Rusya açılımı iç pazarda fiyat baskısı yaratabilir
Rusya’nın kendisine yaptıran uygulayan ABD, AB, Kanada ve Norveç’ten yaptığı gıda ithalatını 1 yıllığına kesmesi, Türkiye’nin ilgili sektörlerinde heyecan yarattı. Ancak tavuk, yumurta, süt ürünleri ve narenciyede yaşanacak ihracat artışlarının iç piyasada fiyatları yükseltme tehlikesi var. Ayrıca Rusya kararının siyasi olduğu, yine siyasi olarak geri alabileceğine de vurgu yapılıyor.
Rusya Federasyonu Ukrayna krizi nedeniyle kendisine yaptırım uygulayan ABD, Avrupa Birliği, Kanada, Avustralya ve Norveç’ten bazı ürünlerin ithalatına yasak getirdi. Bu ülkelerden sığır, domuz, tavuk, balık eti, tütsülenmiş et, süt ürünleri, peynir, salam, yaş sebze meyve ve yemiş ithalatı bir yıllığına yasaklandı. Yasağın ardından ihtiyacını gidermek için alternatif pazar arayışlarına giren Rusya’nın ilk durağı Türkiye oldu. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, Rusya ile Türkiye arasındaki ön görüşmelerin başladığı belirtilirken. geçen hafta boyu Ankara’da temaslarda bulunan Rus heyet, hangi ürünlerde ve standartlarda ithalat artışı istediklerini belirttiler. Moskova, Türkiye’den hayvansal gıdalar başta olmak üzere özelikle süt ve süt ürünleri, kanatlı et ve ürünleri, su ürünleri, damızlık yumurta ve damızlık hayvanların ithal edilmesini istiyor. İki taraf, 15 Eylül’e kadar ihracat yapmak isteyen şirketlerin denetlenmesine ve ihracat onayı verilmesine karar verdi.
İÇ PAZAR OLUMSUZ ETKİLENİR
Rusya’nın gıda ithalatından pay kapmak birçok sektör için çok cazip gelse de, bu durumun iç piyasada yaratacağı bazı olumsuzluklar da bulunuyor. İstanbul’da yılda 9 milyar TL’lik ticarete imza atan gıda toptancılarının oluşturduğu Mega Gıda Toptancıları Demeği (MEGASİAD) Başkanı Kemal Kılmç, Türkiye’de gıda envanterinin çıkarılmasının gerekliliğine işaret ederek, “Rusya gibi 250 milyonluk bir ülkenin ithalatta Türkiye’nin payını artırması iç piyasada olumsuzluklara neden olacaktır. Fazladan gidecek bir konteynır, içerideki fiyatların yükselmesine neden olur. Bu nedenle üreticilerimize süreci olabildiğince sakin izlemeleri gerektiğini söylüyoruz” diyor.
30 ülkeye süt ürünleri ihracatı yapan Kaanlar Gıda Yönetim Kurulu Üyesi Abdurrahman Kaan da, süt sektörü olarak yılda 2 milyar dolardan fazla süt ve süt ürünü ithal eden Rusya’nın talebi konusunda temkinli davrandıklarını söylüyor.
SÜT SEKTÖRÜ TEMKİNLİ
Rusya’nın AB’den ithalatı keserek siyasi bir karar verdiğini ve bu nedenle şartların ileride değişebileceğini dile getiren Kaan, “Birkaç yıl önce Rusya, tavuk sektörüne ihracat sözü vermiş ama tutmamıştı. Bu durum üreticileri zor duruma sokmuştu. Şimdi aynı şeyin yaşanmaması için daha kontrollü davranıyoruz” diyor. Türkiye’de süt fiyatlarının ihracatı özendirmekten uzak olduğuna da işaret eden Kaan, “Bizden yüzde 25 daha kaliteli olan AB’de üretilen sütlerin litresi 36 cent iken, bizde 1 litre sütün fiyatı 44 cent. Bunun en büyük nedeni de çiftliklerimizin yetersiz oluşu” diye konuşuyor. Kaan, bu nedenle şu anda 12 milyar TL büyüklüğe ulaşan süt ve sür ürünleri sektörünün toplam ihra-caumn yüzde 2’lerde kaldığına dikkat çekiyor.
