Savunma Sanayi Herkese İş ve Yatırım Fırsatı Sunuyor

Prof. Dr. İsmail DEMİR / Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı
“75 milyar doların üzerinde proje hacmine ulaşıldı”

Savunma sanayiimiz, Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde, Savunma Sanayii Başkanlığı koordinasyonunda; ana yüklenicileri, alt yüklenicileri, KOBİ’leri, araştırma kuruluşları, üniversiteleri, geliştirdiği özgün ürünleri ve ihracatıyla ülkemizin en önemli sektörlerinden biri haline geldi. Veriler bazında bakıldığında 2002’den bu yana yaşanan büyük dönüşüm daha somut bir şekilde görülebilir: 2002 yılında sadece 62 savunma projesi yürütülürken, bugün bu sayı 750’yi geçti. Bu projelerin yaklaşık yarısı son 5 yılda başlatıldı. 2002 yılında yaklaşık 5.5 milyar dolar bütçeli savunma projeleri yürütülürken geldiğimiz noktada yaklaşık 11 katlık bir artış ile yaklaşık 60 milyar dolarlık proje hacmine ulaşıldı.

İhale süreci devam eden projeler de göz önüne alındığında, 2021 itibarıyla 75 milyar doların üzerinde bir büyüklüğe ulaşıldı. 2002’de savunma sanayiinde faaliyet gösteren firma sayısı 56 iken, bugün aynı alanda yaklaşık bin 500 firma faaliyet gösteriyor. Küresel tanınırlık ve bilinirlik açısından kritik bir öneme sahip ‘Dünyanın ilk 100 savunma şirketi’ listesinde dört yıl önce 2 firmamız varken, bugün 7 firmamız bulunuyor.

Teşvik mekanizması çalışılıyor

Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı, KOBİ ve yan sanayiinin geliştirilmesi ve desteklenmesi çalışmaları kapsamında, projelerde yerli sanayinin imkan ve kabiliyetlerinin maksimum ölçüde kullanılması ve sistemlerin kritik bileşenlerinin yerli imkanlarla temin edilmesine yönelik “kredi ve teşvik mekanizması” çalışmaları yürütüyor. SSB olarak firmaları desteklemek amacıyla iki adet destekleme mekanizmalarının olduğunu söyleyen SSB Başkanı Prof. Dr. İsmail Demir, “Bunlardan birincisi ‘Savunma Sanayii Yatırım ve Geliştirme Faaliyetlerini Destekleme Programı’, İkincisi ise ‘Endüstriyel Yetkinlik Değerlendirme ve Destekleme Programı.’ Başkanlığımız tarafından her yıl 150 milyon TL tutarında ‘Savunma Sanayii Yatırım ve Geliştirme Faaliyetlerini Destekleme Programı’ kapsamında savunma, anayurt güvenliği, havacılık ve uzay sanayii alanlarında faaliyet gösteren yerli sanayi kuruluşlarının yatırım ve ihracat faaliyetleri ile Ankara Uzay ve Havacılık İhtisas Organize Sanayi Bölgesi’nde (HAB) yapılacak tesis inşaatı faaliyetlerinin finansal olarak desteklenmesi amacıyla düşük faizli kredi veriliyor. Ayrıca ‘öncelikli yatırımlar’ kapsamında Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nca verilen yatırım teşvik belgelerinde, SSB’den alınan proje onayı kapsamında 5. Bölge teşviklerinden yararlanılabiliyor” diye konuştu.

Naki POLAT / Savunma ve Havacılık Sanayi İhracatçıları Birliği (SSİ) Yönetim Kurulu Başkanı
“İhracatta KOBrierin payı daha da artacak”

Savunma ve havacılık sektörü, büyük ölçekli özgün ürün geliştiren ve üreten firmalar ile bu ürünler için alt sistem ve parça üreten çok sayıda KOBİ’lerin yanı sıra, üniversiteler ve test merkezlerini içeren bir eko sistemden oluşuyor. SSB’nin yerli katkı ve KOBİ payının artırılmasına yönelik politikaları ile büyük ölçekli firmaların dış kaynak kullanım ve sanayileşme çalışmaları, KOBİ’lerin gelişiminde önemli rol oynuyor. Sektör firmalarının nitelikli tedarikçi olabilmeleri için durum analizlerinin yapılması ve gelişme planlarının oluşturulması amacıyla SSB’nin hayata geçirdiği EYDEP ile alt yüklenicilerin büyümesinin ve uluslararası tedarik zincirinde yer alabilmesinin önü açıldı.

