Petrol Fiyatları Düşermi? Petrol Fiyatları Yorumları
“İRAN’A yönelik bugüne kadarki en güçlü yaptırımları getirdik fakat petrol konusunda biraz yavaş gitmek istiyoruz. Dünyada petrol fiyatlarının yükselmesini istemem.” Bu sözleri, ABD Başkanı Donald Trump geçen hafta söyledi. Rusya Merkez Bankası Başkanı Elvira Nabiullina ise Trump’un açıklamalarından birkaç gün sonra Rusya için iyi olmasa da bir senaryoya göre, 2019’da petrol fiyatlarının 35 dolara düşebileceği uyarısını yaptı.
Petrol Fiyatları
Dünyadaki en kaliteli petrol olarak kabul edilen Brent petrolün varil fiyatı 3 Ekim’de 85.83 dolarken, 22 Kasım itibariyle 62.6 dolara kadar düştü. Brent petrolün varil fiyatı en son 30 Haziran 2014’te 99 doları görmüştü.
Petrol fiyatlarının son bir aydaki düşme eğilimi, petrol üreticisi ülkeleri sıkıntıya sokarken, Türkiye gibi petrol ithalatçısı ülkeler bu durumdan memnun. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) verilerine göre, Türkiye’nin toplam petrol ürünleri ithalatı 2017’de bir önceki yıla göre yüzde 6.43 artarak 42 milyon 653 bin ton oldu. Toplam petrol ithalatındaki en büyük kalem olan ham petrol ithalatı geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 3.24 artarak 25.7 milyon tona yükseldi. Motorin ithalatı ise yüzde 8.67 artışla 13.5 milyon ton olarak gerçekleşti. En fazla ithalatı İran, Rusya ve Irak’tan yaptık.
BÜYÜK ‘KARA’ AÇIK
Türkiye’nin dış ticaret dengesindeki en önemli açık kalemi, enerji ithalatından kaynaklanıyor. Türkiye’nin geçen yılki cari açığı 47.4 milyar dolar olurken, bunun 37.2 milyar doları enerji ürünlerinden geldi. Diğer bir deyişle Türkiye’nin cari açığında enerinin payı, yüzde 90’m üzerinde. Doğalgazda yüzde 90, petrolde yüzde 93 yurtdışına bağımlı olan Türkiye’nin makro dengeleri açısından petrol fiyatlarının düşük seyretmesi bir avantaj. Tüketici pompada petrol fiyatlarının düştüğünü görürken, maliye yönetimi de bütçedeki iyileşmelere de şahit olacak.
Sanayi ürünleri hammaddeleri açısından da dışa bağımlı olan Türkiye’de petrol fiyatlarının düşmesi aynı zamanda petrol türevi ürünlerin ve hammaddelerin de fiyatlarının düşmesi demek. Sanayiciler ve ithalatçılar petrol fiyatlarının gerilemesiyle bir nebze de olsa maliyet baskısından kurtulacaklarını öngörüyorlar. Sektör temsilcileri hammadde fiyatlarının düşmesiyle ihracat açısından rekabet avantajı elde edilebileceklerini söylüyorlar.
Son bir aylık düşüş tüm hammaddelere yansıtılmasa da fiyatların kalıcı hale gelmesi durumunda 2-3 aylık sürede listelere yansıması bekleniyor. Plastikten tekstile, halıdan ulaşıma birçok sektörde hammadde fiyatları belirlenirken petrolün seyri de takip ediliyor. Kimya sektörü ise petrol türevi kullanan sektörlerin başında geliyor.
“ÜLKE KAZANIR”
İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Murat Akyüz, petrol fiyatlarındaki düşüşün hammadde fiyatlarına aynı oranda henüz yansımadığını belirterek sözlerine başlıyor. “Sektör, petrol fiyatlarını henüz kalıcı olarak algılamadı” diyen Akyüz, 2019 yılında petrol fiyatlarına yönelik belirsizliğin hammadde fiyatlarının gevşemesine engel olduğunu belirtiyor. Akyüz, “Petrol fiyatları önümüzdeki birkaç ayda bu seviyeleri korursa hammadde fiyatları düşer. Geçmişte benzer düşüşler oldu. Pctrokimya üreticileri çeşitli vadelerle ürün alıyorlar ve üretim yapıyorlar. Yüksek fiyattan alınan petrolle üretilmiş ürünler stoklarında mevcut. Bunlar bitmeli ki, düşüş yönünde bir fiyat baskısı oluşsun” diye konuşuyor. Türkiye’nin enerji ürünlerinde ve petrolde ciddi bir dışa bağımlılığı olduğunu belirten Akyüz, sözlerini şöyle sürdürüyor:
“Petrolün düşmesi şu dönemde Türkiye ekonomisi açısından şans olabilir. Cari açık daha da düşer. Enerji fiyatlarındaki artış enflasyona da negatif etki yapıyor. Petrol fiyatlarının düşmesinin makro dengelere de olumlu katkısı olacaktır.”
