriz, bu ülkede faaliyet gösteren Türk perakendecileri kur makasına sıkıştırmaya başladı. Çünkü satışlar ruble üzerinden yapdırken SA kiralar dolar ile ödeniyor.

Son dönemde cirolar yüzde 20’ler civarında düşerken kiralara geçici indirimlerle çözüm bulunmaya çalışılıyor. Şirketler, krizin uzun süreceği beklentisi nedeniyle Rusya’daki yatırımlarım yemden gözden geçiriyor.

Rusya’daki ekonomik kriz giderek derinleşiyor. Rusya ile birlikte BDT ülkelerini de etkileyen krizin Türkiye’ye faturasının 6 milyar doları bulabileceği tahminleri yapılıyor. Türkiye’nin dördüncü büyük ihracat pazarı olan Rusya’nın para birimi rublede engellenemeyen değer kaybıyla başlayan sıkıntılı süreci, Ekonomist olarak son haftalarda yoğun şekilde gündemimizde tuttuk. En son geçen hafta Almanya ile birlikte Türk turizmini domine eden iki en önemli pazar olan Rusya’nın 2015 sezonuna ilişkin ortaya koyacağı performansı değerlendiren bir habere imza atmıştık. Bu kez de Rusya’da önemli bir yatırım ağı bulunan Türk perakendesine dönük gelişmeleri ele aldık.

Birleşik Markalar Demeği’ne (BMD) kayıtlı şirketlerin Rusya’da toplam 706 mağazası bulunuyor. Bu mağazalarda ciroların halihazırda yüzde 20’ler civarında düştüğü belirtiliyor. Elbette sadece Türkler değil Rusya’da iş yapan tüm perakendeciler yaşanan krizden olumsuz etkileniyor. Bu nedenle dünya giyim perakendesine yön veren H&M, Inditex gibi gruplann da Rusya’daki yatırımlannı gözden geçirdikleri dile getiriliyor.

KİRALAR ZORLUYOR

Rusya’daki perakendecilerin en önemi sorunu, ürünler ruble ile satılırken, kimi mağazalarda maliyetin yüzde 15’ini bulan kiraların dolar cinsinden ödenmesi. Aynca özellikle Uzakdoğu menşeili ürün alımlan da dolar ile yapıldığından, kimi mağazalarda kur riski yüzde 50’lere kadar uzanabiliyor. Rusya’da son döneme kadar 1 doların değeri 30 ruble idi. Şimdi ise 80 rubleye kadar yükseldi. Cuma günü 1 dolar 65 Ruble’den işlem görüyordu. Özellikle Moskova’da kiralar çok yüksek ve bu yönü ile dünyanın en pahalı şehirlerinden biri olarak kabul ediliyor. Mesela Colin’s markasıyla pazara ilk giren şirketlerden ve en büyük Türk perakende şirketi olan Eroğlu Grubunun Moskova Ma-nej’deki 550 metrekarelik mağazasının aylık kirası ilk açıldığında 300 bin dolardı. Mağaza aylık 2 milyon dolar da ciro elde ediyordu. Ancak şirket daha sonra yüksek kira yüzünden metrekareyi ve dolayısıyla kira bedelini düşürme yoluna gitmişti. Son gelişmelere ilişkin değerlendirmelerini almak için aradığımız Eroğlu Gaıbu, haberimize görüş vemıedi.

KAPATMALAR BAŞLADI

Yaşanan son gelişmeler üzerine, Rus gayrimenkul sahipleri daha önce hiç yapmadıkları bir kolaylaştırmaya gittiler. İlk etapta 3-6 aylık dönemler için kira indirimleri yapıldı. İndirim tutarlarının yüzde 10 ile yüzde 40 arasında değiştiği söyleniyor. BMD Başkam Hüseyin Doğan, Rusya’da faaliyet gösteren Türk perakendecilerin sektör fark etmeksizin ciro ve performans kayıpları yaşadığını kaydederken, “Belirli dönem için getirilen kira indirimleri önemli kolaylık sağlıyor” diyor.