Sektörümüzde yerlileşme yönünde artan kabiliyetleriyle önemli sorumluluklar üstlenen KOBİ’ler uluslararası pazarlara açılmaya başladı. İhracatımız ağırlıklı olarak hava araçları ile ilgili kısımdan oluştuğundan pandemi nedeniyle küresel havacılık sektöründeki iptaller ve ertelemeler hem büyük ölçekli firmaları hem de tedarik zincirindeki KOBİ’leri olumsuz etkiledi. Bu dönemde devletimiz KOBİ’lerin kullanımına yönelik önemli destek paketleri açtı. Sektör ihracatında KOBİ payının gelecekte daha da artacağına inanıyorum.

Bayraktar AKINCI TİHA envanterde

SSB liderliğinde yürütülen AKINCI projesi kapsamında Baykar’ın yerli ve milli imkanlarla geliştirdiği Bayraktar AKINCI TİHA envantere girdi. Bayraktar AKINCI TİHA’nın güvenlik güçlerine ilk teslimatı 29 Ağustos 2021’de tamamlandı. Baykar’ın milli ve özgün tasarım, yazılım, aviyonikler ve mekanikler ile geliştirdiği robot uçak AKINCI’da 100’e yakın bilgisayar sistemi görev yapıyor. Milli olarak geliştirilen AESA radarıyla yüksek durumsal farkındalık ile görev yapacak Bayraktar AKINCI TİHA, taşıyacağı yerli hava-hava mühimmatları ile savaş uçakları F-16’ların icra ettiği bazı görevleri de gerçekleştirecek. Sentetik Açıklıklı Radar [SAR] ile elektro optik sistemlerin görüntü almakta zorlandığı kötü hava koşullarında dahi görüntü alacak. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “İstiklalimiz ve istikbalimiz için hep daha ileriye…” cümlesiyle başlayan mesajı, Bayraktar AKINCI TİHA’nın gömülü yazılımına eklendi. Erdoğan, Milli Savunma Bakanlığı Ay Yıldız Yerleşkesi Temel Atma Töreni’nde yaptığı açıklamada “Şimdi İHA’mız, SİHA’mız var, şimdi TİHA’mız da var. Savunma sanayinde artık ihracata başladık. Artık ‘ne verirsin’ demeyeceğiz, artık ‘ne alırsın’ diyeceğiz” İfadelerini kullanmıştı.

Yılmaz GÜLDOĞAN / TOBB Türkiye Savunma Sanayi Meclis Başkan Yardımcısı
“KOBİ’ler iş ve çözüm ortağı”

Devletimizin çeşitli kurumlarınca sağlanan yatırım ve finansman destekleri ile her biri kendi alanında lider savunma ve havacılık sanayii şirketlerimizin kendi uygulamalarında KOBİ’lerin desteklenmesine önem vermeleri ve KOBİ’lere özel program ve etkinlikler düzenlemelerinin bir sonucu olarak; hem mevcut KOBİ’lerin hem de yeni kurulan teknoloji odaklı küçük işletmelerin son yıllarda artan ölçüde sektörün ileri teknoloji gerektiren alanlarında yer almalarına olanak sağladı. Diğer taraftan savunma ve havacılık ekosisteminde önemli yer tutan bölgesel kümelenme derneklerinin KOBİ’ler ve teknoloji odaklı şirketlerimizi bir araya getirerek desteklemesi bu girişimlerin ülkemize kazandırdığı katma değer ve gücü artırmış, imalatın yanı sıra geliştirilen ve geliştirilmekte olan ürünlere ait alt sistem ve bileşenlerin bir kısmının tedarikinde KOBİ’ler iş ve çözüm ortağı konumuna geldi.

