Sağlık gereçleri sektöründe ihracatın payı giderek artıyor

Sağlık gereçleri sektöründe ihracatın payı giderek artıyor. Sektörün 2010’da 1,6 milyar dolar olan büyüklüğü 2014’te 1,8 milyar dolara çıkabilirken, aynı dönemde ihracatı 195 milyon dolardan 852 milyon dolara yükseldi. Bunun altında sekiz yıldır değişmeyen Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) fiyatları yüzünden şirketlerin ihracata ağırlık vermeleri yatıyor.

Hastanesinden ilacına kadar pek çok alanı kapsayan sağlık sektörünün bir ayağını da sağlık gereçleri oluşturuyor. Sağlık gereçleri, sağlık hizmetlerinin düzgün verilmesi ve hastaların tedavi ihtiyaçlarının giderilmesi için büyük öneme sahip. 2014 sonu itibariyle 1,8 milyar dolarlık hacme sahip olan bu sektör; ortopedik cihazlardan optik liflere, beta veya gama ışınlı cihazlardan dişçilikte ve veterinerlikte kullanılan aletlere, protez organlardan işitme cihazlarına kadar pek çok alt sektörü kapsıyor.

Bu alandaki firmalar ağırlıklı olarak Ankara ve İstanbul’da faaliyet gösteriyor. Üretici, ithalatçı ve bayilerden oluşan sektörde son yıllarda ciddi bir konsalidasyon yaşanıyor. Sektörde 2010 yılında 60 bin firma faaliyet gösterirken, 2014 yılında bu sayı 25 bine geriledi. 2015’te 8 bine yakın firmanın daha sektörden çekilmesi ve firma sayısının 17 bine inmesi bekleniyor. Firma sayısının giderek azaldığı sektörün hacmi çok yavaş büyürken ihracatın payı ise sürekli artıyor. Sektörün 2010’da 1,6 milyar dolar olan büyüklüğü 2014’te ancak 1,8 milyar dolara çıkabilirken, aynı dönemde ihracatı 195 milyon dolardan 852 milyon dolara yükseldi. Bu yıl sektörün hacminin 2 milyar dolara yaklaşacağı, ihracatın ise 1 milyar doları bulacağı tahmin ediliyor. Böylece beş yılda ihracatın payı yüzde 12’den yüzde 50’ye ulaşmış olacak.

SUT FİYATLARI ETKİLEDİ

Sektörün gelişimine bakıldığında; 2010-2012 yılları arasında küçülme gösterdiği, 2013’ten sonra ise yeniden büyümeye başladığı göze çarpıyor. Öyle ki 2012 yılında 1,3 milyar dolar olan hacmin 2013’te 1,5 milyar dolara, 2014’te ise 1,8 milyar dolara yükseldiği görülüyor. 2015 sonunda ise sektörün yaklaşık 2 milyar dolarlık bir büyüklüğe ulaşması bekleniyor. Gidişatın böyle değişmesinde, sekiz yıldır değişmeyen Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) Fiyat Listesi’nde beklenen artışların olmaması nedeniyle, sektörde faaliyet gösteren firmaların yüzlerini ihracata dönmelerinin etkili olduğu belirtiliyor.

Sektörün ileri gelenleri, bu konuyla ilgili olarak şunları söylüyor: “Hastanelerde hastaya yönelik tedaviler parasız olarak yapılsa da alınan hizmet ve kullanılan ürünlerin kaliteleri düştü. Birçok firma kaliteli ürünlerini satamamak gibi bir durumla karşı karşıya. Gerek kaliteli yerli üreticiler gerekse uluslararası firmalar pazardan çıkmak durumunda kaldı. Kaliteyi ölçecek kriterler yetkili sağlık otoritesince oluşturulamadı. İhale alan birçok firma parasını 2-3 yılda alabilmekte. Bu gelişmeler fırmaların ihracata yönelmesine yol açtı.”

İHRACAT HEDEFİ BÜYÜK

Gerçekten de son yıllarda sektörün ihracatında ciddi bir sıçrama söz konusu. 2010 yılında 195 milyon dolar olan sağlık gereçleri ihracatı 2014’te 852 milyon dolara kadar yükseldi. Bu yıl ise ihracatın 1 milyar dolan bulacağı tahmin ediliyor.

Sektörde ihracat iki kanaldan yapılıyor. Birincisi, ‘re-export’ diye adlandırılan, ithal ürünlerin ülke dışına ve özellikle de çevre ülkelere satımı; İkincisi ise yerli üreticilerin ürünlerinin direkt satışı. Sağlık Gereçleri Üreticileri ve Temsilcileri Derneği (SA-DER) Yönetim Kurulu Başkanı Engin Arel, “Toplam olarak 160 ülkeye ihracat yapılıyor. Düzenli olarak ihracat yapılan ülke sayısı ise 100. Ağırlıklı ihracat yapılan ülkeler Ortadoğu, Asya ve Afrika’da yer alıyor” diyor.