Ancak bu geçici kira indirimleri sorunu tam olarak çözmüyor. Aynı zamanda Rusya’da yedi mağazası bulunan Ramsey’in icra kurulu başkanı olan Hüseyin Doğan, son aylarda yaşanan develüasyonlardan soma büyüme bekledikleri Rusya pazannda ciro kayıpları yaşamaya başladıklarını belirterek, “Cirolarda genel olarak yüzde 10-15 hatta son haftalarda daha da fazla kayıplar oluyor” diyor. Ramsey olarak Moskova’daki bir mağazalarım kapatma karan aldıklarım kaydeden Doğan, “Biz kapatma kararını kriz öncesinde vermiştik. Kriz döneminde de uyguluyoruz. Birçok şirket daha kontrollü büyüme ve sorunlu lokasyonları kapatma yoluna gidecektir” diye konuşuyor.

UZUN SÜRMESİ BEKLENİYOR

Rusya’da başta Moskova olmak üzere 29 mağazası bulunan Çilek Mobilya, kıizin etkilerini yakından hisseden şirketlerden biri. Rusya genelinde 29 mağazanın yanı sıra 300’den fazla satış noktasında yer aldıklarım anlatan Çilek Mobilya Yönetim Kurulu Üyesi Talha Çilek, “Krizden etkilenmediğimizi söyleyemeyiz. Bu olumsuz etkinin de uzun süre devam edeceğini düşünüyoruz. Rusya’daki yeni yatırımları gözden geçiriyoruz” diyor.

Mavi’nin Rusya’da kendisine ait yedi, franchise olarak ise 20 mağazası bulunuyor. Mavi CEO’su Cüneyt Yavuz, “Kriz ile cirolar ruble cinsinden yüzde 10-15 azaldı. Aynca mblenin satın alma gücü düştü” diyor. Ancak Yavuz bu ekonomik krizi bir fırsat olarak gördüklerini söyleyerek, “Şubatta Rusya’da iki mağaza daha açacağız. Yatırım koşullan şimdi daha uygun” diyor.

ALACAK SORUNU VAR

Hakikaten de bir taraftan kriz ortamı yaşanırken, diğer yandan başta Moskova olmaz üzere önemli şehirlerde kiralar ya düşürüldü ya da belli rakam üzerinden donduruldu. Daha önce yüksek kiralan yüzünden talep görmeyen pek çok AVM de, bu açılardan bakıldığında Türk perakendecisi için fırsat yarattı. Hüseyin Doğan, “Rusya pazarına girmekte zorlanan bazı Türk şirketleri, yer bulamadıklan AVM’lere şimdi davet edilmeye başladı” diye konuşuyor.

Rusya ile ‘bavul ticareti’nin merkezi sayılan Laleli ve Osmanbey piyasası da bu ülkelerdeki kıizden olumsuz etkileniyor. Laleli ve Osmanbey piyasasından 50 şirketin markalı ürünlerini Rusya’da pazarlayan Dosso Dossi CEO’su Hikmet Eraslan, şu anda Rus tüketicilerde ciddi bir panik havası olduğunu belirtiyor. Eraslan, “Tüketicilerdeki bu durum perakende sahasında da kendisini gösteriyor. Rus alıcılar 20 gündür Laleli ve Osmanbey piyasasına uğramıyor. Türk şirketlerinin Rusya pazanndaki alacakları toplamda 2-3 milyar doları buluyor” diye konuşuyor.

“BDT ÜLKELERİ DE TOPUN AĞZINDA”
BATUR ASMAZOGLU

InvestAZ Fon Yöneticisi

“Rusya’da yerel talepte olan çöküş, Rusya ile ticari ilişkileri çok ileri olan eski Sovyet ülkelerindeki üreticileri de ciddi olarak etkiliyor. Ermenistan gibi küçük ve Rusya dışında bir ticari ortağı olmayan bazı ülkeler için mai satmak hızla zorlaşırken kendi para birimleri de hızla değer kaybediyor. Ukrayna’nın yanı sıra vatandaşlarının çalışılacak ülke olarak Rusya’yı tercih ettiği Gürcistan ile büyük bir petrol üreticisi olan ve Rusya’nın en büyük ticaret ortaklarından biri olan Kazakistan da durumdan etkilenen ve para birimi değer kaybına uğrayan ülkeler arasında. Moldova, Tacikistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Belarus da benzer gelişmeler nedeniyle durumdan kötü etkileniyor.”