Savaş Ünsal, fon arayan girişimcilere yardımcı olmaya çalışıyor

Savaş Ünsal, bilişim ve teknoloji dünyasında tanınan bir isim. Çoğu iş insanı onu Superonlinem genel müdürü olduğu yıllardan anımsayacaktır. Ünsal şimdi hayatına girişimci ve danışman olarak devam ediyor. Crowdfon.com adında bir kitlesel fonlama platformu kurdu. Bu platformda projesine fon arayan girişimcilere yardımcı olmaya çalışıyor.

Onun sitesinde yeni kitabı için fon arayan genç bir yazara da hayalindeki film için desteğe ihtiyaç duyan bir yönetmene de rastlayabilirsiniz.

Crowdfon fikri nasıl ortaya çıktı?

iki yıl önce İzmir İleri Teknoloji Enstitüsü Tcknopark şirketinde (İZTKKGEB) Genel Koordinatörlük görevim sırasında, teknoparktaki şirketlere yön gösterecek bir platformun eksikliğini fark ettim. Yeni girişimciler, bankalara ya da melek yatırımcılara gidiyor, ancak bunlara tam olarak hazır da değiller. Yaptıkları ürünler veya servisleri test etmeden yatırım arayışına girişiyorlar. İstanbul’a döndüğümde bu eksiklik üzerinde araştırma yapmaya başladım. Amerika’da kurulmuş olan kitlesel fonlama, “crovvdfunding” sitesi Kickstarter ilgimi çekti. Türkiye’de de bu konuda ilk pazara giren Projemefon isimli bir platform olduğunu gördüm. 2010’da kurulmuş ama kurucuları devretmek istiyordu. Kendileriyle görüştüm, anlaştık ve Projemefon’u devralıp Kasım 2013’te Crowdfon ismiyle platformu tekrar harekete geçirdik.

Nasıl bir işleyiş söz konusu?

Yeni bir fikriniz varsa öncelikle bu fikri, bir proje haline getirmeniz gerekiyor. Yani fikrinizin anlaşılır bir tanımı olmalı, oluşturacağınız ürün veya servisin ne olduğunu, ne zaman başlayıp ne zaman bitireceğinizi, bunun için ne kadar destek (fon) aradığınızı hazırlamalısınız. Diğer iki önemli konu da bu hazırladıklarınızı bir video haline getirmek ve destekçilere vereceğiniz ödülleri belirtmek. Proje sahibi olarak, Crowdfona’a gelip üye oluyorsunuz. “Projeni yarat” kısmından projenizi tanımlıyor ve videonuzu ekliyorsunuz. Örneğin bir CD yapacaksınız, bunu yapabilmeniz içinde diyelim 10 bin TL gerekiyor. Facebook, Instagram gibi sosyal medya mecralarında crowdfon.com platformunda hazırladığınız içeriği paylaşıyorsunuz ve arkadaşlarınızdan destek olmalarını istiyorsunuz. Destek miktarı 10 TL de 1.000 TL de olabilir. Herhangi bir maksimum tutar yok. Burada asıl önemli olan sizin vereceğiniz ödüller. Örneğin 50 TL destek verene imzalı bir CD, 200 TL verene konser bileti, 1.000 TL verene konserden sonra birlikte sohbet etmek gibi bir ödüllendirme sistemi yaratmanız gerekiyor. Destek alabilmek için çekeceğiniz videoda projenizi iyi tanımlamanız, üslubunuz, tavrınız ve kararlılığınızla insanları etkilemeniz gerekiyor. Proje sahipleri bunun için herhangi bir para yatırmıyor. Sadece ruhlarını verecekler ve 30-90 günlük iyi bir çalışma yapacaklar. Amerikada bu şekilde 3,5 milyon dolar toplayan projeler var. Burada da olabilir ama Türkiye de henüz bu tip platformlar yavaş yavaş bilinirlik kazanmaya başlıyor.

Bu platformu kurarken neyi amaçladınız?

Kafasında yeni bir fikri olan gençlerin gelip girişimleri için ilk desteği bulacağı bir platform yaratmak istiyorum. Bu platform girişimcilerin ilk durağı. Yakın çevresindeki arkadaşlarıyla sohbet ederken fikrini anlatmak yerine, gelip burada herkesle paylaşabilirler.

Şu an Crovvdfon’da yaklaşık 700 proje var, ancak baktığımızda bunların çoğuna proje bile diyemeyiz. Benim bu projeler arasından ayıkladığım yüzde 10 gibi bir oran söz konusu. Onların da yarısı başarılı oluyorsa diğer yarısı da olamıyor. Ancak bu da düş kırıklığı yaratmamalı. Crowdfon.com, yeni bir fikri olan gençler için bir test platformu olarak da kullanılabilir. Crowdfon’daki avantaj, hepsine gidip tek tek “bana para ver” diyeceğine, böyle bir platformda arkadaşları aracılığıyla sadece kendi çevresine değil sosyal medya üzerinden başka insanlara da ulaşabilir, daha etkin olabilirler düşüncesindeyim.