Teknolojik gelişmeleri yakından takip ederek kalite ve zamanında teslimat konusunda duyarlı olan KOBİ’lerin karşılıklı fayda ve güvene dayalı bu katılımı ana yüklenici firmalarımızın üretim ve pazarlama gücüne yansıyarak onların rekabet gücünü artırmakta, katma değer yaratma ve ihracattaki başarılarına da katkı sağlamaktadır.

“Baykar gelirlerinin yüzde 70’ten fazlası ihracattan”

Bayraktar, Milli İHA geliştirme serüveninin başından itibaren geliştirilen her bir teknoloji için yoğun bir mücadele veriyor. Geçtiğimiz günlerde Baykar’dan yapılan açıklamada görüşlerine yer verilen Baykar Teknoloji Lideri Selçuk Bayraktar, bu mücadelenin detaylarını şöyle aktarıyor: “AKINCI TİHA’nın envantere girmesiyle birlikte Türkiye İHA liginde dünyadaki ilk 3 ülke arasında yer aldı. 2003’de Mini İHA ile başlayan yolculuğumuzda, önce ülkemizin taktik sınıftaki ilk İnsansız Hava Aracı’na kavuştuk.

Ardından, havacılıkta gelişmiş ülkelerin dahi almak için sırada beklediği, şu an 10’dan fazla ülkeyle ihracat sözleşmesi imzalanmış, Türk mühendisinin özgün tasarımı Bayraktar TB2 S/İHA’yı ülkemize kazandırdık. Bu sayede Baykar gelirlerinin yüzde 70’inden fazlasını ihracattan elde ediyor. AKINCI’nın, dünyaya nam salan Bayraktar TB2 SİHA’mız gibi muharebe doktrinine yeni bir soluk getireceğine ve Türk SİHA’larının namını daha da ileriye taşıyacağına yürekten inanıyoruz.

Mithat ERTUĞ / OSTİM Savunma ve Havacılık Kümelenmesi Yönetim Kurulu Başkanı
“Kabiliyetlerinin artmasına katkı sağlıyoruz”

Uzay ve havacılık sektörü özellikle gerektirdiği sertifikasyon ve hassas üretim süreçleri sebebi ile kalifikasyon seviyesi yüksek tedarikçilerin yer alabildiği alanlar. OSSA olarak özellikle devlet destekli projelerimiz kapsamında üye firmalarımıza sunduğumuz AS9100 Havacılık ve Uzay Kalite Sistemi Sertifikasyon Süreci eğitim ve danışmanlık hizmetlerimiz ile firmalarımızın kalite ve kurumsallaşma süreçlerine katkılar sunuyoruz. TÜBİTAK Uzay, Türk Havacılık Uzay Sanayi, TEI gibi ana yüklenici firmalarımız ile üye firmalarımızı bir araya getiriyor, ihtiyaçlar noktasında sunabilecekleri çözümleri ve kabiliyetlerini anlatabilmelerine vesile oluyoruz.

EYDEP konusunda KOBİ’lerimizi bilgilendiriyor, programa katılmaları konusunda teşvik ediyoruz. OSSA, sektörün tamamını ele alan stratejiler oluşturmak, KOBİ firmaların parça bazlı üretimden ziyade alt sistem, sistem ve platform ölçeğinde üretim gerçekleştirebilmesini teşvik etmek, ordumuzun ihtiyaçlarının karşılanmasında yerli üretimin payını artırmak, artan işbirlikleri ve gelişen yetenekler ile üyelerinin tercih edilen alt tedarikçiler haline gelmesine katkıda bulunmak konularında üyelerimizin kabiliyetlerinin artmasına katkı sağlamak için çalışıyor.