YURTDIŞINA YÖNELDİLER

Sektörde yaptıkları özel üretimlerle başarı öyküleri yaratan firmalar var. Bıçakçılar, bunlardan biri. Sağlık sektöründe tek kullanımlık ürünler ve tıbbi cihaz üreticisi olarak 55 yıldır faaliyet gösteren ve 2011 yılında Kuveytli Global Capital Management (GCM) ile ortaklık yapan şirket, İstanbul Esenyurt Kıraç’daki 30 bin metrekarelik tesisinde yıllık 150 milyon adet medikal sarf malzemesi üretiyor. Fonun desteğiyle Iran ve Tunus’ta da 10 milyon dolarlık iki tesis yatırımı yaptıklarını söyleyen Bıçakçılar İcra Kurulu Başkanı Sadrettin Dai, bu yıl açılacak bu tesislerle birlikte üretim kapasitelerini iki katına çıkaracaklarını belirtiyor. Şu anda 80’den fazla ülkeye direkt ihracatları olduğunu ve ciroda ihracatın yüzde 30 payı olduğunu anlatan Dai, özellikle sağlık harcamaları yüksek ülkelere ihracat yaptıklarını ifade ediyor.

İHRACATIN YÖNÜ ORTADOĞU

1984 yılında İzmir’de kurulan Kenmak da sektörde faaliyet gösteren şirketlerden biri. Şirket, elekronik hasta karyolaları, soyunma dolapları, refaketçi koltukları, ilaç arabaları, hasta sedyeleri gibi birçok ürün üretiyor. Iç piyasanın yanı sıra 85 ülkeye de ihracat yaptıklarını belirten Kenmak Satış Müdürü Yılmaz Demir, “ihracatımızda Ortadoğu ve Arap ülkelerinin ağırlığı var. 100’e yakın kişinin çalıştığı şirketimiz ayda bin 500 karyola ve buna yakın da yan ürünler üretiyor” diyor.

Temelleri 1968 yılında Samim Er-kut Kaymaz tarafından atılan Elektro-mag da sektörün önemli oyuncuları arasında yer alıyor, ikinci kuşağın yönetiminde ilerleyen şirket, laboratuvar cihazları, yenidoğan üniteleri, fototerapi cihazları, kuru hava sterilizetörü gibi yaklaşık 105 farklı alanda ürün üretiyor. İstanbul Ikitelli’deki tesislerinde üretim yaptıklarını belirten şirketin satış müdürü Haşan Çalık, Türkiye genelinde 25 bin adet aktif ci-hazlan bulunduğunu söylüyor. Yılda 5 bin adet cihaz ürettiklerine de değinen Çalık, “Afrika ülkeleri başta olmak üzere Yunanistan, Bulgaristan, Romanya, Irak gibi 20 ülkeye ihracatımız var” diye ekliyor.

YENİ ÜRÜNLER YOLDA

19 yıllık bir geçmişe sahip olan Otamed ise kulak, burun, boğaz cihazları üretimi yapan bir şirket. İstanbul Güneşli’deki fabrikalarında üretim yaptıklarını ifade eden Otamed Genel Müdürü Metin Yetkin, şunları anlatıyor: “Özellikle kulak, burun, boğaz muayene üniteleri, muayene ve müdahale koltukları, endoskopik cihazlar gibi ürünler üretiyoruz. Ağırlıklı olarak kamu hastanelerine ürün veriyoruz. Daha önce ithal olan sistemleri üretiyoruz. Şu anda piyasada 18 cm’lik endoskoplar var, biz 30 cm’lik bir endoskop geliştiriyoruz.” Temelleri 1985’te İstanbul’da atılan Yiber Elektronik ise Ümraniye’deki tesisinde morg ve anatomi ekipmanları, poliklinik ve yoğun bakım evyeleri, ameliyat evyeleri, hastane ekipmanları, medical çöp kovaları, dezenfektan sıvı sabunluk ve musluk çeşitleri üretiyor. Üretiminin yüzde 30’unu başta Türki Cumhuriyetler olmak üzere Rusya, Ispanya, Almanya, Irak ve Suudi Arabistan’a ihraç eden şirketin toplam 45 çalışanı bulunuyor. Şirket, cirosunun yüzde 3’ünü ürün geliştirmeye ayırıyor.