Nasıl bir gelir modeliniz var?

Projesi olanlar, sosyal medyadaki arkadaşlarından destek istedikten sonra kredi kartı ya da EFT aracılığıyla destek alıyor.

Projeleri 30-90 gün arası sitede tutuyoruz. Hedeflenen fon miktarı tutturulamazsa destek olan kişilerin parası iade ediliyor. Örneğin 5 bin TL hedeflenmiş ama 1.000 TL toplanmış. Bu durumda 1.000 TL destekçilere iade ediliyor. Dolayısıyla proje hedefine ulaşamazsa destek verenin bir kaybı olmuyor.

Proje 5 bin TL hedefine ulaştığında biz Crovvdfon olarak yüzde 12 komisyon (600 TL) alıyoruz, geri kalan 4 bin 400 TL proje sahibine gidiyor.

SPK geçtiğimiz günlerde sizin bahsettiğiniz “crovvdfunding” kitlesel fonlama modeliyle ilgili bir düzenleme yapacağını açıkladı. Böyle bir düzenleme neler kazandırır?

SPK henüz bir şey yapmadı ama düşünmesi bile çok olumlu bir adım. Son açıklamalarında crowdfounding’i 2014 takvimlerine aldıklarını belirttiler.

Peki ne gibi bir düzenleme olması gerekir?

Öncelikle yurtdışında olduğu gibi kitlesel fonlama platformları üzerinden projelere verilen destekler konusunda bir soru işareti olmamalı. Sadece bir aracı niteliğinde olan bu platformlar, aksine girişimcilere sağlayabileceği faydalardan ötürü desteklenmeli, ikinci aşama ise kitlesel fonlama platformları üzerinden fikirlerin şirketleşmeye dönüşmesini sağlamak. İngiltere bu yeni model sermaye yaratmanın öncülüğünü yapıyor. Seeders. com platformu üzerinden şirketinizi resmi olarak kurabiliyor ve size fon desteğinde bulunan yüzlerce kişiye de bu şirketten destek miktarları kadar pay verebiliyorsunuz. Kuracağınız yeni teknoloji şirketi diyelim 100 bin TL sermaye gerektiriyor. Eğer ben 1.000 TL destek gönderirsem, şirketin yüzde 1 payına sahip olabiliyorum. Şirketin başarılı olacağına inanırsam, ileride kârdan alacağım pay beni daha fazla motive edebilir. Türkiye’de öncelikle bu konu ticaret odaları tarafından benimsenmeli.

Matbu evrak yerine internet üzerinden şirket kurulması desteklenmeli. Bunun için gerekli ortam mevcut zaten. Ticaret odalarının web siteleri, e-imza gibi altyapılar, kitlesel fonlama platformlarıyla birlikte istenilen kolaylığı ve mevzuatı Türk girişimcilere sağlayabilir. Şirket kurmak genç girişimci için zorluk olmaktan çıkar, ticaret odalarına kayıtlı şirket sayısı artar, maliye içinde dijital ortamda kayıtlı finans ve veri tabanı oluşur. Herkes için kazan-kazan formülü. Bu tür mevzuatı başlatacak vizyona ihtiyaç var.

TÜRKİYE’DE DE HIZLA GELİŞECEK

ABD’DEKI BAŞARILI İŞLER En çarpıcı bulduğum proje, Amerikalı aktör Zaff Braff’ın Kickstarter üzerinde yarattığı film projesi. Bu film projesi için 3,1 milyon dolar toplamıştı. Bir de ev tipi 3D yazıcı yapmak isteyen gence, Amerikan şirketi 100 bin TL hedef belirlemişken 250 bin TL toplamıştı. Ödül olarak yeni çıkacak 3D yazıcılarından veriyorlardı. Kickstarter’ın bir avantajı da projeleri bir satış kanalı olarak da konumlandırması. Bizim hala geride kaldığımız nokta da tam olarak bu. Satışa çıkacak projeler henüz bize gelmiyor.

DÜNYADA DURUM NASIL?

Arap dünyası Zoomaal.com, Af lamnah. com, Floosy.com ve benzeri 10 kitlesel fonlama platformu yaratmış. Onların sistemleri İngilizce ve Arapça olmak üzere iki dil destekli. Şu anda Türkçeyi yeterli görüyoruz. Belki daha sonra bizim platformumuza Azerbaycan gibi ülkeler katılabilir. Bu işe başlamadan önce Türkiye’de olur mu diye endişelerim vardı, ama şimdiki inancım Türkiye’de de kitlesel fonlama platformlarının dünyada olduğu gibi bizde de hızla gelişeceği yönünde.