3.5 milyar TL’lik Ar-Ge harcaması

Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı Demir, Başkanlık olarak teknoloji kazanımı çalışmalarını bütüncül bir yaklaşımla planlamak, takip etmek ve desteklemeyi hedefleyen Ar-Ge projelerine hayat vermenin temel gayeleri arasında olduğunu belirterek, bu kapsamda 2016 yılında gerçekleştirilen, bugüne kadar toplam 7 Ar-Ge Paneli yaptıklarını vurguladı. Bu paneller ile TSK’nin mevcut ya da planlı sistem ve platformlarının ihtiyacı olan alanlarda veya geleceğe dönük yeni teknoloji alanlarında proje başlangıç kararları aldıklarını belirten Demir, “Ayrıca Jandarma, Emniyet ve diğer teşkilatlarımızın da Ar-Ge ihtiyaçlarını projelendiriyoruz. Bugüne kadar tamamlanmış ve devam eden toplam 104 Ar-Ge projesinde 3.5 milyar TL’lik harcama yapıldı. Bu projeleri üniversiteler, firmalar, araştırma kurumlan ve enstitülerle birlikte yürüttük” dedi.

Prof. Dr. Temel KOTİL / Türk Havacılık ve Uzay Sanayi A.Ş. (TUSAŞ) Genel Müdürü
“Patent portföyümüzü yüzde 100’ün üzerinde büyüttük”

TUSAŞ, 2020’de cirosunun yüzde 40’ını teknolojinin Ar-Ge’sine yönelik yatırımlara harcadı. 3 bin 200’ün üzerinde Ar-Ge personeli ile gerçekleştirdiği çalışmalar havacılık sektöründe yeni adımlar atmamızın önünü açtı. 2021 yılında Teknoloji Hazırlık Seviyesi ölçeğinin tüm skalasında 100’ün üzerinde Ar-Ge Projesi yürütmeyi hedefliyoruz. Son 3 yılda patent portföyümüzü yüzde 100’ün üzerinde büyüttük. Geçtiğimiz yıl toplamında 60’ın üzerinde patent, faydalı ürün başvurusu yaptık. Bu yılın ilk 6 ayında ise bu sayı 40 civarında gerçekleşti. Şirketimiz bünyesinde yer alan teknoloji merkezlerimiz aracılığı ile ileri malzemeler, yeni nesil hava aracı konseptleri ve ileri üretim teknikleri gibi alanlarda paydaşlarımız iş birliği içinde teknoloji geliştirme faaliyetlerini yürütmeye devam edeceğiz. Türkiye’nin havacılık ve savunma alanında beka projelerine yönelik Ar-Ge çalışmaları yürütüyoruz. Milli Muharip Uçak Geliştirilmesi Projesi, HÜRJET Projesi, Aksungur Projesi, Termoplastik Spoiler-Geleceğin Kanat Teknolojileri Projesi, Ağır Sınıf Taaruz Helikopteri Projesi, Small-GEO Haberleşme Uydu Sistemi Geliştirme Projesi, Büyük Ses Altı Rüzgar Tüneli Projesi, Model Tabanlı Yazılım Tasarım Aracı Geliştirilmesi projesi gibi projelerde Ar-Ge desteğimize aralıksız devam ediyoruz.

Sektörün 2020 yılı cirosu 8.86 milyar dolar

Covid-19 salgının olumsuz etkisiyle 2020’de Türk savunma ve havacılık sektörü birçok metrikte önceki yıl verilerinin gerisine düşü. 205 imalatçı firma ve kuruluşu, 6 kümeyi çatısı altında toplayan SASAD’ın 2020 Performans Raporu’na göre savunma ve havacılık sektörü cirosu 2020’de bir önceki yıla göre yüzde 18.64 azalışla 8.86 milyar dolara geriledi. Bu cironun 8.49 milyar doları büyük işletmeler,371 milyon doları KOBİ’ler kaynaklı. Bu dönemde Ar-Ge harcamaları yüzde 25.8 azalışla 1.24 milyar dolara geriledi. Salgının olumsuz etkilerine rağmen sektör istihdamı yüzde 5.14 artışla 77 bin 566 seviyesine ulaştı. 2020’de toplam yeni sipariş tutarı ise yüzde 42.1 azalışla 6.17 milyar dolar oldu.