YUMURTA İHRACATI BAŞLIYOR
Rusya’nın Türkiye’den talep ettiği ürünlerin başında yumurta geliyor. Geçen yıl çoğunluğu AB ülkelerinden olmak üzere yaklaşık 230 milyon dolarlık yumuıta ithalatı yapan Rusya, bu yıl yumurta ithalatını Türkiye’ye kaydıracak. Yumurta’Üreticileri Birliği (YUMBİR) Başkanı Haşan Konya, Türkiye’nin Rusya’ya şu an için yumurta ihraç etmediğini hatırlatarak, “Rus yetkililerle Ankara’da gerçekleştirdiğimiz toplantılar sonrasında, eylül ayı içinde ilk yumurta ihracatımızı gerçekleştireceğiz” diyor. Eylül ayına kadar Rus makamları tarafından denetlenen ve onay belgesi alan yumurta üreticilerine ihracat imkanı tanınacağını vurgulayan Konya, “Şu anda kapasite ve altyapı olarak Rusya’nın beklentilerini karşılayacak pek çok şirketimiz var. Rusya’nın yıllık yumurta ithalatının yarısını karşılamaya hazırız” diye konuşuyor.
BALIK İHRACATI ARTACAK
Rusya’nın gıda ithalatında 1 milyar doları aşan bir yer tutan deniz ürünleri konusunda da Türkiye ile temas devam ediyor. Son yıllarda Rusya’ya balık ihracatı artan Türkiye, 2013 sonu itibariyle bu ülkeye yaklaşık 30 milyon dolarlık balık ihraç ediyor. Her yıl yüzde 50 seviyesine artış yakalayan Rusya’ya ihracatta büyük rakibi ise Yunanistan. Ege Su Ürünleri ve Hayvansal Mamüller İhracatçıları Birliği Başkanı Sinan Kızıltan, Tarım Bakanlığı’nda bir araya geldikleri Rus yetkililerin vasıtasıyla Rus şirketler ile yeni siparişler için görüşmeye başladıklarını belirtiyor. Ancak öncelikle ihracat için gerekli izinlerin çıkması gerektiğine işaret eden Kızıl-tan, “Sürecin sonunda gerçekleştireceğimiz ihracatta ciddi bir artış bekliyoruz. Mevcut üretim kapasitemizle sıkıntısız bir şekilde gelen talebi karşılarız. Ancak şu anda ne kadarlık bir alım yapılacağını söylemek mümkün değil” diye konuşuyor.
“BEKLENTİ YÜKSEK OLMAMALI”
Öte yandan yaş meyve sebze sektörü temsilcileri adına açıklama yapan Uludağ, Akdeniz, İstanbul, Ege ve Batı Akdeniz Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birlik başkanları, Rusya pazarındaki yeni dönem fırsatlarının abartılmaması gerektiğini vurgulayarak, “Konunun abartılması arz talep dengesinin bozulmasıyla ürün fiyatlarında artışlara neden olabilir” diyor.
RAKİPLERİMİZ KİMLER?
Akdeniz Yaş Meyve Sebze ihracatçıları Birliği Başkanı Ali Kavak, Avrupa Birliği ülkelerine uygulanacak yaş meyve sebze yasağının Türkiye’den yapılacak yaş meyve sebze ihracatında bir miktar artış yaratabileceğini ancak sektörün yüksek beklentilere girmemesi gerektiğini söylüyor. Özellikle domates ve narenciye açısından Rusya’nın belli oranda fırsat yaratacağını anlatan Kavak, “Şu anda Rusya’ya yaptığımız 500 bin ton narenciye ihracatımız var.
Rusya’nın AB’den yaptığı ise 100 bin ton. Domateste ise 200 bin tonluk açığı oluşacak. Tüm bunlarm tamamı dahi Türkiye’den karşılansa, yıllık yüzde 10’luk bir ihracat artışı olur” diyor. Rusya’dan yüksek beklentiler içine girmenin üretici için ağır faturalara yol açabileceği uyansında bulunan Kavak, “Türkiye’nin yıllık 46 milyon tonluk yaş sebze meyve üretiminin yalnızca yüzde 7’si ihraç ediliyor. Yani talep gelmesi halinde ihracat sıkıntısı yaşanmaz. Öte yandan narenciyede Mısır, Fas, Tunus, Sırbistan ve Çin gibi çok önemli rakiplerimiz var. Ayrıca Polonya gibi AB ülkelerinden Rusya’ya kaçak mal girişleri de olacağım bilmemiz lazım” diye konuşuyor.