“CARİ AÇIĞA KATKISI OLUR”
İstanbul Sanayi Odası 29. Grup Boya, Vernik, Reçine ve Çeşitli Kimya Sanayi Meslek Komitesi Başkanı ve İKMÎB Kimya Sanayi Grubu Başkanı Kenan Baytaş, petrol fiyatlarındaki düşüşün hammadde fiyatlarına hemen yansımayacağı görüşünde. Bunun gerekçelerini ise şu sözlerle açıklıyor:
“Petrol fiyatları 35 dolar gibi bir seviyelere gelmese de düşüş sürecek. Elbette bu düşüşün Türkiye ekonomisine, özellikle de cari açığa olumlu katkısı olacak. Ancak boya başta olmak üzere iç piyasadaki hammadde fiyatları üzerinde fazla düşüşe neden olacağını sanmıyorum. Bazı hammaddeler zaten tekel olan firmaların elinde. Onlar beklenilen oranda hammadde fiyatlarını düşürmezler. Yüzde 30 yerine yüzde 10 düşürürler. Özellikle boyada durgun aylara girdik. Önümüzdeki dört ayda mevsimsel olarak işler azalıyor. İnşaat yatırımları zaten durgun. Sanayi boyaları açısından bakarsak sanayi yatırımı fazla yok. Bu nedenle hammadde fiyatlarındaki düşüş bize çok katkı sağlamaz. İşlerin yoğun olduğu bahar aylarında benzer düşüşler olursa bundan daha çok faydalanırız. Buna rağmen özellikle lojistik yoğun çalışan sektörlerde akaryakıt fiyatlarındaki gerilemenin olumlu etkisi olur.”
ELYAFLAR UCUZLAR AMA…
İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği Başkanı Ahmet Öksüz de, petrol fiyatlarındaki düşüşü olumlu buluyor. Akaryakıtta ve petrol türevi ürünlerde fiyatların düşmesinin ekonomi açısından önemli olduğunu belirten Öksüz, “Polyester ve hammadde fiyatlarında dünya piyasasında düşüşler oldu. Ancak bu düşüşler elyaflara aynı oranda yansımaz. Hammadde bileşenleri ve işçilik fazladır. Yine de biz işletmeler açısından genel enerji giderlerinin düşmesi önemli. Kurlar nedeniyle elektrik ve doğalgaz fiyatlarına gelen yüksek zamlar vardı. Bu zamlar ayarlanır ve ya geri alınırsa memnun oluruz.”
TOBB Petrol ve Petrol Ürünleri Sanayi Meclisi Başkan Yardımcısı Murat Bilgin ise, petrol fiyatlarının düşmesinin Türkiye’de dağıtıcısından tüketiciye tüm kesimler için katkı sağlayan bir gelişme olduğunu vurguluyor. Türkiye Akaryakıt Bayileri Petrol ve Gaz Şirketleri İşveren Sendikası’nın (TABGÎS) da Başkan Yardımcısı olan Bilgin, “Petrol fiyatlarının daha da düşmesini elbette isteriz. Bayi adına konuşuyorum; gelinen seviyeler de çok olumlu. Bayinin alım gücü artıyor. Bağladığınız sermaye azalıyor. Hükümetin eşel-mobil sistemi olmasıydı akaryakıt fiyatları ağustosta 8-9 TL’yi bulurdu. Bayinin sermaye yapısı sarsılırdı. Düşük petrol fiyatlarıyla bayinin öz sermayesi daha da güçlenmiş oluyor. Ayrıca tüketici adına da düşük fiyatlar çok olumludur. Herkes kazanır” diye konuşuyor.
Mehmet NANE / Pegasus Hava Yolları Genel Müdürü
“Hedge ettiğimiz için az yararlanıyoruz”
Yavuz EROĞLU / Türk Plastik Sanayicileri Araştırma, Geliştirme ve Eğitim Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı
“Çin’in durumu bizi etkiliyor”
ABD en büyük petrol, Çin ise en büyük plastik hammadde tüketicisi. Son iki yıldır Çin ciddi oranda büyüyemiyor. Dünyada talep düşünce, hammadde fiyatlarında gevşeme oluyor. Hammadde fiyatlarında son bir buçuk aydır bir hareket var. Önümüzdeki 3-4 ayda düşmeye devam edecek. Ayrıca petrol fiyatlarının düşmesi dolaylı olarak üretim maliyetlerine olumlu yansır. Dolaylı olarak finansmanı kolaylaştırır.
RAHİME BAŞ UÇAR