KOBİ’lerimize verdiğimiz iş payı yüzde 80 arttı

FNSS olarak; bugüne kadar ki süreçte ciddi anlamda büyüdük, ilk kurulduğumuz yıllarda lisans altında üretimle, tek proje ve tek müşteri ile çalışırken, bugün; özgün tasarımlarla, çoklu proje, çoklu müşteri ve çoklu coğrafi konumda faaliyet gösteriyoruz. Bugün itibarıyla, yurt içi projelerimizin yansıra, yurt dışı projelerimizle de milyar dolarlık ihracat rakamlarına ulaştık. Biz büyümeyi, tedarikçilerimizle beraber büyüme olarak görüyoruz. Örneğin; 2010’da 220 olan yerli aktif tedarikçi sayımız bugün itibariyle 450’lere yükseldi. Yine bu süre zarfında, KOBİ’lerimize verdiğimiz iş payı da yüzde 80 arttı. FNSS bünyesinde kapasitemizi genel anlamda montaja vermek, alt parça imalatlarını tedarikçilerimizde gerçekleştirerek yan sanayimizin büyümesini desteklemeye yönelik planlarımızı her daim proje kurallarında en üst maddelere yerleştirdiğimi ifade edebilirim. Günümüzde; müşteri gereksinim ve ülkelerarası ilişkilere bağlı olarak tedarik zinciri yapılanmasında dışa bağımlılığın azaltılması amacıyla FNSS; 90’lı yıllarda başladığı yerlileştirme faaliyetlerine hız kesmeden devam etmekte ve yerli firmalarımıza daha fazla iş hacmi yaratma yönünde tedarik planlarını yapıyor.

En büyük ihracat partneri ABD

Türkiye savunma ve havacılık sektör ihracatının yüzde 90’dan fazlası 20 ülkeye yapılıyor. Türkiye’nin en büyük ihracat partnerinin ABD olduğunu vurgulayan SSİ Yönetim Kurulu Başkanı Naki Polat, “En çok hava araçları mal grubu ile ilgili kalemler ihraç ediliyor. Burada sabit kanat/döner kanat platformlara dair alt sistem ve motor ile ilgili kalemler sayılabilir. Son 10 yılda yapılan ihracatın değerine göre ülkelerin sırası değişmekle birlikte ABD ve AB ülkeleri ilk sıralarda yer almaya devam ediyor. Sektörümüz açısından son 10 yılda kaydedilen en önemli gelişme ihraç edilen ürünler üzerindeki özgün mühendislik ve teknoloji katkısının artmış olması” dedi.

Dr. Mehmet Akif NACAR / HAVELSAN Genel Müdürü
“KOBİ işbirliği oranımız yüzde 80’in üzerinde”

HAVELSAN olarak yürüttüğümüz projelerde çekirdek teknolojilerimizi destekleyecek kabiliyette, ihtiyaç duyulan faaliyet alanında uzmanlaşma sağlamış, proje beklentilerimizi sağlayan iş ekosistemi tedarikçi veri tabanımızda onaylı tedarikçi sıfatı ile yer alan KOBİ’lerimiz ile donanım ve yazılım bileşenlerini birlikte geliştirmeye dönük ortak çalışmalar yapıyoruz. Projelerimizde KOBİ iş birliği oranımız yüzde 80’lerin üzerinde. SSB ile yürüttüğümüz projelerimizde ana yüklenici rolümüz gereği teknolojiyi mümkün olduğunca tabana yayarak yurtiçi katma değeri ve sanayi verimliliğini artırabilmek, gelişimlerinin sürekliliğini sağlamak adına sanayi katılımı/offset sözleşmelerimiz doğrultusunda ‘Yan Sanayi ve KOBİ’ler’ çalışma yükümlülüklerimiz de bulunuyor. Hava, kara ve deniz platfomlarına ait simülatör, komuta kontrol sistemleri ile ülke güvenliği ve siber güvenlik alanlarında projelerimiz kapsamında yazılım yoğun ihtiyaçlarımız ile kablaj, mekanik parça, elektronik bileşen ve komponentler, donanım entegrasyonu ihtiyaçlarımızı karşılarken KOBİ’lerimiz ile çeşitli düzeylerde iş birliğinde bulunuyoruz. Açık İnovasyon Platformu üzerinden tüm paydaşların, KOBİ’lerin proje ve fikir önerilerini dikkate alıyor, uygun değerlendirilen öneriler, çözümlerin öz kaynaklar ile desteklenerek projelendirilmesini sağlıyoruz.

