Sabit koinler ve türleri nelerdir?

KRİPTO para ekosistemini oldukça etkileyen Terra (LUNA) ve TerraUSD (UST) olayı, tüm gözlerin bir anda sabit koinler üzerine çevrilmesine neden oldu. Projenin çatallanmak üzere topluluğuna başvurduğu bu günlerde, düzenleyici kurumlardan konu ile ilgili birçok açıklama yapıldı. ABD Hazine Hakanı Janet Yellen da sabit koinlerin güvenilir olup olmadığı konusunda soru işaretlerinin bulunduğunu dile getirdi. Tüm bu süreçte ekosistem içerisinde dahi sabit koinler konusunda ciddi bir bilgi eksikliğinin olduğu gözler önüne serildi. Bu sebeple bu hafta sabit koinler ve türlerini ele alacağız.

İtibari Para ve Teminatlı Sabit Koinler

Sabit koinleri temel anlamda üç farklı kategori içerisinde değerlendirebiliriz. Bunlardan ilki, kripto para ekosisteminde piyasa değeri açısından ilk üç sırada yer alan USDT, USDC ve BUSD’nin dahil olduğu itibari para teminatlı sabit koinlerdir. Bu sabit koin türleri, üretilen her bir sabit koin karşılığında hâzinesinde ABD Doları cinsinden nakit ya da hazine bonosu tutmayı taahhüt etmektedir. Bu projeler sahip olunan her bir sabit koin karşılığında şartsız bir şekilde varlığınızı 1 ABD Doları olarak dönüştürebilmenize imkan sağlar.

Arkasında itibari para ile desteklenen bir değer saklaması sebebiyle birçok yatırımcı tarafından tercih edilmektedir. Kripto para ekosisteminde de en çok kullanılan sabit koinler itibari para teminatlılardır. Hâzinelerinin büyük bir çoğunluğu nakitten oluşurken, nakit dışında likiditesi yüksek finansal varlıklardan biri olan ABD Hazine Bonosu da teminatları arasında yer almakladır.

Kripto Para Teminatlı Sabit Koinler

Bir başka sabit koin türü ise kripto para teminatlı sabit koinlerdir. Arkasında sakladığı değer açısından bir kripto para biriminin başka bir kripto para birimiyle desteklenmesi birçok kullanıcı için kafa karıştırıcı olabilmektedir. Buradaki önemli nokta ise teminat olarak gösterilen kripto paranın oranıdır.

Genellikle bu kripto para birimlerinde, borç olarak elde ettiğiniz sabit koinin değeri, teminat olarak eklediğiniz kripto paranın değerinin tamamını karşılamaz. Bir örnek vermek gerekirse, 500 ABD Doları değerinde ETH kilitlediğinizi 250 ABD Doları değerinde sabit koin elde ettiğinizi düşünün. Bu şekilde teminat olarak arkasında tutulan değer olası değer kayıplarına karşı “hedge” görevi üstlenmektedir. Bu sabit koin türünde teminatınızın değeri belirli bir seviyenin altına inerse protokol, işleminizi otomatik olarak tasfiye edebilmektedir. Bu türdeki kripto paraların en önemli özellikleri, merkeziyetsiz olmalarıdır. Diğer önemli özellikleri ise sabit koin türüne göre değişmekle birlikte birçok farklı kripto paradan oluşan bir teminat sistemine sahip olabilmeleridir.

Algoritmik Sabit Koinler

Son günlerin tartışma konularından biri olan algoritmik ya da teminatlandırılmamış sabit koinler ise arkasında belirli bir teminatı barındırmayan, bir algoritma ya da akıllı kontrat ile arz ve talebin fiyatı dengelendiği sabit koin türleridir. Genel olarak bu sabit koin türünde fiyat ile arz arasında bir denge oluşturmak amaçlanmaktadır. Tüm bu sabit koin türleri, çeşitli platformlarda kullanılmaktadır. İtibari para teminatlı sabit koinler merkezi alım satım platformlarında daha fazla kullanılırken, algoritmik ve kripto para teminatlı sabit koinler ise merkeziyetsiz platformlarda daha fazla kullanılmaktadır.

Bitexen CEO’su Yahya Tuğyan Erdem