Küresel savunma harcamaları 2 trilyon dolar

2020 yılında küresel savunma harcamaları 2 trilyon dolar seviyesinde gerçekleşirken, bu harcamanın yarısı ABD ve Çin tarafından gerçekleştirildi. Savunma ve Havacılık Sanayi İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Naki Polat, Türkiye’nin 18 milyar dolarlık savunma harcaması ile dünyada 16’ınci sırada yer aldığını vurgulayarak, tüm dünyada savunma ve havacılık sektör ürünlerinin tasarım, geliştirme ve üretim kabiliyetlerinin tümüne haiz ülke sayısının çok sınırlı olduğunu vurguladı. Polat, kritik teknolojilere sahip ülkelerin söz konusu teknolojileri barındıran silahların ve sistemlerin serbest dolaşımını (alım/satım) engelleyen düzenlemeler getirdiğini ve küresel sektör ihracatını yönlendirdiğini kaydetti.

Yerli yazılım için işbirliği

Türk savunma sanayinin beklentilerine uygun nitelikli yazılım ihtiyacının karşılanması, sektör oyuncularının dijital dönüşümünün oluşturulmasının desteklenmesi, yabancı yazılım bağımlılığının azaltılması amacıyla da harekete geçildi. Yazılım Sanayicileri Derneği (YASAD) ile Savunma ve Havacılık Sanayii İmalatçılar Derneği (SASAD) arasında 2020 Eylül’de işbirliği protokolü imzalandı. YASAD Başkanı Gönül Kamalı, SASAD ile stratejik bir işbirliği içerisinde olmaya büyük önem verdiklerini vurgulayarak, temel amaçlarının YASAD bünyesinde toplanmış yazılım firmaları ile SASAD bünyesinde toplanan savunma sektörüne sistem ve araç/gereç üreten firmaların işbirliğini artırıcı faaliyetler yürütmek olduğunu belirtti. Kamalı, “Savunma sanayine ürün ve hizmet üreten firmalarımızı öncelikle dijitalleşme yolculuklarında desteklemek sonrasında ise ürün ve hizmetlerini kritik teknolojiler ile zenginleştirmelerine yardımcı olmak istiyoruz. Bu bağlamda da aktivitelerimiz başladı” dedi.

KOBİ’lerle işbirliklerine sıklıkla başvuruyoruz

Geliştirdiğimiz tüm sistemler için önceliğimiz ülkemiz coğrafyasından bilginin, hammadde ve yarı mamullerin tedarik edilmesidir. Bu kapsamda KOBİ’ler ile işbirlikleri ve ortaklıklara sıklıkla başvuruyoruz. Burada hedefimiz sahip olduğumuz bilgi ve tecrübenin Türkiye coğrafyasına dağıtılması ve geliştirilmesidir. ASPİLSAN Eneıji olarak, üniversite ve teknoparklarla yakın temasta bulunarak sektörde var olan tüm çalışmaları ve girişimcileri yakından izliyor, gelişmelerine katkıda bulunuyoruz. Şirket olarak yaptığımız her işe değer katmaya, iş modellerimizi geliştirmeye, yenilikçi bakış açımız ile geleceğin ihtiyaçlarını öngörüp çözüm üretmeye çabalıyoruz. Makine parkurumuzu sürekli son teknolojiyle yenilerken; mükemmel ürünlerin ancak mükemmel beyinler ve mükemmel ekipler tarafından üretileceğine inanıyoruz. Bu inancımız doğrultusunda, hızla değişen teknolojiyi takip ederek kendisi de bu değişime öncülük edebilecek, sürekli gelişme ve öğrenme çabası içerisindeki adayları ASPİLSAN’a kazandırma amacıyla hareket ediyoruz.

Sıfırdan ihracata başladı

OSSA tarafından, üye firmaların katılımı ile Ticaret Bakanlığı Uluslararası Rekabeti Geliştirme (UR-GE] Projeleri yürütülüyor. Ertuğ’un verdiği bilgiye göre tamamlanan iki proje faaliyetinin sonuçları değerlendirildiğinde, 30 proje firmasından alınan sonuçlara göre; 72 ülkede 92 milyon dolar satış sözleşmesi yapılmasına, proje süresince üç yılda gizlilik anlaşmalarında 126 adetlik artış gerçekleşmesine, proje firmalarının ihracatında yüzde 107’lik bir artış gerçekleştirilmesine katkıda bulunuldu. Üyelerin artan kabiliyetleri sayesinde ana sanayi firmalarının KOBİ’lere iş aktarımında yüzde 10 artış sağlandı. Diğer bir proje sonucunda ise 26 proje firmasından alınan sonuçlara göre; firmalarda toplam 866 kişilik istihdam artışı gerçekleşmesine, pazar sayısında yüzde 317 [63 yeni ülkeye ihracat] ve ihracatta yüzde 77‘lik artış gerçekleşmesine katkıda bulunuldu. Proje öncesi 3 yılın ortalama ihracat rakamı ile proje dönemi 5 yılın ortalama ihracat rakamları karşılaştırıldığında yıllık 15 milyon TL’lik ihracat artışı sağlandığı gözlemlendi. 3 firma ise sıfırdan ihracata başladı.

Dr. Mustafa HATİPOĞLU / BTSO Uzay Havacılık ve Savunma Kümelenmesi (BASDEC] Yönetim Kurulu Başkanı
“Kalkınma hamlesine destek sağlamak istiyoruz”

Kümelenme faaliyetlerimizle, kentin asırlar öncesinden günümüze uzanan üretim tecrübesini ve yeteneğini, yüksek katma değerli sektörlerle bütünleştirerek, ülkemizin kalkınma hamlesine destek sağlamak istiyoruz.

Bu kapsamda örgütlenmemizi 2016’da dernek statüsüne geçerek, yeni bir boyuta taşıdık. Bugün 125 üye firmamızla yolumuza devam ediyoruz. Birçok firmamız, dünyada sayılı ülkeler tarafından üretilen ürünleri yerlileştirme projeleri kapsamında Türkiye’de üretebilme kabiliyeti kazandı. Üyelerimiz, yerlileştirme ve özgün projelerle SSB ve ana sanayi kuruluşlarımızla ihracatta da her geçen yıl daha da yüksek rakamlara ulaşıyor. Firmalarımızın özgün ürün geliştirmeleri çok önemli olduğu için özellikle SSB’nin koordinasyonundaki gelişmeleri yakından takip ediyoruz. Bu noktada firmalarımızı etkin bir şekilde koordine ederek, ülkemizin yerli ve milli hedeflerine katkı sunacak ürünlerin ortaya çıkmasına imkan sağlıyoruz.

İhracatta hava araç ve akşamları ilk sırada

Sektör ihracatında en yüksek pay hava araçları mal grubuna ait. SSİ Başkanı Naki Polat, hava araçları ile bunların aksam ve parçalarının sektör ihracatının yüzde 50’lik kısmını oluşturduğunu, bu grubu ise kara araçları, namlulu silahlar, mühimmatlar ve füze sistemlerinin takip ettiğini vurguladı. Son yıllarda yapay zekâ ve otonom teknolojilerindeki gelişmelere bağlı olarak, keşif ve gözlem sistemlerine talebin artması ile insansız/otonom sistemlerin askeri ve sivil uygulamalarında artış görüldüğünü söyleyen Polat, Türkiye’de İnsansız Hava Araçları [İHA] ve ilgili alt sistemlerine yönelik çalışmaların hız kazandığını, geliştirilen özgün platformların Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) tarafından kullanıldığını, ayrıca müttefik ülkelere ihraç edildiğini belirtti. Polat, bu grubun daha önce yüzde 8 olan sektör ihracatındaki payının son dönemde yüzde 15’lere çıktığını hatırlatarak, önümüzdeki dönemde daha da artmasının beklendiğini kaydetti.

İlhami KELEŞ / Savunma, Havacılık ve Uzay Kümelenmesi Derneği (SAHA İstanbul) Genel Sekreteri
“Türkiye büyük yol kat etti”

İnsansız hava araçlarında Türkiye büyük yol kat etti. Özellikle SİHA’larda dünyadaki birkaç önemli ülkeden biri oldu. Havada kazandığımız bu avantajı, kara ve deniz platformlarında da sağlama hedefindeyiz. İnsansız kara araçları, insansız deniz üstü ve altı otonom araçlar geliştirmeye, bu gelişimlere katkı sunmaya devam ediyoruz. Çok yakında oyun değiştirici yeteneklere sahip projelerin kamuoyuna duyurulacağı müjdesini de verelim. Ayrıca oyun değiştirici teknolojileri dünyanın birçok yerinden katılımın da olacağı SAHA EXPO Hibrit 2021 fuarında da görebileceksiniz. Bu sene 10-13 Kasım’da gerçekleşecek fuarda çeşitli ülkelerden savunma sanayisinin önde gelen isimlerinin konuşmacı olarak yer alacağı paneller, sektöre vizyon kazandıracak.

Kamuoyuna ilk defa sergilenecek ürünlerin de olacağı fuarda katılımcılar ürünlerini geniş bir izleyicilerin beğenisine sunma fırsatı bulacaklar. Üniversite start-up’ları için en yenilikçi ürünlerini de sunacakları özel bir alan olacak.

Gönül KAMALI / Yazılım Sanayicileri Derneği (YASAD) Yönetim Kurulu Başkanı
“Savunma sanayinde yerli yazılım kullanımı yüksek”

Savunma sanayimizde devletimizin regülatif yaklaşımları ile yerli yazılım kullanma oranı çok yüksek. Aselsan ve Havelsan gibi uluslararası marka haline gelmiş firmalarımızın çok geniş imkan ve kadroları bulunuyor. Öte yandan yerli sanayi ve üretim sektörlerinde görünüm aynı değil. Avrupa’da büyük şirketler regülatif olarak devlet tarafından mecburen girişim sermayecisi olarak yönlendiriliyor. Bizde ise değerli ve marka yaratma potansiyeli olan KOBİ’lerimiz yatırımcı almıyor ve büyümek istemiyor. Oysa KOBİ’lerin dünyaya açılabilmesi için genişlemesi ve büyümesi gerekiyor. YASAD olarak bu alanda bir aksiyon alarak 2021’i ‘KOBİ Sıçrama’ yılı ilan ettik. Bu alanda yapılması gerekenleri kamuoyu ile paylaşarak süreçte öncelik alarak yönlendirme yapmak amacındayız. Yıllık cirosu 7 milyon ile 125 milyon TL arasında olan yazılım sektörü firmalarının yüzde 70’i KOBİ sıçraması yapabilecek nitelikte. Türkiye’de en önemli nokta; diğer sanayi kuruluşlarının teknoloji şirketlerine yatırım yapmasıdır.

Havacılıkta ihracat payları artırılacak

HUKD bünyesinde yürütülen iki proje bulunuyor. “URGE- Kümelenme Altında Firmaların Havacılık Sanayindeki Faaliyetlerinin ve İhracat Paylarının Artırılması” Projesi, 2017 yılında Ticaret Bakanlığı destekleri ile oluşturulmuş olup 12 firma ile 2022 Haziran’a kadar devam edecek. HUKD’den yapılan açıklamaya göre proje bünyesinde firmalara farklı alanlarda eğitimler verilmiş olup AS9100 Danışmanlık Hizmeti de sertifikasyon almak isteyen firmalar için proje altında hali hazırda sunuluyor. Bunun yanı sıra yine proje altında yurtdışı pazarlama etkinliği gerçekleştiriliyor. HUKD tarafından yürütülen bir diğer proje ise SKY4.0 Erasmus+. Bu proje, Avrupa’dan 5 partner ile katılım sağlanan bir Erasmus+ projesi. Projenin amacı; Endüstri 4.0 sürecinde geliştirilmesi gereken softskills adı verilen teknik dışı sosyal becerilerin geliştirilmesine yönelik eğitimler oluşturulması.

2018 yılında başlayan, İspanya, Polonya ve Portekiz’den partnerler ile gerçekleştirilen projenin çıktıları önümüzdeki günlerde paylaşılacak.